Βελτιωτικές προτάσεις οικονομίας

Το net metering (ο ενεργειακός συμψηφισμός, δηλαδή) θεσμοθετήθηκε πρόσφατα, αλλά έμεινε στα χαρτιά, εξαιτίας ασαφειών του σχετικού νόμου και προβλημάτων που προκύπτουν, με αποτέλεσμα τα οφέλη του να περιορίζονται σημαντικά.

Αναλυτικότερα, με το Ν.4203/2013 (ΦΕΚ 235Α/1-11-2013) θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα των καταναλωτών να κάνουν χρήση του net-metering. Ο συμψηφισμός παραγόμενης-καταναλισκόμενης ενέργειας (γνωστός με τον όρο net-metering) αποτελεί ένα από τα εργαλεία προώθησης της αυτοπαραγωγής και ιδιοκατανάλωσης με ΑΠΕ και εφαρμόζεται σε διάφορες χώρες.

Ενώ ο νόμος, λοιπόν, θεσμοθετεί το net-metering, είναι στην ουσία η εκκρεμούσα υπουργική απόφαση που θα κρίνει τις λεπτομέρειες εφαρμογής του και συνεπώς και την επιτυχία ή μη του μέτρου. Η απόφαση αυτή θα ληφθεί μετά από σχετική εισήγηση του Διαχειριστή (ΔΕΔΔΗΕ) και τη γνώμη της ΡΑΕ. Σε δηλώσεις του στη Βουλή κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου, ο υφυπουργός ΠΕΚΑ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μελλοντικής ρύθμισης με την οποία ο συμψηφισμός και η λογιστική εκκαθάριση θα γίνεται σε ετήσια βάση και όχι ανά κύκλο καταμέτρησης. Αυτή είναι άλλωστε και η κυρίαρχη τακτική διεθνώς, αλλά και αυτό που προτείνουν οι ειδικοί του χώρου, όπως ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Μελετητών-Εγκαταστατών Οικιακών & Κτιριακών Φωτοβολταϊκών Ήλιος και ο Σύνεδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ). Πρέπει συνεπώς να προβλεφθεί σύντομα η πίστωση τυχόν περίσσειας παραγόμενης ενέργειας στη διάρκεια μιας μετρητικής περιόδου, στις επόμενες μετρητικές περιόδους, χωρίς, ωστόσο, να δύναται να υπερβεί η πίστωση τη διάρκεια ενός έτους.

Λειτουργία και χρησιμότητα του net metering

To net metering εκμεταλλεύεται το βασικότερο πλεονέκτημα των φωτοβολταϊκών. Ότι δηλαδή μπορούν να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια εκεί ακριβώς που χρειάζεται: στο σημείο που υπάρχει κατανάλωση. Αν, λοιπόν, κάποιος θέλει φθηνή και καθαρή ενέργεια μπορεί να εγκαταστήσει ένα μικρό φωτοβολταϊκό για να καλύπτει τις καταναλώσεις του. Υπάρχει όμως ένα μικρό πρόβλημα. Επειδή τα φωτοβολταϊκά παράγουν ηλεκτρική ενέργεια μόνο όταν υπάρχει φως, το βράδυ η εγκατάστασή του θα μένει χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα.

Το net metering λύνει ακριβώς αυτό το πρόβλημα επιτρέποντας τη συνεργασία των φωτοβολταϊκών με το ηλεκτρικό δίκτυο, μια συνεργασία από την οποία ωφελούνται και οι δυο: και ο αυτοπαραγωγός και το ηλεκτρικό δίκτυο. Στην πράξη, το net metering είναι μια συμφωνία μεταξύ του ιδιοκτήτη των φωτοβολταϊκών και του ηλεκτρικού δικτύου. Με απλά λόγια, η ενέργεια που παράγουν τα φωτοβολταϊκά συμψηφίζεται με την καταναλισκόμενη εντός του συμφωνημένου χρονικού διαστήματος. Αν η παραγωγή είναι μεγαλύτερη από την κατανάλωση, η περίσσεια διατίθεται δωρεάν στο ηλεκτρικό δίκτυο. Αν η παραγωγή είναι μικρότερη από την κατανάλωση, ο ιδιοκτήτης τους χρεώνεται μόνο για τη διαφορά. Ο ενεργειακός συμψηφισμός γίνεται σε ετήσια βάση, ώστε η πολύ περισσότερη ενέργεια που παράγεται το καλοκαίρι από τα φωτοβολταϊκά, να μπορεί να καλύψει την αυξημένη χειμερινή κατανάλωση.

Η σημασία του net metering

Στην πράξη το net metering επιτρέπει στον τελικό καταναλωτή να «προ-αγοράσει» την ηλεκτρική ενέργεια που θα χρειαστεί τα επόμενα χρόνια σε μια πολύ χαμηλή τιμή. Όσο μεγαλώνει η κατανάλωση και αυξάνεται το μέγεθος του φωτοβολταϊκού συστήματος, τόσο περισσότερο αυξάνει και το όφελος αφού όσο περισσότερα εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά έχει ένα σύστημα, τόσο περισσότερες κιλοβατώρες παράγονται με χαμηλότερο κόστος.

Αυτή η διαδικασία μετάβασης προς τη χρήση φθηνής και καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, ωφελεί και τον καταναλωτή και το περιβάλλον και ταυτόχρονα δημιουργεί ανάπτυξη μειώνοντας ταυτόχρονα την εξάρτηση της χώρας από τα εισαγόμενα συμβατικά ρυπογόνα καύσιμα.

Απαραίτητη όμως προϋπόθεση, είναι η εφαρμογή του net metering να γίνει με απλό και ξεκάθαρο τρόπο έτσι ώστε το όφελος του τελικού καταναλωτή να είναι ουσιαστικό, εύκολα αντιληπτό και προσβάσιμο σε όλους.

Βασικά πλεονεκτήματα

- Παρέχει στον καταναλωτή τη δυνατότητα να παράγει μόνος του φθηνή ηλεκτρική ενέργεια, προστατεύοντας τον ταυτόχρονα από τις συνεχόμενες αυξήσεις των χρεώσεων.

- Δεν υπάρχει χρηματική δοσοληψία με την Πολιτεία, αφού η παραγόμενη ενέργεια δεν πωλείται έναντι χρηματικού ανταλλάγματος. Συνεπώς δεν υπάρχουν έσοδα που μπορεί να φορολογηθούν, ούτε κάποια τιμή πώλησης η οποία αργότερα μπορεί να μειωθεί.

Επιπλέον εφαρμογές

Η ηλεκτρική αυτονομία ενός κτιρίου αποτελεί τον βασικό σκοπό των φωτοβολταϊκών συστημάτων και τον κύριο στόχο του net metering, αλλά όχι και τον μοναδικό. Το πλεονάζον ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να καλύψει και άλλες ανάγκες του ιδιοκτήτη. Δύο τέτοια παραδείγματα αφορούν στη θέρμανση, αλλά και στην κίνηση. Το πλεονάζον ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να αντικαταστήσει το πετρέλαιο θέρμανσης, όχι με κάποια ενεργοβόρα ηλεκτρική συσκευή, αλλά με μια αερόψυκτη αντλία θερμότητας. Αντίστοιχα, μπορεί να αντικαταστήσει και το πετρέλαιο ή τη βενζίνη, τροφοδοτώντας ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Τέτοια παραδείγματα συναντάμε συχνά στο εξωτερικό.

Προβλήματα στην εφαρμογή

Στη διάρκεια της συζήτησης του νομοσχεδίου στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, κοινή διαπίστωση σχεδόν όλων των φορέων που συμμετείχαν (όπως και ο «Ήλιος») ήταν ότι το συγκεκριμένο άρθρο (αρ. 6) στο νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά στην πράξη δεν εξασφαλίζει την ουσιαστική άμεση και αποτελεσματική ενεργοποίηση του μέτρου. Σύμφωνα με το Σύνδεσμο «Ήλιος», τα κύρια προβλήματα που δημιουργούν εμπόδια στην ουσιαστική εφαρμογή του μέτρου είναι τρία:

1. Το χαμηλό οικονομικό όφελος του τελικού καταναλωτή, όταν το αποτέλεσμα του συμψηφισμού γίνει μόνο την Χρέωση Ηλεκτρικού Ρεύματος (Ανταγωνιστικές χρεώσεις). Ο λογαριασμός της ΔΕΗ αποτελείται από: A) Ανταγωνιστικές Χρεώσεις (Χρέωση Ηλεκτρικού Ρεύματος), Β) Ρυθμιζόμενες Χρεώσεις (Χρεώσεις Εθνικού Ηλεκτρικού Συστήματος), Γ) Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (Ε.Τ.Μ.Ε.Α.Ρ.), Δ) Λοιπές Επιβαρύνσεις & Ε) ΕΦΚ (Ν.3336/05). Σε αυτή την περίπτωση το οικονομικό όφελος του τελικού καταναλωτή θα είναι τόσο χαμηλό, που το μέτρο του ενεργειακού συμψηφισμού θα καταστεί στην πράξη ανενεργό.

2. Το χαμηλό οικονομικό όφελος του τελικού καταναλωτή, εφόσον ο ενεργειακός συμψηφισμός γίνεται εντός του κύκλου καταμέτρησης (30, 60 ή 120 μέρες), όπως προβλέπει στην παρούσα φάση το νομοσχέδιο. Όταν ο καταναλωτής δεν έχει σταθερές ή εποχιακές απαιτήσεις, τότε θα καλείται να πληρώνει το έλλειμμα της ενέργειας σε κάποιους κύκλους καταμετρήσεις - ενώ σε κάποιους άλλους θα δωρίζει την περίσσεια ενέργεια στο Δίκτυο. Σε αυτή την περίπτωση, το οικονομικό όφελος του τελικού καταναλωτή θα είναι τόσο χαμηλό, που το μέτρο του ενεργειακού συμψηφισμού θα καταστεί στην πράξη ανενεργό.

3. Η υπαγωγή του Net Metering στην νομοθεσία και τους κανονισμούς που διέπουν τα φωτοβολταϊκά ειδικού προγράμματος. Η περίπτωση του Net Metering δεν παράγει έλλειμμα, ενώ η υπαγωγή του εντός ειδικού προγράμματος δημιουργεί πάρα πολλά εμπόδια στην εφαρμογή του και το μετατρέπει σε μη βιώσιμο και μη ελκυστικό.

Προτάσεις του συνδέσμου ΗΛΙΟΣ

Τα προβλήματα, λοιπόν, είναι σημαντικά και το net metering παραμένει στα χαρτιά, όσον αφορά στις προθέσεις της Πολιτείας.

Ωστόσο, οι λύσεις των προβλημάτων αυτών (μα και άλλων, μικρότερης έκτασης) υπάρχουν και έχουν προταθεί από τον σύνδεσμο ΗΛΙΟΣ.

Παρακάτω αναφέρονται συνοπτικά όλες οι προτάσεις του συνδέσμου, όσον αφορά στην ομαλή και βέλτιστη λειτουργία του Net Metering στην χώρα μας.

- Ενεργειακός συμψηφισμός σε ετήσια βάση.

- Συμψηφισμός σε όλες τις χρεώσεις στο λογαριασμό του πάροχου ηλεκτρισμού.

- Να δίδεται δωρεάν η περίσσεια ενέργεια του αυτοπαραγωγού μέχρι να ισοσκελισθεί το έλλειμμα του ειδικού λογαριασμού του ΛΑΓΗΕ.

- Δυνατότητα εγκατάστασης με δικαίωμα χρήσης (π.χ. μισθωτές).

- Διάθεση της περίσσειας ενέργειας στους δικαιούχους του Κοινωνικού Τιμολογίου.

- H εφαρμογή του Net Metering πρέπει να περιορισθεί στη χαμηλή τάση.

- Θέσπιση Ειδικού Προγράμματος για την παροχή κίνητρων ή επιχορήγησης για την εγκατάσταση μικρών συστημάτων αυτοπαραγωγής με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια.

- Συνύπαρξη συστημάτων από διαφορετικά Προγράμματα (FiT και Net Metering) στο ίδιο κτίριο.

- Να υπάρχει περιορισμός ανά παροχή και όχι ανά κτίριο.

- Να επιτρέπεται η εγκατάσταση σε κοινόχρηστους χώρους.

- Να επιτρέπεται η εφαρμογή του Virtual Net Metering.

- Να επιτρέπεται η εφαρμογή του Bill Credit Transfers.

- Να μειωθεί το κόστος σύνδεσης με τον πάροχο.

- Άρση της απαγόρευσης αδειοδότησης εγκατάστασης φωτοβολταϊκών με τη μέθοδο του Net Metering.

- Δέσμευση του ΥΠΕΚΑ ως προς το χρόνο ουσιαστικής ενεργοποίησης του μέτρου.

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με το Σύνδεσμο, οι πιο πάνω παρεμβάσεις αντιμετωπίζουν τα τεχνικά προβλήματα εφαρμογής του ενεργειακού συμψηφισμού. Είναι προφανές ότι, για την επιτυχία του ενεργειακού συμψηφισμού, δεν αρκεί απλά η πρόθεση ή μια κοινή αντιμετώπιση του τύπου «νίπτω τας χείρας μου». Απαιτείται ουσιαστική βούληση που, τόσο η προηγούμενη, όσο και η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ έχουν δείξει ότι διαθέτουν, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν.

Το επιβάλλει η αγορά αλλά και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία σε πρόσφατη έκθεσή της (βλ. “EU Tracking Roadmap 2013”) προβλέπει ότι, η χώρα δεν θα μπορέσει να τηρήσει τους στόχους της το 2020, ως προς τα ποσοστά διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μόνο έτσι τα οφέλη θα διαχυθούν στην αγορά και στην κοινωνία, παρέχοντας διέξοδο στους μικρούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας και δημιουργώντας ανάπτυξη και απασχόληση στις μικρές επιχειρήσεις.

Τέλος το Net Metering βοηθά στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο θέρμανσης, κίνησης, βενζίνη κτλ), γεγονός που βοηθά το περιβάλλον και την οικονομία της χώρα μας. Μένει να φανεί, αν τελικά υπάρχει η απαραίτητη πολιτική βούληση.

Αρθρο που επιμελήθηκε «Η Επιστημονική Ομάδα» του συνδέσμου «ΗΛΙΟΣ»

syndesmosilios.blogspot.gr

www.syndesmosilios.gr