Τα οφέλη από τις βελτιώσεις που περιλαμβάνει η ενεργειακή αναβάθμιση μιας κατοικίας, είναι τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά και έχουν ως εξής:
- Οικονομικά, με τη χρήση παθητικών συστημάτων, που δεν καταναλώνουν ενέργεια τα οποία εκτός του ότι βελτιώνουν τόσο τη χρήση όσο και το προσδόκιμο ζωής του κτιρίου μειώνουν σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας που μπορεί να αγγίξει ή ξεπεράσει σε πολλές περιπτώσεις το 60% ή ακόμα το 70% της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου.
- Περιβαλλοντικά, με τη μείωση της εκπομπής του διοξειδίου του άνθρακα λόγω της μειωμένης κατανάλωσης της ενέργειας που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, μείωση της εκπομπής του διοξειδίου του αζώτου και του διοξειδίου του θείου (επιβλαβείς ουσίες) λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας που παράγεται από άνθρακα.
Τα 5 στάδια της αναβάθμισης
1. Ανάθεση της ενεργειακής μελέτης της κατοικίας σε εξειδικευμένο Πιστοποιημένο Ενεργειακό Επιθεωρητή.
2. Προτάσεις Ενεργειακής Αναβάθμισης της Κατοικίας από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή και παράλληλα προσδιορισμό της ενεργειακής αναβάθμισης της κατοικίας.
3. Προσδιορισμός του κόστους των επεμβάσεων σε συνεργασία με τον Ενεργειακό Επιθεωρητή.
4. ¶ρτια υλοποίηση των εργασιών από εξειδικευμένα συνεργεία, υπό την καθοδήγηση και επίβλεψη του Πιστοποιημένου Ενεργειακού Επιθεωρητή.
5. Έκδοση Ενεργειακού Πιστοποιητικού Κτιρίου, που επιβεβαιώνει την ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας, από Πιστοποιημένο Ενεργειακό Επιθεωρητή.
Ο ρόλος-κλειδί του ενεργειακού επιθεωρητή
Ο ρόλος του Πιστοποιημένου Ενεργειακού Επιθεωρητή είναι διττός. Αφενός αξιολογεί ενεργειακά το κτίριο και αφετέρου προτείνει στον ιδιοκτήτη τις αναγκαίες εργασίες που θα του αποφέρουν την βέλτιστη ενεργειακή αναβάθμιση της οικίας του. Γεγονός όμως αποτελεί ότι πολλοί ιδιοκτήτες έχουν παρεξηγήσει την έννοια και το ρόλο του ενεργειακού επιθεωρητή, τον θεωρούν θεσμοφύλακα του κράτους προκειμένου να εισπράξει ένα νέο είδος «χαρατσιού» κάτω από την εύνοια της Ευρωπαϊκής ΅Ένωσης. Απεναντίας είναι ο επιστήμονας με την απαιτούμενη τεχνική κατάρτιση που μπορεί με τη σωστή και ενδελεχή μελέτη του να επιφέρει οικονομικά οφέλη στον ιδιοκτήτη του ακινήτου. Ειδικότερα, μείωση της κατανάλωσης του ρεύματος, μεγαλύτερο ενοίκιο σε περίπτωση ενοικίασης και βελτιστοποίηση των συνθηκών θερμικής, ψυκτικής, ακουστικής και οπτικής άνεσης των ενοίκων όπως και της ποιότητας του αέρα της οικίας. Βέβαια, όπως σε κάθε κλάδο, αναλόγως και σε αυτόν υπάρχουν επιτήδειοι που προσδοκούν τον εύκολο πλούτο τάζοντας ή «μαγειρεύοντας» τα αποτελέσματα των Ενεργειακών τους Μελετών προς τέρψιν των ιδιοκτητών που θέλουν να παρουσιάζουν αναληθή Ενεργειακά Πιστοποιητικά, με απώτερο σκοπό την κερδοσκοπία εις βάρος των ανυποψίαστων ενοικιαστών ή αγοραστών των κατοικιών τους.
Η παράνομη έκδοση πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης ή η εσκεμμένη παραποίηση των αποτελεσμάτων αποφέρουν υψηλές κυρώσεις στον ενεργειακό επιθεωρητή με τη σοβαρότερη αυτών, την οριστική διαγραφή του από τα Μητρώα των Ενεργειακών Επιθεωρητών.
Οι απαραίτητες ενεργειακές επεμβάσεις και το κόστος τους
- Τοποθέτηση Ηλιακού Θερμοσίφωνα
Η εγκατάσταση ή αντικατάσταση του Ηλιακού Θερμοσίφωνα αλλά και η σύνδεση του με το υπάρχον σύστημα θέρμανσης για Ζεστό Νερό Χρήσης και τους χειμερινούς μήνες μπορούν να αποφέρουν αύξηση της ενεργειακής «κλάσης» της κατοικίας κατά 35%-45% σε σχέση με την αρχική της κατάσταση.
Εκτιμώμενο κόστος 1.000¤-1.200¤ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ).
- Αντικατάσταση Κουφωμάτων
Αποτελεί μία από τις πρώτες αλλαγές που πραγματοποιεί κάθε ιδιοκτήτης, με τα παλαιά αλουμινένια ή ξύλινα κουφώματα με μονό απλό υαλοπίνακα, να αντικαθιστούνται με σύγχρονα πιστοποιημένα ενεργειακά αποδοτικά κουφώματα, με ενεργειακά τζάμια μικρής θερμοχωρητικότητας.
Η εξοικονόμηση ενέργειας που επιτυγχάνεται κατά την αντικατάσταση αυτών και ειδικότερα των υαλοπινάκων αγγίζει το 20-25% της συνολικής ενεργειακής αναβάθμισης της οικίας.
Υλικά όπως το ξύλο ή το PVC έχουν από μόνα τους ικανή θερμοχωρητικότητα για την αναβάθμιση των προφίλ των κουφωμάτων, και επιπλέον, ειδικά τα ξύλινα, προσδίδουν ένα ομορφότερο αισθητικό αποτέλεσμα στην κατοικία. Για την ορθή επιλογή των ενεργειακών υαλοπινάκων θα ήταν προτιμότερο να απευθυνθούμε σε έναν ενεργειακό επιθεωρητή ή σε ένα πιστοποιημένο με CE κατάστημα.
Εκτιμώμενο κόστος 250¤/m2 για συρόμενα ή επάλληλα κουφώματα, και 280¤/m2 για ανοιγόμενα (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ).
- Τοποθέτηση Σκιάστρων
Υπάρχουν πολυποίκιλα ήδη σκιάστρων όπως τα εξωτερικά (π.χ. περσίδες, στέγαστρα, τέντες, πατζούρια κ.α.) ή τα εσωτερικά (π.χ. περσίδες, κουρτίνες, rollers κ.α.), τα κινητά ή/και τα σταθερά, τα διάτρητα ή τα συμπαγή. Για την επιλογή τους λοιπόν, θα πρέπει να προσέξει κυρίως κανείς
- την ορθή διαστασιολόγηση τους, προκειμένου να προστατεύουν την κατοικία από την ηλιακή ακτινοβολία το καλοκαίρι, αλλά και παράλληλα να επιτρέπουν την είσοδό της στο κτίριο το χειμώνα
- το θέμα του φυσικού φωτισμού ώστε να εξασφαλίζεται επάρκεια και προστασία από θάμβωση.
Τέλος μια μορφή σκιάστρων είναι και ο πρόβολος των βεραντών. Εκτιμώμενο κόστος ανάλογα με το είδος, τον μηχανισμό και τον τρόπο εγκατάστασης εσωτερικά (περσίδες) ή εξωτερικά (τέντες-στέγαστρα).
- Εξωτερική Θερμομόνωση τοίχων
Το σύστημα εξωτερικής θερμοπρόσοψης αποτελείται από θερμομονωτικό υλικό, το οποίο «σοβατίζεται» με ένα πολυμερισμένο κονίαμα, το οποίο προσφέρει ισχυρή μηχανική αντοχή και στεγανοποίηση.
Εφαρμόζεται στην εξωτερική πλευρά των κτιρίων και προστατεύει τις επιφάνειες αυτών από υγρασίες.
Έτσι, ελαχιστοποιούνται οι θερμικές απώλειες του κτιρίου από τους εξωτερικούς τοίχους και έχει μεγάλη αποτελεσματικότητα κυρίως τους θερινούς μήνες στην εξοικονόμηση ενέργειας, έως και 65%. Επίσης μειώνει το κόστος συντήρησης του κτιρίου προστατεύοντας τα στοιχεία του σκυροδέρματος από ρηγματώσεις. Εκτιμώμενο κόστος 50¤/m2 (συμπεριλαμβανόμενου του ΦΠΑ). (πηγή: psem.gr)
- Μόνωση Ταράτσας
Λόγω καταπόνησης καθημερινά από ήλιο, άνεμο, βροχή ή και χιόνι, το δώμα αποτελεί το πιο ευπαθές δομικό στοιχείο σε ένα κτίριο. Υπάρχουν σήμερα εξαιρετικές λύσεις θερμομόνωσης των δωμάτων που μειώνουν σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση και ψύξη. Το δώμα πρέπει να θερμομονώνεται και για έναν πρόσθετο λόγο, αυτόν της προστασίας της πλάκας από τη διάβρωση και τις καιρικές μεταβολές που σταδιακά την αποσαθρώνουν. Πρέπει να τονίσουμε ότι, όταν θερμομόνωνουμε την πλάκα της ταράτσας επιτυγχάνεται παράλληλα και η υγρομόνωση αυτής, ενώ το αντίστροφο δεν ισχύει. Εκτιμώμενο κόστος 40¤/m2 (συμπεριλαμβανόμενου του ΦΠΑ). (πηγή: psem.gr)
- Μόνωση Πιλοτής
Η μόνωση της Πιλοτής συντελεί ευεργετικά στην κατοικία γιατί εγκλωβίζει την θερμική ενέργεια μέσα στο διαμέρισμα και δεν εξέρχεται στο περιβάλλον.
Η Πιλοτή δεν καταπονείτε άμεσα από τις καιρικές συνθήκες, λόγω του ότι είναι προστατευμένη, εντούτοις οι ενεργειακές απώλειες είναι αρκετά μεγάλες και επιπλέον μειώνεται η θερμική άνεση για τους ενοίκους.
Εκτιμώμενο κόστος 50¤/m2 (συμπεριλαμβανόμενου του ΦΠΑ). (πηγή: psem.gr)
- Αναβάθμιση Συστήματος Θέρμανσης
Ηαναβάθμιση των Θερμικών Συστημάτων, ανεξάρτητα αν είναι κεντρικά ή αυτόνομα, θεωρείται μια από τις σημαντικές ενεργειακές παρεμβάσεις σε μια κατοικία. Τα συστήματα αυτά όσο περνάει ο χρόνος γίνονται όλο και περισσότερο ενεργοβόρα και για αυτό πρέπει να αντικατασταθούν με συστήματα νέας γενιάς, με πιστοποιημένες ιδιότητες σύμφωνα με μελέτη εξειδικευμένου μηχανικού, ώστε να μην καταναλώνουν άσκοπα ενέργεια.
Ένα αρκετά οικονομικά διαδεδομένο σύστημα θέρμανσης είναι το Φυσικό Αέριο, αρκετές πολυκατοικίες έχουν προβεί στην αντικατάσταση του λέβητα-καυστήρα πετρελαίου, με έναν Καυστήρα Φυσικού Αερίου. Με το Φυσικό αέριο εξοικονομείται χώρος στην κατοικία γιατί δε χρειάζεται δεξαμενή πετρελαίου και επίσης ένας μικρός επιτοίχιος λέβητας μπορεί να θερμάνει χώρο ίσο με 200m2, ενώ η καύση του δημιουργεί τη μικρότερη ρύπανση σε σχέση με τα υπόλοιπα καύσιμα.
Το δεύτερο διαδεδομένο σύστημα θέρμανσης για μεμονωμένες κατοικίες το οποίο και αποφέρει μεγάλη ενεργειακή αναβάθμιση αλλά και σύντομη απόσβεση στον χρήστη είναι η Αντλία Θερμότητας η οποία μπορεί να αποφέρει και 65% ενεργειακή βελτίωση στην κατοικία.
Στα πλαίσια έρευνας που διεξήχθη από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων του ΕΚΕΤΑ υπολογίζεται το κόστος θερμικής Ενέργειας θερμικών συστημάτων σε σύγκριση με συγκρότημα συνήθη λέβητα-καυστήρα πετρελαίου.
Η έρευνα δείχνει ότι η οικονομικότερη λύση είναι η αντλία θερμότητας με μόλις 39,49% του κόστους ενώ το Φυσικό Αέριο, με 68,87%, θεωρείται από τις οικονομικότερες λύσεις σε σύγκριση με το πετρέλαιο. Επίσης το Ενεργειακό Τζάκι με 60,49% κατατάσσεται στις οικονομικές λύσεις θέρμανσης.
Η ακριβότερη λύση είναι η χρήση συσκευών με ηλεκτρικές Αντιστάσεις με 144,53% (σε σχέση με το 100% του λέβητα πετρελαίου) και η λύση του Ανοιχτού Τζακιού με 120,98%.
Χρηματοδότηση μέσω του «Εξοικονόμηση κατ οίκον»
Το «Εξοικονόμηση κατ οίκον» είναι ένα συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα που παρέχει κίνητρα στους πολίτες προκειμένου να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση του σπιτιού τους, εξοικονομώντας χρήματα και ενέργεια και αυξάνοντας την αξία του.
Οι επιλέξιμες κατοικίες
Επιλέξιμες κατοικίες είναι το σύνολο των μονοκατοικιών, πολυκατοικιών και μεμονωμένων διαμερισμάτων (χωρίς επιπλέον προϋπόθεση) που ικανοποιούν αποκλειστικά τα ακόλουθα κριτήρια:
3 Βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης χαμηλότερη ή ίση των 2.100 ¤/τ.μ.
3 Έχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ.
Δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό ιδιοκτησιών ανά πολίτη, ενώ στις πολυκατοικίες όσοι από τους ιδιοκτήτες δεν επιθυμούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα μπορούν να συμμετέχουν με ίδια κεφάλαια. Επίσης, εντάσσονται κενά διαμερίσματα που κατοικούνταν εντός των τελευταίων τριών ετών.
Προβλέπεται δυνατότητα λήψης 4/5/ 6ετούς δανείου, με ή χωρίς εγγυητή, χωρίς προσημείωση ακινήτου, δυνατότητα άμεσης αποπληρωμής του δανείου χωρίς επιβαρύνσεις, καθώς και εξόφληση των προμηθευτών/ αναδόχων μέσω της τράπεζας χωρίς την εμπλοκή του πολίτη. Με την υπαγωγή στο πρόγραμμα παρέχεται προκαταβολή 40% του προϋπολογισμού της αίτησης. Για την ένταξη στο Πρόγραμμα απαιτείται η διενέργεια ενεργειακών επιθεωρήσεων (πριν και μετά τις παρεμβάσεις), το κόστος των οποίων καλύπτεται κατά 100% από το Πρόγραμμα, μετά την επιτυχή υλοποίηση του έργου.
Επιπλέον, καλύπτεται δαπάνη για αμοιβή συμβούλου έργου, έως 250¤
χωρίς Φ.Π.Α.
Οι εργασίες που χρηματοδοτούνται
Η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται από τις παρεμβάσεις του προγράμματος πρέπει να αντιστοιχεί σε αναβάθμιση μιας ενεργειακής κατηγορίας ή στο 30% της ενεργειακής κατανάλωσης του κτηρίου αναφοράς.
Οι επιλέξιμες παρεμβάσεις αφορούν σε:
1. Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου συμπεριλαμβανομένου του δώματος/στέγης και της πιλοτής.
2. Αντικατάσταση κουφωμάτων και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης.
3. Αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού χρήσης.
Τα 5 βήματα για τη συμμετοχή στο Πρόγραμμα
1. Προέγκριση δανείου (υποκατάστημα τράπεζας) - πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση.
2. Υποβολή αίτησης και δικαιολογητικών.
3. Υπαγωγή αίτησης ενδιαφερόμενου- υπογραφή δανειακής Σύμβασης- εκταμίευση προκαταβολής.
4. Υλοποίηση Παρεμβάσεων - δεύτερη Ενεργειακή Επιθεώρηση.
5. Προσκόμιση δικαιολογητικών -εκταμίευση λοιπού δανείου και επιχορήγησης.
¶ρθρο του Ιωάννη Κ. Καυκά, Μηχανολόγου Μηχανικού Π.Π. Meng, MSc