Υλοποίηση δράσης Crowdfunding: Η εμπειρία του Δ. Αγίων Αναργύρων - Καματερού

Οι Δήμοι, παγκοσμίως, αναπτύσσονται, καινοτομούν, μετασχηματίζονται σε Έξυπνες Πόλεις (Smart Cities), αλλάζοντας έτσι και τον τρόπο ζωής των κατοίκων.

Οι Δήμοι στην Ελλάδα, ακολουθώντας ο καθένας με τις δυνατότητές του την κοινή αυτή πορεία, έχουν στόχο να καταστούν βιώσιμοι, να καλύψουν τις ανάγκες και τις προσδοκίες των πολιτών και να προσελκύσουν επενδύσεις και νέες επιχειρήσεις. Ωστόσο, τα μειωμένα κεφάλαια για δημόσιες επενδύσεις και οι περιορισμένοι διαθέσιμοι πόροι από τα εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα καθιστούν αναγκαία την αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων χρηματοδότησης. Πλέον, κάθε σύγχρονος δήμος οφείλει να αναζητά νέες πηγές χρηματοδότησης ώστε να είναι σε θέση να υλοποιήσει το αναπτυξιακό του πρόγραμμα.

Παρά τους περιορισμένους οικονομικούς πόρους, η Τοπική Αυτοδιοίκηση και γενικά, η ελληνική οικονομία, έχει ανάγκη από φορείς που είναι σε θέση να καινοτομούν και να προσαρμόζονται στο συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον της εξωστρέφειας, της ενεργοποίησης των πολιτών και της συμμετοχικότητας. Κινητήριος μοχλός στην κατεύθυνση αυτή, είναι η τεχνολογία με τις νέες και απεριόριστες δυνατότητες στον τομέα της άμεσης και ασφαλούς επικοινωνίας μεταξύ πολίτη και Δήμου.

Ο προβληματισμός είναι, τι περιθώρια ανάπτυξης και εφαρμογής καινοτόμων χρηματοδοτικών εργαλείων υπάρχουν όταν οι Δήμοι, κατά βάση, αναγνωρίζουν ως πηγή ρευστότητας την επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, τον τραπεζικό δανεισμό και τις χρηματοδοτήσεις, κυρίως, μέσω ΕΣΠΑ και λοιπών χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Παράλληλα, το μοντέλο του σύγχρονου πολίτη απέχει αρκετά από αυτό της συμμετοχής και συνδιαμόρφωσης των πολιτικών του Δήμου, πολλώ δε μάλλον, από αυτό της οικονομικής συνεισφοράς για υλοποίηση έργων και δράσεων.

Ο Δήμος Αγίων Αναργύρων-Καματερού, επιχείρησε να αντιμετωπίσει την πρόκληση αυτή, και να εφαρμόσει εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία, υιοθετώντας την "έξυπνη" λύση της ηλεκτρονικής συμμετοχικής χρηματοδότησης, γνωστής ως Crowdfunding.   

Τον Δεκέμβριο 2019, ο Δήμος Αγίων Αναργύρων - Καματερού συνεργάστηκε με το Δήμο Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης στην οργάνωση και υλοποίηση της δράσης ηλεκτρονικής συμμετοχικής χρηματοδότησης (crowdfunding) με τίτλο «Ενεργειακή αναβάθμιση για το σήμερα και το αύριο» (https://vemagnet.com/crowdfunding/investments/81/energeiakh-anabaomish-gia-to-shmera-kai-to-ayrio). Σκοπός της δράσης ήταν η συγκέντρωση χρηματικού ποσού τουλάχιστον 20.000,00 ευρώ για την υλοποίηση έργων ενεργειακής αναβάθμισης και ειδικότερα, α) την προμήθεια και τοποθέτηση κουφωμάτων στο 3ο Νηπιαγωγείο Αγίων Αναργύρων και β) ενεργειακές παρεμβάσεις στη Στέγη Υπερηλίκων του Δήμου ΒΒΒ, αντίστοιχα.

Η εν λόγω δράση, υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου με τίτλο «Ανάπτυξη Έργων Ενεργειακής Απόδοσης για τη Νότια Αττική» και ακρώνυμο PRODESA (Energy Efficiency Project Development for South Attica), το οποίο έχει εγκριθεί και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Προγράμματος HORIZON 2020, στο Μέτρο ΕΕ22. Ο Δήμος ΑΑΚ συμμετέχει στο εν λόγω έργο ως εταίρος στη σύμπραξη υλοποίησης μαζί με δίκτυο Δήμων της Αττικής (`Αλιμος, `Αγιος Δημήτριος, Γλυφάδα, Βάρη-Βούλα-Βουλιαγμένη, Παλαιό Φάληρο, Αμαρούσιο) καθώς και φορείς από την Ελλάδα και την Ευρώπη.
 
Η καμπάνια δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα, καθώς, συγκεντρώθηκε χαμηλό χρηματικό ποσό σε σχέση με το στόχο της και συμμετείχε, τελικώς, μικρός αριθμός πολιτών. Ωστόσο, από τα στατιστικά στοιχεία της πλατφόρμας και των social media, προκύπτει ότι η επισκεψιμότητα της πλατφόρμας και του video καθώς και η διάδραση, κυρίως από τους νέους, είχε καλύτερη εικόνα.
 
Παρά το αποτέλεσμα της καμπάνιας, η συνολική εμπειρία του Δήμου ΑΑΚ από την οργάνωση και υλοποίηση μιας τόσο καινοτομικής και πρωτοπόρας δράσης είναι πολύτιμη για τη λειτουργία του αλλά και, γενικά, για την αναπτυξιακή πορεία του.
 
Καταρχήν, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της καμπάνιας crowdfunding οδήγησε στην ανάπτυξη ενός διοικητικού μηχανισμού στην εσωτερική λειτουργία του Δήμου ο οποίος είχε ως προϋπόθεση τη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών Υπηρεσιών, Τμημάτων και υπαλλήλων διαφορετικών ειδικοτήτων και διοικητικών επιπέδων. Η διαδικασία αυτή συνέβαλλε στην ανταλλαγή ιδεών, γνώσεων και εμπειριών και έδειξε ότι η ενσωμάτωση νέων δομών, διαδικασιών, λειτουργιών στην καθημερινή λειτουργία του Δήμου, παρά τις γραφειοκρατικές δυσκολίες, είναι απόλυτα εφικτή όταν υπάρχει  αποτελεσματική επικοινωνία και ενθάρρυνση της συμμετοχικής διαδικασίας. Με αυτό τον τρόπο, η συμμετοχική διαδικασία, που, άλλωστε, αποτελεί τον πυρήνα της λογικής του crowdfunding, ξεκίνησε από το εσωτερικό του Δήμου.
 
Παράλληλα, με τη συμμετοχική χρηματοδότηση, ο Δήμος ΑΑΚ αξιοποιεί μια νέα προσέγγιση για τη συμμετοχή των πολιτών. Η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των πολιτών προς την κατεύθυνση της συμμετοχής και συνεισφοράς, δημιουργεί κουλτούρα ότι η συνεισφορά, όσο μικρή κι αν είναι, είναι πολύτιμη, όταν υπάρχει ένας συγκεκριμένος στόχος και έργο και, κυρίως, όταν με την κατάλληλη τεχνολογία, επιτυγχάνεται η ασφάλεια των συναλλαγών και η διαφάνεια. Το μοντέλο συμμετοχικής χρηματοδότησης αλλάζει την κουλτούρα και τη νοοτροπία της κοινωνίας, ειδικά, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι, διαχρονικά, οι πολίτες είναι "εκπαιδευμένοι" ώστε να έχουν μόνο απαιτήσεις από το Δήμο.        
 
Επίσης, ο Δήμος ΑΑΚ, επιλέγει να συνδυάσει το καινοτόμο εργαλείο του crowdfunding με έργο εξοικονόμησης ενέργειας σε δημοτικό κτίριο. Συνδυάζει δηλαδή την αξιοποίηση ενός καινοτόμου χρηματοδοτικού εργαλείου με την τοπική ενεργειακή στρατηγική του, όπως αυτή αποτυπώνεται στο Σχέδιο Δράσης για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΣΔΑΕΚ) και στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Το γεγονός ότι επιλέγει εκπαιδευτική μονάδα για την υλοποίηση των ενεργειακών παρεμβάσεων δείχνει παράλληλα, την ευαισθητοποίηση και φροντίδα του Δήμου σε μια ευαίσθητη κοινωνική ομάδα, τα παιδιά-τους αυριανούς πολίτες, ευαισθητοποιώντας τα στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος και της εξοικονόμησης ενέργειας.  
 
Καθίσταται σαφές, ότι ο Δήμος υλοποιώντας τη συγκεκριμένη δράση crowdfunding, δεν στοχεύει μόνο στη συγκέντρωση ενός χρηματικού ποσού. Η λογική της υλοποίησης έργων και δράσεων ως αυτοσκοπό δεν ενδείκνυται, πλέον. Αντιθέτως, υιοθετεί μια ολοκληρωμένη και εναρμονισμένη προσέγγιση σύμφωνα με τις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης, δηλαδή της ανάπτυξης με στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων για τον αναπροσανατολισμό της λειτουργίας του Δήμου, την ορθή χρήση των πόρων και την ένταξη σε πορεία έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Παράλληλα, προωθεί ένα νέο "συμβόλαιο" με τους φορείς και πολίτες της πόλης, το οποίο στηρίζεται στη συμμετοχικότητα, τη διαφάνεια, τη νομιμότητα και την αξιοκρατία.

Η προσπάθεια του Δήμου ΑΑΚ για την υλοποίηση της δράσης crowdfunding, απέδειξε ότι, σαφώς, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης και εφαρμογής καινοτόμων χρηματοδοτικών εργαλείων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή, είναι αφενός η ανάλογη ενημέρωση-κατάρτιση-εκπαίδευση στελεχών και αιρετών και αφετέρου η ενθάρρυνση των πολιτών να συμβάλλουν με τις προτάσεις, τις ιδέες τους και την ενεργό συμμετοχή τους στη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού συμμετοχικού μοντέλου τοπικής δημοκρατίας.   

Το κείμενο συντάχθηκε από τα μέλη της Ομάδας Έργου Prodesa του Δήμου Αγίων Αναργύρων-Καματερού:

Ιωάννα Λεγάκη ([email protected])

Ιωάννα Μαντζαβινάτου ([email protected])

Γεωργία Ερμίδη ([email protected])

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο PRODESA, παρακαλούμε επισκεφτείτε το https://www.prodesa.eu/