Οι δηλώσεις του Π. Σκουρλέτη στη Συνάντηση Εργασίας του ΕΟΧ

Για την περίοδο 2009-2014, στην Ελλάδα, ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος χρηματοδοτεί προγράμματα ενίσχυσης των υπηρεσιών υποδοχής μεταναστών και παροχής ασύλου, κοινωνικές υποδομές, δράσεις περιβαλλοντικής αναβάθμισης και εξοικονόμησης ενέργειας, στήριξης των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, καθώς και την ακαδημαϊκή έρευνα, με το συνολικό ύψος της χρηματοδότησης, για την περίοδο αυτή, να ανέρχεται σε 63,4 εκατ. €.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για την περίοδο 2009-2014, δραστηριοποιείται σε δύο θεματικές ενότητες, με συνολικό προϋπολογισμό, περίπου, 23 εκατ. €. Η πρώτη αφορά στη θεματική περιοχή «Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας», συνολικού Προϋπολογισμού 12,8 εκ. ευρώ, τις αποφάσεις ένταξης των δέκα (10) Πράξεων της οποίας είχα υπέγραψα τον περασμένο Αύγουστο, αλλά και τη θεματική περιοχή «Ολοκληρωμένη Διαχείριση χερσαίων και θαλασσίων υδάτων» για την οποία είμαστε σήμερα εδώ. 

Η συνολική δημόσια δαπάνη του Προγράμματος «Ολοκληρωμένη Διαχείριση χερσαίων και θαλασσίων υδάτων», το οποίο πρόκειται να ολοκληρωθεί μέχρι 30/04/2017,ανέρχεται σε 11.188.000 Ευρώ, με ποσοστό συγχρηματοδότησης 85% από τον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.
Το Πρόγραμμα έχει ως στόχο να συμβάλει στην καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων και εσωτερικών υδάτων, στόχος που συνάδει πλήρως με την πολιτική και τις προτεραιότητες του Υπουργείου μας. Επιπρόσθετα, επιδιώκει να συμβάλει στη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και την ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων μεταξύ των Δότριων και των δικαιούχων χωρών.

Στρατηγικό στόχο του Υπουργείου μας αποτελεί η βελτίωση, παρακολούθηση και διασφάλιση της ορθής και βιώσιμης διαχείρισης των εσωτερικών υδάτων και θαλάσσιων πόρων της χώρας μας, με σειρά δράσεων που θα επιφέρουν αύξηση των διαθέσιμων ποσοτήτων καλής ποιότητας νερού (σε επιφανειακά και υπόγεια ύδατα), προστασία της βιοποικιλότητας και υιοθέτηση πρακτικών που επιτυγχάνουν την αειφόρο χρήση και διαχείριση των οικονομικά και οικολογικά πολύτιμων υδατικών πόρων.

Το Πρόγραμμα για την “Ολοκληρωμένη Διαχείριση Θαλάσσιων και Εσωτερικών Υδάτων” και οι δράσεις του θα συμβάλουν ουσιαστικά στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης όλων μας, στην ενίσχυση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης, στη δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά και στην υποστήριξη της κοινωνικής συνοχής σε περιοχές που αντιμετωπίζουν οξυμένα περιβαλλοντικά προβλήματα και οικονομικές δυσκολίες.

Οι 12 προτάσεις-πράξεις που εντάχθηκαν, μετά από τη διαδικασία επιλογής, μεταξύ 98 αξιόλογων προτάσεων χρηματοδότησης που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο των τριών σχετικών ανοικτών πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, αφορούν σε έργα ή μελέτες που θα υλοποιηθούν σε συγκεκριμένες περιοχές και, έμμεσα ή άμεσα, θα επηρεάσουν την ποιότητα ζωής του πληθυσμού μειώνοντας τις οικονομικές ή κοινωνικές ανισότητες.
Είναι ιδιαίτερα κρίσιμη η επιτυχής ολοκλήρωση των έργων σας, όπως αυτά στα νησιά της Ψερίμου και της Τελένδου, της Οίας, της Λέρου και της Ίου, όπου το πρόβλημα της έλλειψης ή της κακής ποιότητας νερού είναι έντονο και ακόμη πιο πιεστικό κατά της διάρκεια του καλοκαιριού, με την αύξηση της τουριστικής κίνησης. Ιδιαίτερα, στα νησιά του Αιγαίου τεράστια ποσά δαπανώνται για τη μεταφορά νερού σε αυτά, ώστε να καταστεί δυνατόν να καλυφθούν, και όχι πάντα επιτυχώς, οι υδρευτικές τους ανάγκες.

Είναι γνωστό ότι η υπεράντληση των υδατικών πόρων, τα τελευταία χρόνια, έχει ως αποτέλεσμα την εξάντληση των αποθεμάτων τους, τη συνεχιζόμενη πτώση της στάθμης των υπόγειων νερών, τη διείσδυση θαλασσινού νερού σε υπόγειους υδροφορείς και, εν τέλει, τη σοβαρή ποιοτική και ποσοτική τους υποβάθμιση. Το φαινόμενο είναι έντονο τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στα νησιά μας. 

Τα αναφερόμενα προβλήματα αντιμετωπίζονται και με την κατασκευή μονάδων αφαλάτωσης, σε συνδυασμό με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειες για τη μείωση του ενεργειακού κόστους που απαιτείται για τη λειτουργία αυτών των μονάδων. Η συμβολή σε όλη αυτή την προσπάθεια των ερευνητικών κέντρων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι σημαντική για την καταγραφή, ανάδειξη κι αντιμετώπιση προβλημάτων που εστιάζουν σε συγκεκριμένα υδατικά συστήματα, όπως του Σπερχειού ποταμού, του υγροτόπου του Αμβρακικού ή συνόλου υδατικών σωμάτων στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη αλλά και την Αττική. 

Επίσης, η διάβρωση των ακτών είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα στην Ελλάδα, το οποίο απειλεί τόσο τη φυσική όσο και πολιτιστική κληρονομιά. Αν και η διάβρωση είναι, εν μέρει, ένα φυσικό φαινόμενο που δεν μπορεί να ελεγχθεί εξ’ ολοκλήρου, γίνεται ιδιαίτερα έντονο σε ορισμένες περιοχές λόγω αυξημένης πίεσης που ασκείται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των ανεπαρκώς ελεγχόμενων τεχνικών έργων, κυρίως στην ακτογραμμή. Η διάβρωση της ακτογραμμής καταλήγει σε κινδύνους για παράκτιους οικισμούς, καθώς και για ακτές κολύμβησης (τουριστικό προϊόν), προκαλώντας υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος ή/και κινδύνους για τη ζωή και την περιουσία των πολιτών. 

Επιπλέον, καταστροφικές και τεχνικές μέθοδοι αλιείας και υπεραλίευσης συμβάλλουν στη μείωση του πληθυσμού των ψαριών στην Ελλάδα. Η στήριξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και προγραμμάτων κατάρτισης για τη διαχείριση της αλιείας, την ενίσχυση των πόρων και τη θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.

Η καλή διαχείριση των παράκτιων περιοχών και των τοπίων συμβαδίζει με τη συστηματική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων, την σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση των ακτών και των παράκτιων ζωνών, τον προσεκτικό σχεδιασμό, την παρακολούθηση της εφαρμογής των μέτρων και την αποκατάσταση των περιοχών, όπου είναι δυνατόν.

Η προστασία και διαχείριση των παράκτιων περιοχών του Αιγαίου, η αντιμετώπιση του προβλήματος της διάβρωσης σε αυτές τις περιοχές, η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην Κρήτη και η αειφόρος διαχείριση των υδατικών πόρων της είναι παρεμβάσεις κρίσιμες για τη χώρα και αναγκαίες και για τις τοπικές κοινωνίες και υλοποιούνται μέσω της συνεργασίας των ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας μας, ερευνητικών φορέων, φορέων διαχείρισης και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, συμβάλλοντας όχι μόνο στην ολοκληρωμένη διαχείριση των θαλάσσιων και εσωτερικών υδάτων και τη καλή διαχείριση των παράκτιων περιοχών αλλά και στην εμπλοκή και την αξιοποίηση νέων επιστημόνων.

Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει και «Προκαθορισμένο Έργο» με τίτλο «Εφαρμογή Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρακολούθησης Θαλάσσιων Υδάτων» που συνδέεται, άμεσα, με την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Πλαισίου για τη Θαλάσσια Στρατηγική, το οποίο έχει ενσωματωθεί στο εθνικό κείμενο. Η δημιουργία και εφαρμογή συστημάτων παρακολούθησης των θαλάσσιων υδάτων θα καλύψουν σημαντικό μέρος των υποχρεώσεων της χώρας σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική.

Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου 2009-2014, παρέχοντας μετρήσιμα οφέλη στην οικονομία και την κοινωνία.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι Διαχειριστής του Προγράμματος είναι η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ–ΥΠΕΚΑ, η οποία, εκτός από τα έργα που αφορούν στη σημερινή μας συνάντηση στο πλαίσιο του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, έχει σημαντικό ρόλο και συμβολή στη νέα αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020. Η εμπειρία και η τεχνογνωσία του Διαχειριστή του Προγράμματος, σε συνεργασία με εσάς, προδιαγράφουν την επιτυχή ολοκλήρωσή του.

Τέλος, θα πρέπει να αναφέρω την πολύ σημαντική προσφορά του Προγράμματος στην ανάπτυξη διμερών σχέσεων και συνεργασιών μεταξύ της Ελλάδας και των δοτριών χωρών, της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και του Λιχτενστάιν. Η ενίσχυση τέτοιων σχέσεων, δεσμών και δικτύωσης επιτρέπει τη μεταφορά και διάχυση τεχνογνωσίας, τεχνολογίας και χρήσιμων πρακτικών των κρατών αυτών σε θέματα θαλάσσιων και εσωτερικών υδάτων. 

Σας ευχαριστώ πολύ και εύχομαι την πλήρη αξιοποίηση από όλους μας των ευκαιριών και των δυνατοτήτων τις οποίες μας προσφέρουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως ο ΧΜ ΕΟΧ, προσβλέποντας στην αειφόρο ανάπτυξη της χώρας μας.
Καλή επιτυχία στην τεχνική συνάντηση και την υλοποίηση των έργων σας.