Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα REPUBLIC-MED προσφέρει λύσεις

Ένα πολύτιμο πρόγραμμα-εργαλείο για την τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση, αλλά και τους μηχανικούς, με σκοπό την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τις καλύτερες μεθόδους ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων -και όχι μόνο- κτιρίων.

Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα REPUBLIC-MED επικεντρώνεται στην εδραίωση μιας Διαμεσογειακής συνεργασίας μεταξύ Δήμων, Περιφερειών και Ερευνητικών Φορέων, στην Ελλάδα, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Κροατία, με στόχο τη διερεύνηση της εξέλιξης των Μεσογειακών Ευρωπαϊκών Χωρών ως προς τις μεθόδους εκπόνησης μελέτης, τις πολιτικές και τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες, αναφορικά με την ενεργειακή αναβάθμιση Δημόσιων Κτιρίων και την αντιμετώπιση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας στους Δημόσιους Ανοικτούς χώρους του αστικού τοπίου.

Συγκεκριμένα, έχουν τεθεί οι ακόλουθοι ειδικοί στόχοι:

Διερεύνηση πολιτικών σε εθνικό, τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την εκπόνηση μελετών και την υλοποίηση Έργων ενεργειακής αναβάθμισης Δημόσιων κτιρίων και αναβάθμισης των Δημόσιων ανοικτών χώρων (π.χ. πλατείες, πεζόδρομοι) με ειδικότερο στόχο την εξομάλυνση της θερμικής νησίδας.
Διερεύνηση συμμόρφωσης με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, κυρίως τις 2010/31/ΕΚ και 2012/27/ΕΚ, ειδικότερα ως προς την ανάδειξη του παραδειγματικού ρόλου των Δημόσιων Κτιρίων σε σχέση με την Ενεργειακή Αποδοτικότητα.
Ανάλυση των μεθόδων μελέτης που υιοθετούνται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για τον σχεδιασμό και την προετοιμασία Έργων μετασκευής Δημόσιων κτιρίων και ανοικτών χώρων. Αναγνώριση ελλείψεων ως προς σημαντικούς Δείκτες Επίδοσης (Key Performance Indicators, KPIs) που πρέπει να συνυπολογίζονται για την αξιολόγηση εναλλακτικών σχεδιασμών ανακατασκευής.
Ανάπτυξη ολιστικών μεθοδολογιών εκπόνησης μελέτης για την ένταξη των σημαντικών Δεικτών Επίδοσης στις τεχνικές μελέτες με οδηγίες, εργαλεία και κατευθύνσεις για την ποσοτικοποίηση των δεικτών με στόχο την αξιολόγηση εναλλακτικών μέτρων αναβάθμισης σε Κτίρια και Ανοικτούς χώρους.
Πιλοτικές εφαρμογές επίδειξης των μεθοδολογιών σε τρία Δημόσια Κτίρια και δύο Ανοικτούς Χώρους στις συμμετέχουσες Χώρες.
Οδηγίες και κατευθύνσεις για την ένταξη των Δεικτών Επίδοσης καθώς και των μεθόδων ποσοτικοποίησης σε Προσκλήσεις/Προκηρύξεις Δήμων και Περιφερειών με στόχο την ενίσχυση των έξυπνων Πράσινων Προμηθειών στο Δημόσιο τομέα.
Υλοποίηση διαδραστικών σεμιναρίων εκπαίδευσης σε μελετητές του ιδιωτικού και Δημόσιου τομέα για την κατανόηση των Δεικτών Επίδοσης και των Εργαλείων ποσοτικοποίησης αυτών.

Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα REPUBLIC-MED χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) κατά 75% και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων κατά 25%.

Αποτελέσματα του Έργου
Tα σημαντικότερα αποτελέσματα του Έργου συνοψίζονται ως εξής:

Μέθοδοι μελετών για την ενεργειακή αναβάθμιση Κτιρίων:

Διαπιστώνεται ότι στις περισσότερες χώρες συνήθως χρησιμο-ποιείται κάποιο λογισμικό (που ακολουθεί την εθνική μεθοδολογία υπολογισμού) για την εκτίμηση των δεικτών επίδοσης, όμως οι κλιματικές παράμετροι λαμβάνονται από την ευρύτερη κλιματική ζώνη αγνοώντας το τοπικό μικροκλίμα, ενώ υποεκτιμάται η επίδραση της συμπεριφοράς των χρηστών (προγράμματα λειτουργίας του κτιρίου) ως αποτέλεσμα κυρίως της επίλυσης με όρους μηνιαίου χρονικού βήματος.

Μέθοδοι μελετών για την εξομάλυνση της θερμικής νησίδας:

Στις περισσότερες χώρες οι μετασκευές ανοικτών χώρων επικε-ντρώνονται στην «αλλαγή» χρηστικότητας των χώρων ενώ ακολουθούνται κάποιοι εμπειρικοί κανόνες βιοκλιματικού σχεδια-σμού, όμως δεν συμπεριλαμβάνονται σημαντικοί Δείκτες Επίδοσης που αφορούν στον αντίκτυπο του κάθε σχεδιασμού στον ίδιο τον κάτοικο (π.χ. Δείκτες Θερμικής άνεσης). Από την άλλη πλευρά υπάρχουν τρόποι υπολογισμού αυτών των δεικτών σύμφωνα και με τη Διεθνή Βιβλιογραφία, που μπορούν να ενταχθούν στις σύγχρονες μεθόδους μελέτης.

Ολιστικές μεθοδολογίες REPUBLIC-MED:

Κτίριο: Αναπτύχθηκε μία συνδυαστική μεθοδολογία μεταξύ ενός λογισμικού προσομοίωσης αστικού μικροκλίματος (ENVI-met) και ενός λογισμικού δυναμικής ενεργειακής προσομοίωσης Κτιρίου (Energy plus) που αντλεί τις παραμέτρους μικροκλίματος στη γειτνίαση του Κτιρίου, άρα λαμβάνει υπόψη την επίδραση της θερμικής νησίδας στο ψυκτικό φορτίο και στη θερμική άνεση των χρηστών. Παράλληλα, αναπτύχθηκε μία πρότυπη φόρμα ερωτηματολογίου για την αποτύπωση των προγραμμάτων λειτουργίας των συστημάτων του Κτιρίου. Για την επίλυση υιοθετείται το ωριαίο χρονικό βήμα.

Η εφαρμογή στα Πιλοτικά κτίρια έδειξε σημαντική βελτίωση της πρόβλεψης των ενεργειακών δεικτών επίδοσης, π.χ. κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση, όπως λαμβάνεται από λογαριασμούς ΔΕΗ ή /και ενεργειακές μετρήσεις, καθώς και μείωση του απαιτούμενου κόστους επένδυσης για την επίτευξη των ελάχιστων προϋποθέσεων ενεργειακής αποδοτικότητας, συγκριτικά με πιο «παραδοσιακές» μεθόδους, π.χ. ΚΕΝΑΚ.

Ανοικτός χώρος: Αναπτύχθηκε μία μεθο-δολογία που εκμεταλλεύεται τη δυνατότητα προσομοίωσης του αστικού μικροκλίματος με χρήση του λογισμικού ENVI-met για τον υπολογισμό σημαντικών δεικτών επίδοσης, όπως είναι η θερμοκρασία του αέρα, η θερμική άνεση των κατοίκων και η ποιότητα αέρα με όρους συγκέντρωσης CO2. Οι επιδεικτικές εφαρμογές στους επιλεγμένους ανοικτούς χώρους έδειξαν πολύ ενθα-ρρυντικά αποτελέσματα ως προς την απόφαση του οικονομικά βέλτιστου συνδυασμού μέτρων αναβάθμισης για την ελαχιστοποίηση της θερμοκρασίας αέρα στο πεδίο ενδιαφέροντος.

Κατευθύνσεις για την ένταξη των δεικτών επίδοσης σε Προσκλήσεις/προκηρύξεις του Δημόσιου τομέα ειδικότερα για την αναβάθμιση Δημόσιων Κτιρίων και Ανοικτών Χώρων.
Εγχειρίδιο τεχνολογιών και τεχνικών ενεργειακής αναβάθμισης Κτιρίων και περιβαλλοντικής αναβάθμισης Ανοικτών Χώρων.
Εκπαιδευτικά σεμινάρια με τεχνικούς του Ιδιωτικού και Δημόσιου τομέα για την εξοικείωσή τους με καινοτόμες μεθόδους μελέτης. Βελτίωση των δεξιοτήτων για την εκπόνηση μελετών με απτό και στοχευμένο αποτέλεσμα σε σχέση με τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Οδηγιών.
Διεθνείς και εθνικές ημερίδες για την προώθηση των αποτελεσμάτων.
Σχέδια δράσης για την ένταξη των μεθοδολογιών REPUBLIC-MED σε εθνικό, τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Αναμενόμενα οφέλη
- Οι τεχνικές κατευθύνσεις και εργαλεία μπορούν να υιοθετηθούν στις μελλοντικές αναθεωρήσεις των Τεχνικών Οδηγιών ΤΟΤΕΕ 20701 για την ενεργειακή αποδοτικότητα στα κτίρια. Ειδικά για τους Ανοικτούς χώρους, πτυχές των μεθοδολογιών (π.χ. δείκτες επίδοσης και τρόποι υπολογισμού) μπορούν να ενταχθούν στην Τεχνική Οδηγία ΤΟΤΕΕ 20702-5.
- Η μεθοδολογία μπορεί να ακολουθηθεί για την άσκηση του κανονισμού 244/ 2012/ΕΚ για τη ρεαλιστική εκτίμηση των οικονομικά βέλτιστων ελάχιστων επιπέδων ενεργειακής αποδοτικότητας και κατ’ επέκταση των επιπέδων κτιρίου σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (Νearly Zero Energy Building, NZEB).
- Οι υποδεικνυόμενες κατευθύνσεις μπορούν να υιοθετηθούν για τη διατύπωση των οικονομικά βέλτιστων «μονοπατιών» σταδιακής αναβάθμισης κτιριακών συνόλων σε συμμόρφωση με τους ετήσιους ρυθμούς ανακαίνισης που επιβάλλονται από την Οδηγία 2012/27/ΕΚ ειδικά για τα Δημόσια Κτίρια.
- Ανάδειξη της ενεργειακής αναβάθμισης με όρους μείωσης του ψυκτικού φορτίου των κτιρίων στα Μεσογειακά αστικά κέντρα τους θερινούς μήνες, με παρεμβάσεις στον αστικό ιστό, ως αποτέλεσμα αξιοποίησης δημόσιων κονδυλίων. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στα Κτίρια μετατίθεται στο Δημόσιο τομέα και όχι μόνο στους απλούς πολίτες, ιδιοκτήτες/ενοίκους ιδιωτικών κτιρίων. Είναι φανερό ότι κάτι τέτοιο μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις οικογένειες χαμηλού εισοδήματος που μαστίζονται από την «ενεργειακή φτώχεια» ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια λόγω και της οικονομικής κρίσης.
- Ενίσχυση των δεξιοτήτων των τεχνικών των Δημόσιων φορέων που σχεδιάζουν προδιαγραφές για την αναβάθμιση Κτιρίων και του αστικού τοπίου με κατεύθυνση τη δημιουργία Οικολογικών Ευφυών Πόλεων στο Μεσογειακό Χώρο.
- Ενίσχυση των δεξιοτήτων των τεχνικών συμβούλων και μηχανικών που υποστηρίζουν την υλοποίηση Δημόσιων Έργων με στόχο την παρουσίαση αποτελεσματικών Σχεδίων Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής αναβάθμισης των Δημόσιων Χώρων.
- Συγκράτηση νέων επιστημόνων με εξειδίκευση σε προχωρημένες μεθόδους μελέτης σκοπιμότητας ως αποτέλεσμα της διεύρυνσης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων όχι μόνο για ερευνητικούς σκοπούς.
- Μακροπρόθεσμα, η βελτίωση των δεικτών επίδοσης ως αποτέλεσμα των υποδεικνυόμενων μεθοδολογιών μελέτης βελτιώνει την παραγωγικότητα των εργαζομένων στο Δημόσιο τομέα, άρα των Δημόσιων υπηρεσιών, οπότε ικανοποιούνται οι απαιτήσεις του απλού πολίτη ως τελικού χρήστη.

Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα

REPUBLIC-MED

Τίτλος: REtrofitting PUBLic spaces in Intelligent MEDiterranean Cities

Ακρωνύμιο: REPUBLIC-MED

Ιστότοπος:

www.republic-med.eu

Toolkits:

http://www.republic-med-apps.eu/

Αρθρο του Δρ. Γιώργου Σταυρακάκη, Χημικού Μηχανικού, Κύριου ερευνητή ΚΑΠΕ,

Συντονιστή του ευρωπαϊκού προγράμματος Republic MED