Έξυπνη οικονομία με τεχνολογία ΚΝΧ

Το ΚΝΧ σήμερα είναι το μεγαλύτερο και πληρέστερο πρωτόκολλο κτιριακού αυτοματισμού και ενοποίησης διαφορετικών συστημάτων στον κόσμο. Επίσης, είναι ανοιχτό και ανεξάρτητο από συγκεκριμένο κατασκευαστή.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει δημιουργήσει πλέον τη δυνατότητα ενός κεντρικού αυτοματοποιημένου συστήματος, το οποίο και διαθέτει την ικανότητα ενός συνολικού ελέγχου των ηλεκτρικο-μηχανολογικών συσκευών μιας κατοικίας, όπως τα συστήματα ψύξης και θέρμανσης, οι λευκές συσκευές και κάθε είδος φωτισμού.

Με βάση την πλέον προηγμένη τεχνολογία δε, το πρωτόκολλο ΚΝΧ, μπορεί να συνδυάσει σε αυτό περισσότερους από 340 κατασκευαστές και 7.000 προϊοντικές ομάδες, αναλύοντας απόλυτα τη διαθεσιμότητα της αγοράς και σε σχέση με το κόστος του εκάστοτε προϊόντος.

Η τεχνολογία ΚΝΧ

Το ΚΝΧ σήμερα είναι το μεγαλύτερο και πληρέστερο πρωτόκολλο κτιριακού αυτοματισμού και ενοποίησης διαφορετικών συστημάτων στον κόσμο. Είναι ανοιχτό και ανεξάρτητο από συγκεκριμένο κατασκευαστή, καθώς υποστηρίζεται από περισσότερους από 340 κατασκευαστές σε διεθνή κλίμακα και αποτελεί την «State of Art» λύση πλήρους ελέγχου όλων ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων που υπάρχουν σ’ ένα κτίριο.

Ο σχεδιαστής κτιριακού αυτοματισμού μπορεί να επιλέξει όσα προϊόντα ΚΝΧ θέλει, από όσους κατασκευαστές θέλει, τα οποία όταν εγκατασταθούν στο ίδιο έργο, διαλειτουργούν χωρίς κανένα πρόβλημα μεταξύ τους, παρόλο που είναι από διαφορετικό κατασκευαστή.

Η δια-λειτουργικότητα μεταξύ διαφορετικών κατασκευαστών προσφέρει στην κυριολεξία μία εκπληκτική παλέτα περισσότερων από 7.000 προϊοντικών ομάδων στα χέρια ενός σχεδιαστή κτιριακού αυτοματισμού με το φανερό πλεονέκτημα ότι όταν ένα προϊόν δεν είναι διαθέσιμο από κάποιον κατασκευαστή, θα είναι διαθέσιμο από κάποιον ή κάποιους άλλους και μάλιστα σε ανταγωνιστικό κόστος.

Επιπλέον, η ύπαρξη πολλών κατασκευαστών προσφέρει μακροβιότητα στα έργα που χρησιμοποιούν την τεχνολογία ΚΝΧ, αφού σε περίπτωση μίας μελλοντικής βλάβης ενός προϊόντος από έναν κατασκευαστή που έχει αποχωρήσει από την τεχνολογία ΚΝΧ, υπάρχουν διαθέσιμα παρόμοια προϊόντα από άλλους κατασκευαστές ΚΝΧ.

Ο σχεδιαστής ενός συστήματος κτιριακού αυτοματισμού με την τεχνολογία ΚΝΧ έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μία επικοινωνιακή ομπρέλα για όλα τα εγκατεστημένα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα σ’ ένα κτίριο.

Αυτά μπορεί να είναι αντλίες θερμότητες, συστήματα ψύξης, θέρμανσης, εξαερισμού, σκιάσεις, φωτισμοί κάθε τύπου, λευκές συσκευές, συστήματα ασφαλείας, πυρανίχνευσης, συστήματα ενεργειακών μετρήσεων και ενεργειακής διαχείρισης καθώς και συστήματα παρακολούθησης και ελέγχου από οπουδήποτε στον κόσμο μέσα από ταμπλέτες, έξυπνα κινητά, έξυπνες τηλεοράσεις και ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Επιπλέον το κτίριο είναι σε πλήρη ετοιμότητα για τη μελλοντική σύνδεσή του με το έξυπνο δίκτυο (Smart-Grid) προκειμένου να γίνει μέρος μίας έξυπνης βιώσιμης πόλης η οποία θα αξιοποιεί στο μέγιστο δυνατό τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ένα ακόμα θεμελιώδες πλεονέκτημα της τεχνολογίας ΚΝΧ που την καθιστά πραγματικά ανοιχτή, είναι ότι ο σχεδιαστής κτιριακού αυτοματισμού μπορεί να χρησιμοποιήσει και άλλα πρωτόκολλα επικοινωνίας στο ίδιο έργο αφού υπάρχει μία πληθώρα κατάλληλων διεπαφών (Gateways) προς αλλά συστήματα, γεγονός που δίνει εκπληκτικές δυνατότητες ενοποίησης διαφορετικών συστημάτων στο ίδιο έργο.

Η λειτουργία του ΚΝΧ

Για τη λειτουργία μίας εγκατάστασης ΚΝΧ σχεδιάζεται ένα αποκεντρωμένο δίκτυο μεταξύ των απαιτούμενων συσκευών ΚΝΧ, σύμφωνα με τις ανάγκες του έργου. Η επικοινωνία των συσκευών μπορεί να γίνει καλωδιακά, ασύρματα, μέσω IP και μέσω ισχυρών ρευμάτων.

Με κατάλληλο προγραμματισμό οι συσκευές ανταλλάσουν “τηλεγραφήματα” μεταξύ τους, τα οποία συνθέτουν την επιθυμητή συμπεριφορά του κτιρίου κατά την αλληλεπίδραση του με το φυσικό κόσμο.

Εφαρμογή και θέση σε λειτουργία

Για το σωστό σχεδιασμό και την επιμελή υλοποίηση ενός έργου με την τεχνολογία ΚΝΧ, υπεύθυνοι είναι οι γνωστοί πιστοποιημένοι ΚΝΧ Partners. Αυτοί ακολουθούν μία εκπαίδευση διεθνούς επιπέδου, με εξετάσεις πιστοποίησης, σε εξειδικευμένα πιστοποιημένα εκπαιδευτικά κέντρα, σύμφωνα με τις αυστηρές προδιαγραφές της ΚΝΧ Association. Οι πιστοποιημένοι KNX Partners προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες καθ’ όλη τη διάρκεια ενός έργου με ΚΝΧ, ενώ αναλαμβάνουν το σχεδιασμό, το συντονισμό της κατασκευής, τον προγραμματισμό και τη θέση σε λειτουργία αυτού.

Η τεχνολογία ΚΝΧ μπορεί να εφαρμοστεί σε κτίρια οποιουδήποτε μεγέθους ή χρήσης. Για παράδειγμα εμπορικά κτίρια, κτίρια γραφείων, ξενοδοχειακά συγκροτήματα, κατοικίες ακόμη και ολόκληρα κτιριακά συγκροτήματα, όπως για παράδειγμα, οι εγκαταστάσεις ενός πανεπιστημίου.

Τα 4 «βήματα» της… επιτυχίας

Για την επιτυχημένη εφαρμογή της τεχνολογίας ΚΝΧ προαπαιτούνται τέσσερα σημαντικά βήματα:

1. Προσεκτική διερεύνηση αναγκών έτσι ώστε οι προτεινόμενες οικονομοτεχνικές λύσεις να ταιριάζουν στις ανάγκες του κτιρίου και του χρήστη. Το κατάλληλο εργαλείο στην περίπτωση αυτή είναι το ερωτηματολόγιο διερεύνησης αναγκών, το οποίο το συμπληρώνουν οι χρήστες του κτιρίου, τις περισσότερες φορές με την συμβουλευτική καθοδήγηση ενός ΚΝΧ Partner.

2. Δημιουργική επικοινωνία με κάθε εμπλεκόμενο μηχανικό που προτείνει κάποιο ηλεκτρομηχανολογικό σύστημα (π.χ. θέρμανσης, ψύξης, εικόνας, ήχου κ.τ.λ.) προκειμένου να διαφανούν οι τρόποι επικοινωνίας του κάθε συστήματος με τα υπόλοιπα. Όπως προαναφέρθηκε ένα μεγάλο πλεονέκτημα κατά τη χρήση της τεχνολογίας ΚΝΧ είναι η ενοποίηση των διαφορετικών συστημάτων σε μία επικοινωνιακή ομπρέλα, κατά συνέπεια θα ήταν αποτυχία σχεδιασμού κατά την ολοκλήρωση του έργου να υπάρχουν εγκατεστημένα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ τους.

3. Η επίβλεψη κατά την κατασκευή του έργου αποτελεί πάντα σημαντικό παράγοντα της ποιοτικής κατάληξης του έργου.

4. Σωστός προγραμματισμός και θέση σε λειτουργία του έργου, διαδικασίες οι οποίες ζωντανεύουν το έργο και κάνουν τα κτίρια να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους. Είναι η στιγμή που εκπληρώνεται η υπόσχεση που δόθηκε κατά την προσεκτική διερεύνηση των αναγκών του έργου στην φάση του σχεδιασμού.

Με «σφραγίδα» ποιότητας

Η τεχνολογία ΚΝΧ είναι εγκεκριμένη ως:

- Ευρωπαϊκό Πρότυπο (CENELEC EN 50090 και CEN EN 13321-1)

- Διεθνές Πρότυπο (ISO/IEC 14543-3)

- Κινέζικο Πρότυπο (GB/T 20965)

- ANSI/ASHRAE Πρότυπο

Επιπρόσθετα όλοι οι κατασκευαστές προϊόντων ΚΝΧ είναι υποχρεωμένοι να συμμορφώνονται με το ISO 9001.

Η συμμόρφωση με τα πρότυπα διασφαλίζει ποιότητα για τον σχεδιαστή, για το κτίριο και φυσικά για τον τελικό χρήστη.

Άλλη μία καινοτομία της τεχνολογίας ΚΝΧ είναι ότι, όλα τα προϊόντα της προγραμματίζονται και θέτονται σε λειτουργία με ένα μόνο λογισμικό, το ETS (Engineering Tool Software), το οποίο είναι ανεξάρτητου κατασκευαστή και διατίθεται μόνο από την ΚΝΧ Association.

Τα οφέλη για τον καταναλωτή

Η τεχνολογία ΚΝΧ μπορεί να εφαρμοστεί τόσο σε νέα, υπό κατασκευή κτίρια, όσο και σε υφιστάμενα και τα οφέλη είναι πραγματικά εντυπωσιακά εφόσον γίνει προσεκτικός και επιμελής σχεδιασμός του έργου.

Όσο πιο μεγάλο είναι ένα έργο, τόσο αυξάνεται η ανάγκη εφαρμογής συστημάτων έστω και βασικού κτιριακού αυτοματισμού προκειμένου να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας, λειτουργικότητα και άνεση για τους χρήστες.

Ένα πραγματικό παράδειγμα…

Μία φίλη, η Μαρία είναι Γυναικολόγος-Μαιευτήρας και διαμένει σε μία μεγάλη κατοικία τριών επιπέδων με περισσότερα από 45 ανοίγματα με ρολά, περισσότερα από 60 κυκλώματα φωτισμού μοιρασμένα ανά επίπεδο και φυσικά τα αντίστοιχα συστήματα ψύξης-θέρμανση ανά χώρο. Επίσης σ’ όλα τα υπνοδωμάτια και στο σαλόνι υπάρχουν έξυπνες τηλεοράσεις και συστήματα ήχου και εικόνας.

Ένα χειμωνιάτικο βράδυ, είναι μόνη στην οικία της με τα δύο παιδιά της στα δωμάτιά τους να βλέπουν στις έξυπνες τηλεοράσεις κάποιο εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ. Η ίδια, αφού έβαλε το φαγητό στο φούρνο, διαβάζει στο σαλόνι μία νέα έρευνα για τον ανώδυνο τοκετό, ακούγοντας μουσική όταν ξαφνικά χτυπάει το τηλέφωνο… Σπάσανε τα νερά… Οξύς τοκετός! Σε 30 λεπτά πρέπει να είναι στο μαιευτήριο. Πρέπει σ’ ελάχιστο χρονικό διάστημα να κλείσει το κτίριο και να φύγει.

- Τι θα σήμαινε για την Μαρία «πρέπει να κλείσει το κτίριο» αν δεν είχε

εγκατεστημένο κάποιο σύστημα κτιριακού αυτοματισμού στην οικία της;

1. Θα έπρεπε να πάει σε κάθε συμβατικό διακόπτη ρολού, σε κάθε επίπεδο, προκειμένου να κλείσει ένα-ένα τα ρολά του κτιρίου για λόγους ασφαλείας, αλλά και για να μπορεί στη συνέχεια να οπλίσει το σύστημα ασφαλείας.

2. Θα έπρεπε να πάει σε κάθε συμβατικό διακόπτη φωτισμού, σε κάθε επίπεδο, για να σβήσει ένα-ένα τα αναμμένα εσωτερικά αναμμένα φώτα του κτιρίου για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας.

3. Θα έπρεπε να πάει σε κάθε συμβατικό διακόπτη φωτισμού, σε κάθε επίπεδο, για να ανάψει ένα-ένα όλα εκείνα τα εξωτερικά φώτα που θέλει προκειμένου να έχει ένα εξωτερικό φωτισμό ασφαλείας.

4. Θα έπρεπε να σβήσει το φούρνο για να μην προκληθεί φωτιά το κτίριο.

5. Θα έπρεπε να μειώσει την επιθυμητή θερμοκρασία σε κάθε συμβατικό θερμοστάτη, σε κάθε επίπεδο, του κτιρίου για να πετύχει εξοικονόμηση ενέργειας.

6. Θα έπρεπε να κλείσει το ηχοσύστημα στο σαλόνι,

7. Θα έπρεπε να κλείσει τις έξυπνες τηλεοράσεις στα δωμάτια των παιδιών για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας.

8. Και τέλος φεύγοντας θα έπρεπε να οπλίσει το σύστημα ασφαλείας για λόγους ασφαλείας.

Το πρόβλημα είναι ότι όλες αυτές οι εργασίες σε ένα κτίριο τριών επιπέδων απαιτούν πολύ χρόνο ο οποίος δεν είναι διαθέσιμος καθότι πρέπει να φύγει για το μαιευτήριο, ενώ στο ενδιάμεσο πρέπει να αφήσει και τα παιδιά της στη γιαγιά τους. Αλλά και να υπήρχε χρόνος φανταστείτε κάθε φορά που απλώς ήθελε να φύγει από την οικία της να έπρεπε να κάνει όλες αυτές τις εργασίες.

Επίσης, όταν θα ληφθεί σήμα χαμηλότερης ταρίφας από τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, δεν θα είναι κανείς στο κτίριο για να ενεργοποιήσει το πλυντήριο πιάτων και ρούχων προκειμένου να γίνει εξοικονόμηση χρημάτων και ενέργειας.

- Τι κάνει η Μαρία όταν «πρέπει να κλείσει το κτίριο» με εγκατεστημένο ένα σύστημα κτιριακού αυτοματισμού της τεχνολογίας ΚΝΧ;

1. Η Μαρία φωνάζει τα παιδιά της να κατέβουν στο σαλόνι με τα μπουφάν τους.

2. Μπαίνουν στο εσωτερικό ασανσέρ της οικίας και κατεβαίνουν στο υπόγειο γκαράζ.

3. Η Μαρία πατάει ένα μόνο πλήκτρο με το σενάριο «Μαιευτήριο».

4. Μπαίνουν στο αυτοκίνητο και φεύγουν.

- Τι συνέβηκε στην οικία η όποια ήταν σε πλήρη λειτουργία;

Ενώ η Μαρία οδηγεί προς το μαιευτήριο είναι ήσυχη ότι «έκλεισε το κτίριο» ενώ σκέφτεται πόσο αυτό είναι:

- Ενεργειακά σωστό καθότι:

- Οι θερμοστάτες μείωσαν την επιθυμητή θερμοκρασία, κατά συνέπεια δεν σπαταλείται ενέργεια από το σύστημα θέρμανσης.

- Τα εσωτερικά φώτα έκλεισαν.

- Το ηχοσύστημα έκλεισε.

- Οι έξυπνες τηλεοράσεις έκλεισαν.

- Τα πλυντήρια ρούχων και πιάτων θα ενεργοποιηθούν αυτόματα όταν η ταρίφα του παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας θα έχει χαμηλότερη τιμή, εξοικονομώντας ενέργεια και χρήματα.

- Ασφαλές καθότι:

- Ο ηλεκτρικός φούρνος έσβησε και έτσι δεν κινδυνεύει να πάρει φωτιά το κτίριο.

- Όλα τα ρολά έκλεισαν «σφραγίζοντας» το κτίριο.

- Άναψε ο εξωτερικός φωτισμός ασφαλείας έτσι ώστε το κτίριο να είναι φωτεινό και αποτρεπτικό σε κακόβουλους επισκέπτες.

- Όπλισε το σύστημα ασφαλείας μετά από 5 λεπτά για να έχουν το χρόνο να φύγουν από το γκαράζ.

Επιπλέον σκέφτεται ότι, αν σημάνει συναγερμός θα ανάψουν όλα τα εσωτερικά φώτα του κτιρίου, ενώ τα εξωτερικά φώτα θα αναβοσβήνουν περιοδικά προκειμένου να τρέψουν σε φυγή τον εισβολέα όπως γίνεται εξάλλου κι αν πιέσει κάποιος ένα από τα πλήκτρα πανικού που υπάρχουν εντός του κτιρίου.

- Ενεργοποιήθηκε η εξομοίωση παρουσίας κατά την οποία το κτίριο συμπεριφέρεται σαν κάποιος να είναι μέσα. Για παράδειγμα, αν είναι βράδυ το κτίριο μπορεί να ανάβει κάποια φώτα σε διάφορους χώρους έτσι κάποιος που βλέπει το κτίριο απ’ έξω να νομίζει ότι κάποιος είναι μέσα.

- Λειτουργικό καθότι δεν χρειάστηκε ούτε 5 λεπτά για να διαχειριστεί τα ηλεκτρομηχανολογικά φορτία του κτιρίου και φύγει από αυτό. Επιπλέον το κτίριο έστειλε πληροφοριακό email στο σύζυγο γράφοντας: «Είμαι εκτάκτως στο μαιευτήριο, τα παιδιά είναι στη γιαγιά».

- Άνετο αφού δεν χρειάστηκε να ταλαιπωρηθεί ανεβοκατεβαίνοντας τους 3 ορόφους για να κλείσει ρολά, φώτα, τηλεοράσεις κ.τ.λ.

Επιπρόσθετα, η Μαρία γνωρίζει ότι, με την τεχνολογία ΚΝΧ είναι δυνατό να αναπροσαρμόζει την συμπεριφορά της οικίας της σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες της οικογένειάς της. Αυτό προκύπτει από τη δυνατότητα επαναπρογραμματισμό των εγκατεστημένων συσκευών ΚΝΧ με αποτέλεσμα ένα κτίριο να είναι απολύτως ευέλικτο και προσαρμοζόμενο σε κάθε μελλοντική ανάγκη.

Κόστος και χρηματοδότηση

Το κόστος ενός έργου ΚΝΧ εξαρτάται από το βαθμό αυτοματισμού ο οποίος προκύπτει από τις ανάγκες του κτιρίου και των χρηστών. Όπως επισημάνθηκε και παραπάνω είναι καθοριστικής σημασίας η φάση του σχεδιασμού και της διερεύνησης αναγκών προκειμένου ο χρήστης να πληρώσει για να εκπληρώσει τις ανάγκες του και να παραλάβει ένα κτίριο μελλοντικά επεκτάσιμο και ανοιχτό στις τεχνολογικές εξελίξεις.

Εξάλλου, στη διαμόρφωση του κόστους παίζει ρόλο και από ποιους κατασκευαστές θα γίνει η προμήθεια των συσκευών ΚΝΧ καθότι υπάρχουν περισσότεροι από 340 κατασκευαστές με αντίστοιχες διαφορές στο κόστος και τις δυνατότητες των προϊόντων τους.

Καθοριστική, για τη σωστή οικονομοτεχνική καθοδήγηση του έργου είναι η επιλογή του κατάλληλου πιστοποιημένου ΚΝΧ Partner ο οποίος αναλαμβάνει την ευθύνη του έργου, από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την παράδοσή του, έχοντας έναν ευχαριστημένο χρήστη.

Τα προϊόντα ΚΝΧ προσφέρουν εκπληκτικές δυνατότητες στη ζωή ενός κτιρίου γι’ αυτό και ο κατάλληλος προγραμματισμός και η θέση σε λειτουργία αυτών, είναι ζωτικής σημασίας και είναι μία υπηρεσία αμειβόμενη. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν τους προσφέρεται δωρεάν ο προγραμματισμός, καθότι συνήθως ο απώτερος σκοπός είναι μόνο το εμπορικό κέρδος παραδίδοντας ένα κτίριο με πολύ φτωχό προγραμματισμό σε σχέση με τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία ΚΝΧ.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση έργων με την τεχνολογία ΚΝΧ, εκτός από τα ιδία κεφάλαια, θα μπορούσε να διερευνηθεί η δυνατότητα ένταξης σε κάποιο πρόγραμμα ΕΣΠΑ που αφορά για παράδειγμα, την ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενων κτιρίων ή γενικότερα την κατασκευή νέων βιώσιμων κτιρίων κάθε μεγέθους και τύπου προετοιμασμένων να ενταχτούν σε μία έξυπνη πόλη (smart-grid ready buildings), συμβάλλοντας στην μέγιστη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αυτής.

Άρθρο του Γιώργου Λάζου M.Sc. Πιστοποιημένου Εκπαιδευτή ΚΝΧ και Iδιοκτήτη του Πιστοποιημένου Εκπαιδευτικού Κέντρου της Quantum