Αναβαθμίζουμε το σπίτι και τη ζωή μας

Η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίου δεν είναι τίποτα άλλο από το σύνολο των επεμβάσεων που γίνονται σε αυτό με σκοπό την μείωση των ενεργειακών αναγκών του για θέρμανση, ψύξη, φωτισμό, ζεστό νερό χρήσης, κ.α. Πως όμως αυτό οδηγεί στην εξοικονόμηση;

Αρκετός κόσμος πιστεύει ότι η ενεργειακή αναβάθμιση είναι προτιμότερο να γίνεται μόνο σε νέα ή υπό ανέγερση κτίρια και ότι οι διαδικασίες εξοικονόμησης ενέργειας σε ένα παλιό σπίτι είναι πρακτικά, πεταμένα λεφτά. Και όχι άδικα, καθώς θεωρούν ότι πρόκειται για μία νέα «μόδα» που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια την εμφάνιση της στο τοπίο της οικοδομής προς αντιστάθμιση της έλλειψης νέων κατασκευών. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική όμως και προέκυψε όχι λόγω της ανάγκης να κινηθεί ο κλάδος, αλλά ως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών του πετρελαίου και του ηλεκτρικού ρεύματος, σε συνδυασμό με τη μείωση των οικογενειακών εισοδημάτων λόγω της κρίσης. Στην ουσία, αν θεωρήσουμε σαν δεδομένο ότι όλες οι νέες κατασκευές έχουν εφαρμόσει κάποιου είδους μελέτη εξοικονόμησης σύμφωνα και με την ισχύουσα νομοθεσία (αν όχι όλες στο σύνολο τους), τότε το βάρος πέφτει στις υπάρχουσες κατασκευές, που με τις κατάλληλες κινήσεις του ιδιοκτήτη και τις εμπεριστατωμένες απόψεις και συμβουλές ενός ενεργειακού επιθεωρητή - μηχανικού, μια ενεργοβόρα κατοικία μπορεί να μετατραπεί σε πρότυπο εξοικονόμησης ενέργειας.

Πρακτικές ενεργειακής αναβάθμισης

Θερμομόνωση: μπορεί να περιλαμβάνει την εξωτερική θερμομόνωση κελύφους του κτιρίου τη θερμο-υγρομόνωση της ταράτσας ή της σκεπής και τη θερμομόνωση της πιλοτής (αν υπάρχει).

Αντικατάσταση κουφωμάτων: αλλαγή κουφωμάτων με νέα σύγχρονης τεχνολογίας για περιορισμό των θερμικών απωλειών.
Αντικατάσταση υαλοπινάκων: όπως και με τα κουφώματα, η τοποθέτηση νέων ενεργειακών υαλοπινάκων περιορίζει σημαντικά τις απώλειες ενέργειας των κτιρίων που τοποθετούνται.
Τοποθέτηση Τεντών – Σκιάστρων: έχει πρακτικά αποδειχτεί ότι συμβάλει στη μείωση της εσωτερικής θερμοκρασίας ενός κτιρίου περιορίζοντας έτσι τις σπατάλες σε θέρμανση και ψύξη.
Χρωματισμοί Εξωτερικά – Εσωτερικά: περαιτέρω συμβολή στη προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας.
Φυτεμένα δώματα: τοποθέτηση φυτών όπου υπάρχουν ταράτσες με σκοπό τη παθητική προστασία του κτιρίου στις περιβαλλοντολογικές συνθήκες, αλλά και την αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής που βρίσκεται.
Τοποθέτηση Ηλιοθερμικών συστημάτων: ενεργή συμμετοχή στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, καθώς το κτίριο παράγει μόνο του το ποσοστό ενέργειας που χρειάζεται για την κάλυψη των αναγκών του σε θέρμανση – ψύξη, καθώς και ζεστό νερό χρήσης.
Φωτισμός: Αντικατάσταση ενεργοβόρων λαμπτήρων με νέους οικονομίας ή τύπου LED.
Τοποθέτηση Έξυπνων Συστημάτων Διαχείρισης Ενέργειας: συμβολή στη μείωσης της αλόγιστης σπατάλης ενέργειας από ηλεκτρικές συσκευές.
Net Metering: Αυτοπαραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος σε συμψηφισμό με αυτό που καταναλώνετε για σχεδόν «απόλυτη» ενεργειακή αυτονομία.

Τα 5 «βήματα» μιας επιτυχημένης αναβάθμισης

Όλες παρεμβάσεις με σκοπό την ενεργειακή αναβάθμιση ενός κτίσματος δεν είναι πάντοτε πετυχημένες. Επειδή στην Ελλάδα του σήμερα λίγο πολύ έχουν όλοι «άποψη» στα πάντα, έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα κακών τοποθετήσεων σε θερμομόνωση (μη εξειδικευμένα συνεργεία) ή στην διαστασιολόγηση και επιλογή συστημάτων θέρμανσης (αναποτελεσματική απόδοση ή αύξηση κατανάλωσης καυσίμου). Τα αποτελέσματα τέτοιων μεμονωμένων ενεργειών ήταν μάλλον απογοητευτικά από τα αναμενόμενα, διότι στη προσπάθεια να εξοικονομηθούν χρήματα τελικά συνέβη ακριβώς το αντίθετο.

Για αυτό το λόγο είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος του Πιστοποιημένου Ενεργειακού Επιθεωρητή, καθώς, αφενός αξιολογεί ενεργειακά το κτίριο και αφετέρου προτείνει στον ιδιοκτήτη τις αναγκαίες εργασίες για τη βέλτιστη ενεργειακή αναβάθμιση του σπιτιού του. Δυστυχώς στην Ελλάδα του σήμερα με όλους τους καταναλωτές να έχουν… «άποψη» συχνά γίνεται παρερμηνεία της σπουδαιότητας του. Καλώς ή κακώς όλες οι μέθοδοι δεν μπορούν να εφαρμοστούν για κάθε σπίτι και με τα ίδια αποτελέσματα. Η σωστή μελέτη και πρόταση, σύμφωνα πάντα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε κτιρίου, είναι αυτή που θα επιφέρει στο τέλος την αναμενόμενη εξοικονόμηση.

Τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν στη περίπτωση αυτή είναι τα εξής:

Ανάθεση της ενεργειακής μελέτης της κατοικίας σε εξειδικευμένο Πιστοποιημένο Ενεργειακό Επιθεωρητή.
Προτάσεις Ενεργειακής Αναβάθμισης της Κατοικίας από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή και παράλληλα προσδιορισμό της ενεργειακής αναβάθμισης της κατοικίας.
Προσδιορισμός του κόστους των επεμβάσεων σε συνεργασία με τον Ενεργειακό Επιθεωρητή.
Άρτια υλοποίηση των εργασιών από εξειδικευμένα συνεργεία, υπό την καθοδήγηση και επίβλεψη του Πιστοποιημένου Ενεργειακού Επιθεωρητή.
Έκδοση Ενεργειακού Πιστοποιητικού Κτιρίου, που επιβεβαιώνει την ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας, από Πιστοποιημένο Ενεργειακό Επιθεωρητή.

Τι προσφέρει η ενεργειακή αναβάθμιση

Η σημασία της ενεργειακή αναβάθμισης μιας κατοικίας, αναδεικνύεται από το γεγονός ότι προσφέρει τεράστια οφέλη, τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά, βελτιώνοντας ουσιαστικά και το βιοτικό επίπεδο των οικογενειών που κατοικούν σε αυτή. Πιο συγκεκριμένα, τα οφέλη της ενεργειακής αναβάθμισης, διακρίνονται σε:

Οικονομικά

Xρήση παθητικών συστημάτων που δεν καταναλώνουν ενέργεια, τα οποία εκτός του ότι βελτιώνουν τόσο τη χρήση όσο και το προσδόκιμο ζωής του κτιρίου, μειώνουν σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας που μπορεί να αγγίξει ή ξεπεράσει σε πολλές περιπτώσεις το 60% ή ακόμα το 70% της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου.

Περιβαλλοντικά

Μείωση της εκπομπής του διοξειδίου του άνθρακα λόγω της μειωμένης κατανάλωσης της ενέργειας που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, μείωση της εκπομπής του διοξειδίου του αζώτου και του διοξειδίου του θείου (επιβλαβείς ουσίες) λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας που παράγεται από άνθρακα.

Η πραγματικότητα σήμερα

Μέχρι και πριν από μερικούς μήνες, υπήρχε ένα εργαλείο που βοηθούσε σημαντικά τον ήδη επιβαρυμένο οικογενειακό προϋπολογισμό στο να προχωρήσει σε τέτοιου είδους επεμβάσεις. Το εργαλείο αυτό ήταν η χρηματοδότηση των ιδιωτών μέσω του προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ Oίκον». Σύμφωνα με αυτό επιδοτούνταν οι παρακάτω εργασίες:

Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου, συμπεριλαμβανομένων του δώματος/στέγης και της πιλοτής
Αντικατάσταση κουφωμάτων (συμπεριλαμβάνονται η εξώπορτα, τα παντζούρια, τα ρολά, οι τέντες κλπ.)
Αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού χρήσης

Αν και αρκετοί ιδιοκτήτες εγκρίθηκαν να ενταχτούν στο πρόγραμμα, ωστόσο δεν κατάφεραν όλοι να ολοκληρώσουν το σύνολο των εργασιών επιλογής τους. Ακόμα περισσότεροι έχουν παγώσει στο μέσον της διαδικασίας περιμένοντας από το τραπεζικό σύστημα να επαναλειτουργήσει. Ο λόγος για αυτό ήταν αφ’ ενός ο μεγάλος αριθμός αιτήσεων και αφ’ εταίρου οι καθυστερήσεις και η δυσκολία αρκετών υποψηφίων να γίνουν δεκτοί, λόγω της μη ικανότητας να καλύψουν τα οικονομικά κριτήρια που θέσπισαν οι τράπεζες.

Οι τυχεροί όμως που πρόλαβαν και προχώρησαν, ήδη έχουν δει τεράστια αποτελέσματα στην θερμική άνεση του σπιτιού τους και ειδικότερα στη τσέπη τους. Ο συνδυασμός εξωτερικής θερμομόνωσης και αντικατάστασης – αναβάθμισης του συστήματος θέρμανσης ήταν από τις πιο δημοφιλείς επιλογές, με χαρακτηριστικό αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση του συνολικού χρόνου χρήσης του συστήματος θέρμανσης το χειμώνα και του κλιματιστικού το καλοκαίρι. Έτσι η μείωση των συνολικών εξόδων στους λογαριασμούς έφτασε ή και ξεπέρασε το 50%.

Πρόβλεψη για το μέλλον

Η επιτυχία του προγράμματος αυτού μέχρι σήμερα αλλά και η ανταπόκριση του κόσμου (ο αριθμός των αιτήσεων έχει ξεπεράσει κατά πολύ τον προβλεπόμενο αρχικό προϋπολογισμό), είναι ενδεικτικά για την αναγκαιότητα συνέχισης του. Τους προηγούμενους μήνες είχε ανακοινωθεί μάλιστα ότι θα γινόταν αυτό με νέα χρηματοδότηση που θα ερχόταν μέσω κονδυλίων του ΕΣΠΑ 2014-2020. Με τη σημερινή κατάσταση όμως είναι ακόμα άγνωστο το πότε θα υλοποιηθεί ξανά. Το μόνο δεδομένο είναι ότι περιλαμβάνεται στα άμεσα κυβερνητικά σχέδια υλοποίησης του ΕΣΠΑ και μάλιστα ανανεωμένο.

Ωστόσο αυτό δεν πρέπει να πτοεί όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα και θέλουν να προχωρήσουν σε ενεργειακές αναβαθμίσεις.

Διότι είναι πλέον πασιφανές ότι επενδύοντας στην πράσινη ενέργεια για κάθε ένα ευρώ που δαπανάμε θα επιστραφούν μέσω ανταποδοτικών οφελών τουλάχιστον δυόμιση. Αυτό και μόνο του είναι αρκετό σαν κριτήριο για να αναλογισθεί κάποιος πόσο σημαντικά είναι τα οφέλη της εξοικονόμησης ενέργειας.