Προκλήσεις και Ανάγκες για τη Δασική Διαχείριση στον 21ο αιώνα

Τα δάση διαδραματίζουν τον πιο κρίσιμο ρόλο για έναν υγιή και ανθεκτικό πλανήτη, καθώς παρέχουν σημαντικά αγαθά και υπηρεσίες που μετριάζουν τις νέες προκλήσεις της κλιματικής κρίσης και της απώλειας της βιοποικιλότητας στον 21ο αιώνα. Στο πλαίσιο αυτό, συνδιοργανώθηκε διαδικτυακή θεματική ημερίδα με το κλείσιμο του 2020, από τo Πράσινο Ταμείο, την Ελληνική Task Force για το Πρόγραμμα LIFE (Greek LIFE Task Force – GR LTF) και το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΕΚΒΥ).

Περισσότεροι από 15 εξειδικευμένοι εισηγητές συμμετείχαν στην ημερίδα η οποία είχε θέμα: “Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα LIFE και Δάση: Πραγματικότητα, Προκλήσεις και Ανάγκες στη Δασική Διαχείριση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα”.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε η συνεισφορά του χρηματοδοτικού Προγράμματος LIFE, του βασικού χρηματοδοτικού εργαλείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον στη Δασική έρευνα και διαχείριση.

Aπό το 1992 μέχρι και σήμερα, 34 δασικά έργα LIFE έχουν υλοποιηθεί στην ελληνική επικράτεια, συνολικού προϋπολογισμού > 40 εκατομμυρίων. Για την υλοποίηση των έργων συνεργάστηκαν ετερογενείς φορείς όπως η Δασική Υπηρεσία κεντρική και αποκεντρωμένη, πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα και ιδρύματα, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ιδιωτικοί φορείς.

Από το σύνολο αυτών των έργων δημιουργήθηκαν πολύ σημαντικά παράγωγα, όπως εργαλεία πρόβλεψης φυσικών καταστροφών, διαχειριστικές δράσεις διατήρησης απειλούμενων δασών, μηχανισμοί συνεργασίας φορέων, ακόμη και διεθνή εργαλεία καινοτόμας γενετικής παρακολούθησης των δασικών οικοσυστημάτων και βραβευμένα έργα για την πρόβλεψη και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στα επαπειλούμενα Μεσογειακά οικοσυστήματα.

Οι προσκεκλημένοι εισηγητές υπερθεμάτισαν για τον κεντρικό ρόλο των δασών και της διαχείρισής τους στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Αυτό αποτυπώνεται σε σημαντικά θεσμικά κείμενα όπως στην νέα Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα έως το 2030, η οποία σε εθνικό επίπεδο έχει αποτυπωθεί στην Εθνική Στρατηγική για τα Δάση.

Σε αυτό το πλαίσιο, παρουσιάστηκαν αρχικά οι νέες προτεραιότητες για τα Δάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση από εκπροσώπους της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG ENV) και στην Ελλάδα από εκπροσώπους της Γενικής Διεύθυνσης Δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).

Επιπλέον, παρουσιάστηκαν οι νέες ερευνητικές ανάγκες και τάσεις στη δασική διαχειριστική από το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου 2 Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και προτάθηκαν νέοι άξονες για τις ανάγκες διαχείρισης.

Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν πρόσφατα έργα LIFE καινοτομίας όπως η ανασύσταση αλλουβιακών δασών σκλήθρου σε νησιωτικά οικοσυστήματα από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η σημασία της διατήρησης δασικών διακένων με ελεγχόμενη κτηνοτροφία από το Ινστιτούτο Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, η παγκόσμια σημασία της ίδρυσης πρωτοκόλλου γενετικής παρακολούθησης δασών από το εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασικών Ειδών του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, η πρόβλεψη δασικών πυρκαγιών από το εργαστήριο Δασικής Τηλεπισκόπησης και Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, το πολυετές έργο LIFE-IP 4 Natura και η σημασία των δασών στο δίκτυο Natura 2000 από την Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ. Το σύνολο των παρουσιάσεων είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του έργου: https://bit.ly/3rq2kBG

Την ημερίδα παρακολούθησαν περισσότεροι από 300 συμμετέχοντες από πληθώρα διαφορετικών φορέων από όλη τη χώρα, όπως Δασαρχεία και Διευθύνσεις Δασών, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Περιφέρειες, Δήμοι, Φορείς Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, ερευνητικά ινστιτούτα, ακαδημαϊκά ιδρύματα, γραφεία μελετών αλλά και φοιτητές και πολίτες που ενδιαφέρονται για το μέλλον των δασών της χώρας.

Από τα κύρια συμπεράσματα της ημερίδας απορρέουν η ανάγκη ίδρυσης μόνιμων μηχανισμών συνεργασίας φορέων για την αποτελεσματική μελλοντική διαχείριση των δασών, η βαρύτητα των πολιτικών αποφάσεων σε συνδυασμό με τις πιο επίκαιρες ερευνητικές και διαχειριστικές τάσεις και η ανάγκη διαθεματικών ομάδων έρευνας στην παρακολούθηση της ανθεκτικότητας και της ποιότητας των δασικών οικοσυστημάτων.