ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ENEΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΤΗΡΙΩΝ (Κ.Εν.Α.Κ)

Τι είναι ο ΚΕΝΑΚ; Πού τον βρίσκω;

Διαβάστηκε από 16157 αναγνώστες -

Πόσες φορές αναρωτηθήκατε ένα από τα παραπάνω και δε βρήκατε μια σαφή απάντηση;

 
Eπειτα από κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Οικονομικών, καθώς και απαίτησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τέθηκε σε ισχύ ο Κανονισμός ΕΝεργειακής Απόδοσης Κτιριακού Τομέα, γνωστός ως ΚΕΝΑΚ. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο ΚΕΝΑΚ είναι μια κάρτα καυσαερίων για τα σπίτια. Σε τι όμως μπορεί να ωφελεί μια τέτοια «κάρτα»; Σκοπός της ισχύος του ΚΕΝΑΚ είναι η προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας μειώνοντας τις εκπομπές ρύπων κυρίως διοξειδίου του άνθρακα, ωφελώντας έτσι το περιβάλλον και την τσέπη μας. Αυτό γίνεται με δύο τρόπους. Αρχικά, προστατεύοντας το κέλυφος του κτιρίου, µειώνοντας τις απώλειες και εκµεταλλευόµενοι τον προσανατολισµό και την ηλιακή ενέργεια και στη συνέχεια, εξοπλίζοντας το µηχανολογικό µέρος του κτιρίου µε µηχανήµατα (καυστήρες, θερμοσίφωνες) µικρότερης κατανάλωσης ενέργειας.

Πότε χρειάζεται το ΚΕΝΑΚ;
Το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου από τις 9 Ιανουαρίου και έπειτα είναι απαραίτητο σε όλες τις υπάρχουσες κατασκευές που επρόκειτο να πουληθούν ή να ενοικιαστούν. Επίσης, σε όλες τις νέες κατασκευές θα πρέπει να έχει γίνει Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων, προκειμένου να βγει άδεια οικοδόμησης. Πέρα από τις νέες κατασκευές, όμως, μελέτη απαιτείται και σε αναθεωρήσεις αδειών, σε αλλαγές χρήσης κτιρίων, σε προσθήκες και σε ριζικές ανακαινίσεις κτιρίων. Εξαιρούνται διατηρητέα, βιομηχανικά και βιοτεχνικά κτίρια, αγροτικές αποθήκες, στάβλοι, αποθήκες καταστημάτων, πλυντήρια και πάρκινγκ αυτοκινήτων, μη μόνιμα λυόμενα και χώροι κάτω των 50 τ.μ., ήτοι μικρά γραφεία, διαμερίσματα και καταστήματα.

Ποιοι κάνουν τις επιθεωρήσεις και τις μελέτες;
Επιθεωρήσεις γίνονται από πιστοποιημένους επιθεωρητές μηχανικούς που δεν έχουν σχέση με τη μελέτη του κτιρίου, όπως επίσης και συγγένεια με τον ιδιοκτήτη του ακινήτου. Το ΥΠΕΚΑ έχει καταρτίσει Μητρώο με 417 προσωρινούς επιθεωρητές.
Για τις μελέτες χρειάζονται υπογραφές δύο μηχανικών.
Για τις μελέτες και τις επιθεωρήσεις υπάρχει νέο λογισμικό, στο οποίο καταθέτονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία, τεκμηριώνοντας το αποτέλεσμα στις εξής κατηγορίες: Α+, Α, Β+, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ και Η. Όλες οι νέες μελέτες θα πρέπει υποχρεωτικά να αξιολογούνται σε κατηγορία ενεργειακής απόδοσης Β και άνω. Οι υπάρχουσες μελέτες θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αξιολογηθούν σε κατηγορία Β, εκτός αν δεχτούν επεμβάσεις προτού αξιολογηθούν. Όπως και να ’χει, η αξιολόγηση δεν απαιτεί καμία ρύθμιση βελτίωσης κατηγορίας -προς το παρόν τουλάχιστον- από τον ΚΕΝΑΚ.

Πόσο διαρκεί;
Το πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης διαρκεί 10 χρόνια και έως 5 χρόνια για τους καυστήρες.

Πόσο κοστίζει;
Το κόστος επιθεώρησης είναι μάλλον μικρό για τη δουλειά που χρειάζεται να γίνει. Κοστολογείται με το τετραγωνικό μέτρο:
-2,46 ευρώ/τ.μ. σε διαμερίσματα και ελάχιστη αμοιβή μηχανικού 185 ευρώ,
-1,85 ευρώ/τ.μ. σε μονοκατοικίες και ελάχιστη αμοιβή μηχανικού 246 ευρώ,
-1,23 ευρώ/τ.μ. σε ολόκληρο κτίριο κατοικιών και ελάχιστη αμοιβή μηχανικού 246 ευρώ,
-3,07 ευρώ/τ.μ. σε επαγγελματικούς και λοιπούς χώρους και ελάχιστη αμοιβή μηχανικού 369 ευρώ - επιπλέον 1,85 ευρώ/τ.μ. σε κτίρια που ξεπερνούν τα 1.000 τ.μ. για κάθε επιπλέον τετραγωνικό.
Το κόστος της μελέτης ποικίλει και είναι στην ευχέρεια του κάθε μελετητή μηχανικού. Συνήθως, δεν ξεπερνά το 20% της συνολικής αμοιβής μελέτης αρχιτεκτονικής και μηχανολογικής.

Αλλάζει η αξία του κτιρίου;
Η αξία του κτιρίου δεν επηρεάζεται από το πιστοποιητικό, αλλά πρακτικά η μελέτη ενεργειακής απόδοσης σε νέες κατασκευές μειώνει το κόστος χρήσης, δεδομένου ότι τα απαιτούμενα κουφώματα, μονώσεις, καυστήρες και άλλα, μειώνουν τις απώλειες και εξοικονομούνται ενέργεια και χρήματα κατανάλωσης για θέρμανση.

Δίνονται επιδοτήσεις;
Πολλοί αναρωτιούνται κατά πόσο υπάρχουν επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας. Ύστερα από πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής δημιουργήθηκε το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», το οποίο διευκολύνει όσους θέλουν να ανακαινίσουν τις κατοικίες τους. Σαφέστατα υπάρχουν προδιαγραφές, τις οποίες θα πρέπει να καλύπτει η υπό επιλογή κατοικία όσον αφορά στη χρονολογία κατασκευής, την περιοχή, την αυτονομία, κ.ά. Η αίτηση επιδότησης κρίνεται από επιτροπή και μπορεί να καλύψει σε περιπτώσεις έως και το 30% του συνολικού κόστους.

Αξιοπιστία ΚΕΝΑΚ
Για το κατά πόσο αξιόπιστο είναι το ΚΕΝΑΚ, αρκεί μόνο μία σύγκριση με το αντίστοιχο πιστοποιητικό στις υπόλοιπες γειτονικές χώρες της Ευρώπης. Καθότι οι θερμοκρασίες μπορεί να διαφέρουν όχι μόνο ανά πόλη, αλλά ακόμα και ανά περιοχή, η Ισπανία και η Ιταλία, για παράδειγμα, έχουν χωρίσει τις περιοχές σε ζώνες, έτσι ώστε τα κριτήρια ελέγχου να είναι πιο αντικειμενικά. Ωστόσο, αυτό δε συμβαίνει στην Ελλάδα. Και φυσικά, εμπειρικά και μόνο μπορεί κάποιος να καταλάβει ότι η θερμοκρασία ενός καλοκαιρινού βραδιού στο κέντρο της Αθήνας δεν είναι ίδια με αυτή της Γλυφάδας ή της Κηφισιάς. Ίδια κατανάλωση μηχανημάτων ψύξης (air-condition) γίνεται στο κέντρο και ίδια στα προάστια; Ποιος το κρίνει αυτό; Ένα λογισμικό που έχει ρυθμιστεί να κρίνει με ένα μέσο όρο; Στην Ελλάδα χρειάζονται υπογραφές δύο μηχανικών για μία νέα μελέτη, καθώς επίσης και 300 σελίδες ανάλυσης δεδομένων, ανεξαρτήτως μεγέθους ή χρήσης κτιρίου ή κτιριακού χώρου, ενώ σε χώρες όπως η Αγγλία και η Γερμανία, ο ίδιος ο ιδιοκτήτης μπορεί να πάρει το πιστοποιητικό.

Τελικά σε τι εξυπηρετεί ο ΚΕΝΑΚ; ΚΕΝΑΚ ή ΟΧΙ;
Ζούμε σε μία χώρα με εκπληκτικές δυνατότητες εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας, παρόλα αυτά σημειώνουμε ένα από τα μικρότερα ποσοστά εκμετάλλευσής της στην Ευρώπη. Μέσα από την πρωτοβουλία με τον ΚΕΝΑΚ μάς δίνεται η ευκαιρία από τις νέες κατασκευές αλλά και τις παλαιότερες να προστατεύσουμε το περιβάλλον και να εξοικονομήσουμε χρήματα. Θα την αφήσουµε να φύγει;

Μπορώ να βελτιώσω την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου;
Και βέβαια µπορώ! Αυτό δεν ορίζεται ούτε από την ηλικία του κτιρίου ούτε από την τοποθεσία του. Σίγουρα οι παραπάνω παράγοντες είναι σηµαντικοί στη βελτίωσή του, αλλά κάθε κτίριο µπορεί να δεχτεί επιδιορθώσεις που θα βελτιώσουν την ενεργειακή του απόδοση. Ο τρόπος για να το κάνουµε αυτό, µπορεί να χωριστεί σε δύο βασικές κατηγορίες. Όταν αναφερόµαστε στην ενεργειακή απόδοση ενός κτιρίου, διαχωρίζουµε την παθητική από την ενεργητική. Παθητική ονοµάζεται η ενέργεια που δέχεται το κτίριο από τις φυσικές πηγές (ήλιος, αέρας), ενώ ενεργητική είναι η ενέργεια που παράγεται από διάφορα τεχνητά µέσα µε σκοπό τη βελτίωση απόδοσης όσον αφορά στο φωτισµό, τον εξαερισµό και τις µηχανολογικές λειτουργίες, όπως ψύξη, θέρµανση, κ.λπ. Μελέτες για την ενεργειακή βελτίωση ενός κτιρίου µπορούν να γίνουν είτε σε ένα νέο κτίριο που επρόκειτο να κατασκευαστεί είτε σε υπάρχουσες κατασκευές µέσα από αναβάθµισή του. Και στις δύο περιπτώσεις εξετάζονται όλα τα στοιχεία του κτιρίου που σχετίζουν τη λειτουργία µε την κατανάλωση. Αυτό που µπορεί να παρατηρήσει κανείς µέσα σε ένα χώρο, είναι οι βασικές καθηµερινές χρήσεις. Όπως ένας ζωντανός οργανισµός χρειάζεται να αναπνεύσει και να τραφεί, έτσι και το κτίριο χρειάζεται να αεριστεί και να εφοδιαστεί µε καύσιµο για να θερµανθεί. Η ενέργεια που απαιτείται για τις λειτουργίες αυτές εξοικονοµείται αρχικά από φυσικές πηγές και όταν αυτό δεν είναι αρκετό ή δυνατό, τότε επεµβαίνουµε µηχανικά. Πρώτα απ’ όλα, γίνεται µελέτη του υπάρχοντος κτιρίου για να κριθούν τα επιµέρους κοµµάτια που µπορούν να επιδεχτούν ενεργειακές αναβαθµίσεις, σε σχέση µε την παρούσα κατανάλωση ενέργειας που σηµειώνεται. Η µελέτη παθητικής ενέργειας γίνεται στα επιµέρους κοµµάτια βάσει της τοποθεσίας του κτιρίου, του προσανατολισµού του, του γειτονικού περιβάλλοντος, του κλίµατος, των υλικών που έχουν χρησιµοποιηθεί, των ανοιγµάτων που υπάρχουν και του φυσικού φωτισµού και αερισµού. Από την άλλη, η µελέτη ενεργητικής ενέργειας γίνεται µέσω µετρήσεων κατανάλωσης ενέργειας στα µηχανολογικά τµήµατα του κτιρίου, καθώς και στο µηχανολογικό του εξοπλισµό. Παρατηρώντας το κτίριο, καθένας µπορεί να αντιληφθεί τον προσανατολισµό του. Είναι σαφές ότι στην Ελλάδα, ένα δωµάτιο µε µεγάλο παράθυρο στο νότο µπορεί να γίνει αφόρητο το καλοκαίρι, αν δε σκιάζεται σωστά. Επίσης, ένας µη καλά µονωµένος τοίχος στο βορρά µπορεί να µεταφέρει πολύ κρύο το χειµώνα. Παράλληλα, ένα παράθυρο στη δύση µπορεί να φωτίσει φυσικά ένα δωµάτιο για περισσότερες ώρες και ιδιαίτερα το καλοκαίρι, σε σχέση µε ένα δωµάτιο που φωτίζεται µόνο από το βορρά. Βέβαια, σε µια χώρα όπως η Ελλάδα, που η ηλιακή ενέργεια είναι πολύ έντονη, θα ήταν εύστοχο να προβλέπουµε τόσο την προστασία της ενέργειας αυτής όσο και την εκµετάλλευσή της.

Πώς θα αναβαθµίσω ενεργειακά το κτίριό µου;
-Τοποθετούµε ειδικά σκίαστρα όπου χρειάζεται
Στις όψεις του κτιρίου που βλέπουν στο νότο και στη δύση τοποθετούµε ειδικά σκίαστρα, όπως τέντες, πέργκολες και περσίδες, κατά προτίµηση ελεγχόµενα από το χρήστη, έτσι ώστε να ελέγχεται η εκποµπή της ηλιακής ενέργειας στο κτίριο, µε σκοπό την προστασία από τις υψηλές θερµοκρασίες των θερινών µηνών. Πρόταση σκίασης είναι επίσης -κυρίως σε ισόγειες κατασκευές- οι φυτεύσεις δέντρων φυλλοβόλων, τα οποία διατηρούν τα φύλλα τους το καλοκαίρι για τη σκίαση και τα βάλλουν το χειµώνα επιτρέποντας στο κτίριο να θερµανθεί από τον ήλιο.
-Εκµεταλλευόµαστε το φυσικό και τον τεχνητό φωτισµό
Σε νέες κατασκευές, η πρόβλεψη των ανοιγµάτων στις δυτικές όψεις του κτιρίου επιτρέπει το φυσικό φωτισµό του για περισσότερες ώρες και ως εκ τούτου, την εξοικονόµηση ενέργειας. Σε υπάρχουσες κατασκευές, η προσθήκη αυτοµατισµού στους λαµπτήρες, που αποτελείται συνήθως από ένα φωτοκύτταρο, µπορεί να ρυθµίσει το χρόνο λειτουργίας του τεχνητού φωτισµού σε σχέση µε του φυσικού. Επίσης, η αντικατάσταση των λαµπτήρων µε άλλους ενεργειακής απόδοσης µειώνει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
-Τοποθετούµε ηλιακούς συλλέκτες
Ηλιακοί συλλέκτες τοποθετηµένοι στις νότιες και δυτικές όψεις εκµεταλλεύονται την ηλιακή ενέργεια για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύµατος και τη θέρµανση του νερού. Έχει αποδειχτεί ότι τα σπίτια που έχουν ηλιακούς θερµοσίφωνες λειτουργούν τους θερινούς µήνες µε πλήρη αυτονοµία ζεστού νερού.
-Μονώνουµε τους εξωτερικούς τοίχους µε θερµοµόνωση
Πολλές φορές σε µία νέα κατασκευή παρουσιάζεται το δίληµµα της χρήσης θερµοπρόσοψης σε σχέση µε την οικονοµική επιβάρυνση. Ένας καλά µονωµένος τοίχος µπορεί να έχει µεγαλύτερο κόστος κατασκευής, αλλά η εξοικονόµηση στη χρήση µπορεί να αποσβέσει το κόστος και να αποφέρει κέρδος στα επόµενα χρόνια.
-Χρησιµοποιούµε ειδικά επιχρίσµατα
Στις υπάρχουσες κατασκευές, η τοποθέτηση θερµοµόνωσης είναι πολλές φορές αδύνατη. Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνονται ειδικά επιχρίσµατα, που µονώνουν σε κάποια επίπεδα τις εξωτερικές επιφάνειες του κτιρίου, προσφέροντας εξοικονόµηση κυρίως σε θέρµανση.
-Φυσικός αερισµός ηµέρας και νύχτας
Ο αερισµός ενός κτιρίου δεν είναι σηµαντικός µόνο για την ανανέωση του αέρα και τον εξαερισµό. Με σωστή λειτουργία, µπορεί να αποτελέσει και τρόπο ψύξης του χώρου. Καθώς ο ζεστός αέρας ανεβαίνει στα ανώτερα στρώµατα του χώρου, ένα άνοιγµα στην οροφή µπορεί να επιτρέψει στον ψυχρό αέρα την ανακύκλωσή του στο χώρο µε σκοπό τον κλιµατισµό του.
-Αναβάθµιση κουφωµάτων µε θερµοδιακοπή
Αντικαθιστούµε τα παλιά κουφώµατα µε νέα θερµοδιακοπτόµενα και διπλά τζάµια. Σε πολλές περιπτώσεις, τα κουφώµατα αλουµινίου παρέχουν διπλά τζάµια µε καλή µόνωση, ωστόσο, τα µη µονωµένα αλουµίνια δηµιουργούν θερµογέφυρες που επιτρέπουν απώλειες. Η αντικατάστασή τους µπορεί να αποφέρει σηµαντικές διαφορές στις θερµικές απώλειες του κτιρίου και είναι ένας από τους πιο βασικούς παράγοντες αυξηµένης κατανάλωσης ενέργειας.
-Πράσινες οροφές
Οι πράσινες οροφές -γνωστές ως green roofs- τοποθετούνται σε οροφές κτιρίων µε ειδικές φυτεύσεις που λειτουργούν ως µονωτικό στρώµα και προσφέρουν διατήρηση χαµηλών θερµοκρασιών. Ιδιαίτερα σε µπετονένιες ταράτσες που ως θερµικές µάζες απορροφούν την ηλιακή ενέργεια και γίνονται πολύ ζεστές τους θερινούς µήνες, οι πράσινες οροφές µπορεί να ωφελήσουν σε µεγάλο βαθµό τον κλιµατισµό του τελευταίου ορόφου του κτιρίου.
- Αναβαθµίσεις µηχανολογικών συστηµάτων για την κεντρική θέρµανση και τον κλιµατισµό
Η αντικατάσταση των µηχανολογικών εγκαταστάσεων του κτιρίου µε νέες εξελιγµένες εξοικονόµησης ενέργειας, µειώνει το κόστος λειτουργίας, καθώς και τις εκποµπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα. Για τους πιο οικολογικά ευσυνείδητους, η αναβάθµιση αυτή δεν είναι µόνο θέµα οικονοµικό, αλλά και ένα ακόµα λιθαράκι στην προστασία του περιβάλλοντος. Η χρήση φυσικού αερίου διευκολύνει ακόµα περισσότερο, οικονοµικά και οικολογικά, στη λειτουργία της θέρµανσης.
-Εγκατάσταση συστηµάτων υβριδικού αερισµού
Ένας από τους πιο παλιούς τρόπους κλιµατισµού που συναντάµε κυρίως σε παλιά σπίτια, είναι οι ανεµιστήρες οροφής. Οι ανεµιστήρες οροφής έχουν κυκλοφορήσει πάλι στην αγορά, εξελιγµένοι και σε µοντέρνες γραµµές, προσφέροντας ψύξη του χώρου µε έναν τρόπο πιο υγιή σε σχέση µε τη χρήση κλιµατιστικών σωµάτων, αλλά και πιο οικονοµικό.
-Ενεργειακά τζάκια
Πολλοί αναρωτιούνται αν τα ενεργειακά τζάκια προσφέρουν την ίδια «αίσθηση» µε τα συµβατικά. Η απάντηση είναι ότι όχι µόνο παρέχουν την ίδια «αίσθηση», αλλά εµποδίζουν και τις δυσάρεστες οσµές του τζακιού στο χώρο, ενώ παράλληλα χρησιµοποιούν τη θερµότητα µε ειδικές σωληνώσεις για τη θέρµανση και άλλων δωµατίων. Η εξωτερική τους εµφάνιση ποικίλει, ώστε να µην υπάρχει κανένας αισθητικός διαχωρισµός.
-Εγκατάσταση συστηµάτων ενεργειακής διαχείρισης
Σε µεγάλα κοινόχρηστα κτίρια, δηµόσια ή κτίρια µε µεγάλη επισκεψιµότητα, προτείνονται συστήµατα ενεργειακής διαχείρισης, τα οποία ελέγχουν τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, κυρίως των µηχανολογικών, σε µία ροή που προβλέπει το καλύτερο σενάριο εξοικονόµησης ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης. Εφόσον οι επιδοτήσεις σε ιδιωτικές κατοικίες µε σκοπό την ενεργειακή αναβάθµιση είναι ακόµα σε αρχικό στάδιο και πολλοί ιδιοκτήτες δεν τηρούν τις προϋποθέσεις για να τις διεκδικήσουν, οποιαδήποτε κρατική ενέργεια διευκόλυνσης των ιδιωτών αποτελεί δυνατό κίνητρο. Σηµαντική είναι επίσης η µαζική προσπάθεια ενεργειακής αναβάθµισης των κτιρίων όλης της χώρας. Το ΥΠΕΚΑ (Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής), σε µια προσπάθεια αναβάθµισης των δηµόσιων κτιρίων, χρηµατοδοτεί µε το επιχειρησιακό πρόγραµµα «Περιβάλλον και Αειοφόρος ανάπτυξη» δηµόσια κτίρια και κτίρια δηµοσίου τοµέα, µε σκοπό την εξοικονόµηση ενέργειας.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ