Όσα δεν ξέρετε για την οικονομία στη θέρμανση

Μια γενική αλλά άκρως κατατοπιστική εικόνα για τα χρήματα που χρειάζεται κανείς για να θερμανθεί τον χειμώνα 2014-2015 ανάλογα με το σύστημα που διαθέτει, μας δίνει η έρευνα του Εργαστηρίου Ατμοκινητήρων και Λεβήτων του ΕΜΠ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων του ΕΚΕΤΑ, με τίτλο «Σύγκριση κόστους θέρμανσης από διάφορες τεχνολογίες», η οποία δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο. 

Στο Διάγραμμα 2 παρουσιάζεται η σύγκριση του συνολικού κόστους της θερμικής ενέργειας των διαφόρων ειδών θερμικού συγκροτήματος με ένα συνήθη λέβητα πετρελαίου. Για τη σύγκριση αυτή έχει θεωρηθεί τιμή πετρελαίου στον καταναλωτή ίση με 1,041 €/lt. 

 
Ξέρετε ότι… Το πιο σημαντικό στοιχείο για λιγότερα έξοδα στη θέρμανση (αλλά και την ψύξη) του σπιτιού είναι κάτι που οι περισσότεροι καταναλωτές ξεχνούν. Αρκεί να πούμε ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού – Κατοικιών του 2011, τα οποία ανακοινώθηκαν πρόσφατα από την ΕΛΣΤΑΤ, ποσοστό 45,6% των κατοικιών της χώρας δεν έχει μόνωση! Όσο αποδοτικό, και κατ’επέκταση οικονομικό, κι αν είναι ένα σύστημα θέρμανσης, αν η μόνωση του σπιτιού δεν είναι καλή, μεγάλο ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας χάνεται. 

Εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων μπορεί να επιτευχθεί ακόμα και στα πιο κοστοβόρα συστήματα θέρμανσης, και μάλιστα με απλούς και –συχνά- οικονομικούς τρόπους. Στις επόμενες σελίδες παρουσιάζονται αναλυτικά όλοι οι τρόποι θέρμανσης που μπορεί να έχει ένα σπίτι στην Αττική, συμβουλές για την μείωση των εξόδων αλλά και λύσεις αντιμετώπισης των απωλειών θερμότητας. Εκείνο που πρέπει να τονιστεί όμως, είναι ότι τα στοιχεία που αναφέρονται είναι ενδεικτικά και δεν θα πρέπει να λαμβάνονται αποκλειστικά υπόψη. 

Με λίγα λόγια, κανένας δεν μπορεί να εκτιμήσει ακριβώς τα μεγέθη αν δεν έχει προσωπική εικόνα για το αντικείμενο μελέτης, και αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από έναν εξειδικευμένο τεχνικό-εγκαταστάτη. Τα συστήματα θέρμανσης δεν είναι «πάρε-βάλε», ούτε ταιριάζουν όλα σε όλα τα σπίτια. Το ότι ο γείτονας εγκατέστησε ένα σύστημα και εξοικονομεί χρήματα, δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα συμβεί το ίδιο και στο δικό μας σπίτι. Γι’αυτό, το καλύτερο που έχετε να κάνετε όταν πρόκειται να επενδύσετε χρήματα και χρόνο είναι να απευθυνθείτε στον κατάλληλο άνθρωπο που θα σας δώσει μια σίγουρη και εξειδικευμένη λύση για το σπίτι σας.

Θερμαντικά Σώματα: Τα θερμαντικά σώματα είναι εναλλάκτες θερμότητας, οι οποίοι αποδίδουν στο χώρο τη θερμότητα που μεταφέρεται από ένα φορέα. Ο τρόπος θέρμανσης του χώρου από τα σώματα είναι η μεταφορά και η ακτινοβολία. Υπάρχουν σώματα τα οποία θερμαίνουν κυρίως με ακτινοβολία, τα οποία ονομάζονται «radiators» και σώματα που θερμαίνουν κυρίως με μεταφορά τα οποία ονομάζονται «convectors». Τα θερμαντικά σώματα διαφοροποιούνται ανάλογα με την ποιότητα, την απόδοση και τη δυνατότητα σύνδεσής τους με διαφορετικές τεχνολογίες θέρμανσης.

Κλασικά σώματα με φέτες: Είναι τα σώματα που κυριάρχησαν τα προηγούμενα χρόνια στην κεντρική θέρμανση με χρήση πετρελαίου. Θερμαίνουν κατά 70-80% με μεταφορά και κατά 20% με ακτινοβολία. Διαθέτουν μεγάλη χωρητικότητα σε νερό, με αποτέλεσμα να αργούν ιδιαίτερα να ζεσταθούν, αργούν όμως και να κρυώσουν. Ένα σημαντικό αρνητικό στοιχείο τους είναι ότι το σίδερο σκουριάζει εύκολα σε συνθήκες υγρασίας, καταστρέφοντας ουσιαστικά το σώμα του καλοριφέρ. 

Θερμαντικά σώματα αλουμινίου: Είναι μια πολύ καλή λύση εξοικονόμησης ενέργειας (και χρημάτων), καθώς η μεγάλη θερμική αγωγιμότητα του αλουμινίου προσφέρει μεγάλη απόδοση ακόμα και με θερμοκρασία νερού προσαγωγής στους 50°C. Η ιδιότητα αυτή τα καθιστά ιδανικά για χρήση σε συστήματα όπου ο καυστήρας θα ρυθμιστεί σε χαμηλή θερμοκρασία. Μειώνοντας την θερμοκρασία λειτουργίας του καυστήρα (από 80°C στους 50-65°C) εξοικονομείτε σημαντική ενέργεια και ελαχιστοποιούνται οι απώλειες του λέβητα, κατά 1/4. Επίσης, το αλουμίνιο έχει την ικανότητα να μην αλλοιώνεται από τις εξωτερικές συνθήκες ή το πέρασμα του χρόνου και άρα να μην τρυπάει, καθιστώντας τα θερμαντικά σώματα αυτού του τύπου επιλογή που μπορεί να κρατήσει για πάντα. Αρνητικό τους σημείο κρίνεται μόνο η υψηλή τιμή αγοράς.

Fan - Coil Unit: Βασικό πλεονέκτημα σε σύγκριση με τα κλασικά θερμαντικά σώματα είναι η μεγάλη θερμική τους απόδοση, που οφείλεται στην εξαναγκασμένη κυκλοφορία του αέρα μέσα από το στοιχείο. Επιπλέον, λειτουργούν τόσο με ζεστό νερό για τη θέρμανση, όσο και με κρύο για την ψύξη του χώρου. Το μόνο θέμα μπορεί να είναι ο θόρυβος (αν και ανεπαίσθητος, αν η ποιότητα του fan coil είναι καλή) που δημιουργεί ο αέρας και η ανάγκη συντήρησής τους, με τον τακτικό καθαρισμό του φίλτρου των μονάδων. 

Πάνελ: Θα λέγαμε ότι τα πάνελ έχουν «εκτοπίσει» τα άλλα είδη θερμαντικών σωμάτων, λόγω των πολλών συγκριτικών τους πλεονεκτημάτων. Έχουν ωραία και κομψή εμφάνιση, υπάρχει ποικιλία διαστάσεων ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε σπιτιού, έχουν ιδιαίτερα μεγάλη αντοχή στον χρόνο, ενώ το κόστος αγοράς τους κρίνεται αρκετά χαμηλό σε σχέση με τα προτερήματά τους. 

ξέρετε ότι… Η διάθεση στην αγορά λεβήτων Φ.Α. χωρίς συμπύκνωση (συνήθεις) αναμένεται να σταματήσει το 2015

Ενδοδαπέδια θέρμανση: Ένα σύστημα ενδοδαπέδιας θέρμανσης λειτουργεί με τους ίδιους «κανόνες» που χρησιμοποιεί οποιοδήποτε άλλο συμβατικό σύστημα, απλώς αποδέκτες του ζεστού νερού δεν είναι τα σώματα καλοριφέρ αλλά το δάπεδο. Το νερό προσαγωγής που χρειάζεται ένα τέτοιο σύστημα είναι σε αρκετά χαμηλότερη θερμοκρασία, πράγμα που σημαίνει μεγάλη εξοικονόμηση. Το μόνο αρνητικό της ενδοδαπέδιας θέρμανσης είναι το σχετικά υψηλότερο αρχικό κόστος, το οποίο όμως ισορροπείται από τον ελάχιστο χρόνο απόσβεσης, ιδίως σε περιπτώσεις μεγάλης κατανάλωσης.

1. Τοποθετείστε ψηφιακό θερμοστάτη για προγραμματισμό της λειτουργίας θέρμανσης και διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας στο χώρο. Μπορείτε, έτσι, να προγραμματίσετε τον θερμοστάτη σε χαμηλότερη θερμοκρασία όταν λείπετε από το σπίτι και να επανέρχεται στα κανονικά επίπεδα όταν είναι η ώρα να επιστρέψετε. 
2. Κατεβάστε τον θερμοστάτη κάτω από τους 20°C. Για κάθε βαθμό μείωσης (το χειμώνα) ή αύξησης (το καλοκαίρι) του θερμοστάτη επιτυγχάνεται 7-10% εξοικονόμηση ενέργειας.
3. Τοποθετείστε θερμοστατικές κεφαλές (μετρητές) για έλεγχο της θερμοκρασίας σε επίπεδο δωματίου (προτεινόμενα, κουζίνα 19οC, σαλόνι 21οC, υπνοδωμάτιο 17-18οC) 
4. Μην καλύπτετε τα θερμαντικά σώματα, γιατί μειώνεται σημαντικά η απόδοσή τους. Ο αέρας πρέπει να μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα γύρω τους, πράγμα το οποίο εξασφαλίζεται με απόσταση 15-20cm άλλων αντικειμένων από κάθε πλευρά τους. Επίσης, μην βάφετε τα καλοριφέρ με πολλές στρώσεις μπογιάς, γιατί μειώνεται η θερμότητα που φτάνει στον χώρο και άρα η απόδοση τους. 
5. Εξαερώστε τα θερμαντικά σώματα για να απεγκλωβίσετε τον αέρα
6. Μην κλείνετε εντελώς τη θέρμανση όταν φεύγετε από το σπίτι. Η ενέργεια που καταναλώνεται για την εκ νέου θέρμανση είναι σαφώς μεγαλύτερη από τη συντήρηση της θερμοκρασίας σε χαμηλά επίπεδα.

*Πηγή: ΕΝ.Ε.ΕΠΙ.Θ.Ε (Ένωση Ελληνικών Επιχειρήσεων Θέρμανσης – Ενέργειας)

Μόνωση
Ένα σπίτι καλά μονωμένο λειτουργεί σαν «παγίδα» τόσο για τη ζέστη όσο και για τη δροσιά. Μερικές απλές και ανέξοδες κινήσεις για τη μείωση των απωλειών θερμότητας είναι:

• Κλείνετε τις χαραμάδες σε πόρτες και παράθυρα με μονωτικό υλικό, αυτοκόλλητες ταινίες ή σιλικόνη
• Περιορίστε στο ελάχιστο δυνατό τον αερισμό του χώρου (αν δεν είναι έντονο το φαινόμενο της υγρασίας)
• Κλείνετε τα παντζούρια και τις κουρτίνες κατά τη διάρκεια της νύχτας, ώστε να διατηρείται η ζέστη μέσα στο χώρο

Πέρα, όμως, από αυτές τις ενέργειες που ο καθένας μπορεί να κάνει, υπάρχουν και κάποιες άλλες που θα εξοικονομήσουν μεγάλα ποσοστά ενέργειας από τη θέρμανση του σπιτιού.

• Θερμομονώστε την οροφή της κατοικίας
• Βάψτε με θερμομονωτικά χρώματα
• Αντικαταστήστε κουφώματα και τζάμια με ενεργειακά
• Προσθέστε εξωτερική θερμομόνωση στο κέλυφος του κτιρίου

Καυστήρας – Λέβητας*
Η ρύθμιση του καυστήρα και του λέβητα στις κατάλληλες συνθήκες λειτουργίας μπορούν να εξοικονομήσουν αρκετά χρήματα από τα έξοδα της θέρμανσης.

1. Συντηρείτε τον καυστήρα και καθαρίζετε τον λέβητα.
2. Ζητήστε από τον τεχνικό να ρυθμίσει το σύστημα στην ελάχιστη θερμική ισχύ που αποδίδει σε υψηλό επίπεδο και εντός των ορίων εκπομπής αερίων ρύπων.
3. Μειώστε τη θερμοκρασία λειτουργίας του λέβητα μέχρι και τους 70°C. 
4. Τοποθετείστε σύστημα αντιστάθμισης. Η αντιστάθμιση καιρικών συνθηκών είναι ένας αυτοματισμός με αισθητήριο εξωτερικής θερμοκρασίας που ρυθμίζει τη θερμοκρασία νερού προς τα θερμαντικά σώματα, σύμφωνα με την τρέχουσα ζήτηση θέρμανσης. Όσο πιο ήπιες είναι οι καιρικές συνθήκες τόσο χαμηλότερη χρειάζεται να είναι η θερμοκρασία του νερού, καταναλώνονται έτσι λιγότερο καύσιμο και προσφέροντας έως και 30% εξοικονόμηση. *
5. Μονώστε τα εκτεθειμένα τμήματα των σωληνώσεων, του λέβητα, της καπνοδόχου
6. Ρωτήστε τον τεχνικό για τη δυνατότητα υδραυλικής εξισορρόπησης. Έχετε αναρωτηθεί γιατί κάποια δωμάτια ή διαμερίσματα στους πάνω ορόφους είναι κρύα, ενώ στο ισόγειο ζεσταίνονται επαρκώς; Λόγω μη ρυθμισμένων δικτύων, το ζεστό νερό κατευθύνεται κυρίως στα κοντινότερα θερμαντικά σώματα και ελλιπώς στα υπόλοιπα. Τοποθετώντας τις ανάλογες βάνες εξισορρόπησης δεν έχουμε μόνο θερμική άνεση σε όλους τους χώρους αλλά και εξοικονόμηση καυσίμου 5-15%. *
7. Αλλάξτε τον κυκλοφορητή. Οι συμβατικοί κυκλοφορητές είναι ενεργοβόροι, με πολύ χαμηλό βαθμό απόδοσης –ακόμα και αυτοί με μικρή ισχύ. Ο νέος κυκλοφορητής πρέπει να αναγράφει το Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης (ΕΕΙ). Όσο πιο μικρός είναι ο Δείκτης Ενεργειακής Απόδοσης τόσο πιο αποδοτικός και οικονομικός είναι ο κυκλοφορητής. Η αντικατάσταση του παλαιού κυκλοφορητή με ηλεκτρονικό κυκλοφορητή Inverter με Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης <=0,23 μπορεί να προσφέρει εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας από 40% έως και 90%. *