Μοχλοί ανάπτυξης η εξοικονόμηση και οι ΑΠΕ

Έντονη αναπτυξιακή διάσταση παρουσιάζει η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων στην Ελλάδα, η οποία και θεωρείται πια εκ των, ων ουκ άνευ, όπως και η ανάγκη δημιουργία ενός ασφαλούς επενδυτικού περιβάλλοντος, στον εγχώριο τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί ουσιαστική απαίτηση της εποχή μας και η προώθηση της ενεργειακής απόδοσης αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς ο συγκεκριμένος τομέας παρουσιάζει έντονη αναπτυξιακή διάσταση, που συνδυάζει αρμονικά την προσπάθεια ενίσχυσης της εθνικής οικονομίας με την προστασία του περιβάλλοντος με πολλαπλασιαστικές θετικές κοινωνικές επιδράσεις. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μειώνει την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας και περιορίζει τις εισαγωγές ενέργειας. Συμβάλλει ακόμα στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και, ως εκ τούτου, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η μετάβαση σε μια ενεργειακά αποδοτικότερη οικονομία προωθεί την ανάδειξη καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας, δίνοντας ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ειδικά στη χώρα μας οι δυνατότητες για εξοικονόμηση ενέργειας είναι πολύ σημαντικές, με τον τομέα των κτιρίων να καταγράφει ίσως το μεγαλύτερο δυναμικό, το οποίο μπορεί να μεταφραστεί και σε αντίστοιχο επενδυτικό ενδιαφέρον.

Οι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου

Στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης (ΕΣΔΕΑ) καθορίζονται συγκεκριμένοι στόχοι και κατευθύνσεις. Συνοπτικά τα μέτρα πολιτικής περιλαμβάνουν:

- Ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών, δημοσίων κτιρίων και κτιρίων επαγγελματικής χρήσης,

- Εφαρμογή συστήματος ενεργειακής διαχείρισης σε φορείς του δημόσιου τομέα,

- Ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων επαγγελματικής χρήσης μέσω Επιχειρήσεων Ενεργειακών Υπηρεσιών (ESCOs),

- Ανάπτυξη ευφυών συστημάτων μέτρησης ενέργειας,

- Δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης των χρηστών κατοικιών και των στελεχών του τριτογενούς τομέα για τη βελτίωση της ενεργειακής τους συμπεριφοράς,

- Μέτρα προώθησης οικολογικών μεταφορών.

Ο κτιριακός τομέας (οικιακός και τριτογενής τομέας) αντιστοιχεί σε ένα μεγάλο ποσοστό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας που αντιπροσωπεύει περίπου το 45% της εγχώριας κατανάλωσης για το έτος 2012 και για το λόγο αυτό το Υπουργείο έχει εστιάσει τόσο στην επικαιροποίηση του νομοθετικού πλαισίου, αλλά και στην προώθηση συγκεκριμένων προγραμμάτων και δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι από 1.1.2021, όλα τα νέα κτίρια πρέπει να είναι κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, ενώ για τα νέα κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα, η υποχρέωση αυτή τίθεται σε ισχύ από την 1.1.2019. Η συγκεκριμένη απαίτηση αποτελεί ουσιαστικά το μεγάλο στοίχημα για τον κτιριακό τομέα, καθώς αναμένεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οικοδομούμε.

Για την προώθηση των πολιτικών βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης το Υπουργείο προετοιμάζει πλήθος προγραμμάτων, με στόχο τη συνολική αύξηση των διαθέσιμων κονδυλίων με κατάλληλη μόχλευση των επενδύσεων ώστε να αναβαθμιστούν όσο το δυνατό περισσότερα κτίρια. Η προσπάθεια εστιάζεται στη νέα προγραμματική περίοδο (2014-2020) και στα προγράμματα που αναμένεται να εκδοθούν, αξιοποιώντας παράλληλα όλες τις διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης και παρέχοντας τα κατάλληλα κίνητρα για την προσέλκυση περαιτέρω επενδύσεων.

«Όλα τα νέα

κτίρια πρέπει να είναι

κτίρια σχεδόν μηδενικής

κατανάλωσης»

Διαθέσιμοι πόροι 292,5 εκ. ευρώ για την εξοικονόμηση ενέργειας

Ειδικά για εξοικονόμηση ενέργειας σε κατοικίες, στην επόμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα Επιχειρησιακά Προγράμματα και την αρχική εξειδίκευση αυτών, οι διαθέσιμοι πόροι ανέρχονται περίπου σε 292,5 εκ. ευρώ σε όρους δημόσιας δαπάνης, ενώ επίσης θα αξιοποιηθούν και τα κεφάλαια που θα προκύψουν από το μηχανισμό ανακύκλωσης του Ταμείου «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον», τα οποία εκτιμούνται σε περίπου 85 εκ. ευρώ.

Το νέο πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών εστιάζει στη χρηματοδότηση των πιο φτωχών και λαϊκών στρωμάτων, ενώ παράλληλα στοχεύει στον περιορισμό των πολύπλοκων διαδικασιών και της γραφειοκρατίας. Οι όροι του νέου προγράμματος προσαρμόζονται στη βάση της μέγιστης εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος δηλαδή αφενός στη χρηματοδότηση πολιτών που δεν μπορούν από μόνοι τους να χρηματοδοτήσουν την ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας τους και αφετέρου στις πιο ενεργοβόρες κατοικίες, δηλαδή αυτές που απαιτούν μεγάλα χρηματικά ποσά για την εξυπηρέτηση των ενεργειακών αναγκών τους. Ο στόχος είναι, αξιοποιώντας την αποκτηθείσα εμπειρία, το νέο πρόγραμμα να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και τις παθογένειες του προηγούμενου προγράμματος, να εξορθολογήσει τα βασικά χαρακτηριστικά του (ποσοστά επιδότησης, ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός, ανώτατα όρια τιμών, απαιτούμενα δικαιολογητικά, κλπ), να μειώσει τη γραφειοκρατία και να αναδείξει τη διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα, τηρώντας παράλληλα τους κανονισμούς και τα εγκεκριμένα προγράμματα της προγραμματικής περιόδου 2014-2020.

Κεφάλαια 85 εκ. ευρώ

από το Ταμείο «Εξοικονομώ Κατ΄ Οίκον»

Νέο σχήμα στήριξης της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ

Στο σημείο αυτό, έχει σημασία η αναφορά σε μια ακόμη σημαντική ενεργειακή παράμετρο, αυτή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Το νέο σχήμα στήριξης της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, που βρίσκεται σε διαβούλευση, πέρα από την εναρμόνιση της εγχώριας αγοράς με τα ευρωπαϊκά πρότυπα όπως αυτά έχουν ορισθεί από την ευρωπαϊκή πολιτική της τρίτης δέσμης μέτρων και του Target Model, ενεργοποιεί μηχανισμούς αποζημιώσεων και ενισχύσεων που αίρουν τις πρότερες στρεβλώσεις της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Το νέο σχήμα στήριξης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), εντάσσεται στο πλαίσιο της ενιαίας πολιτικής της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και σχετίζεται με την επίτευξη του στόχου για συμμετοχή των ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση τελικής ενέργειας. Στόχος του, πέραν των υπολοίπων, αποτελεί η αποφυγή μη απαραίτητων ενισχύσεων στην λειτουργία των ΑΠΕ, η εγκαθίδρυση ενός ασφαλούς επενδυτικού περιβάλλοντος με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης και υποστήριξης της παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ και η βελτιστοποίηση της σχέσης κόστους - οφέλους για το κοινωνικό σύνολο. Η εκπόνηση του ενεργειακού σχεδίου προσαρμογής της χώρας, με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση των καταναλωτών, χωρίς ενεργειακή πενία και περιβαλλοντικό κόστος, αποτελεί σε κάθε περίπτωση καθοριστική παράμετρο σχεδιασμού που και σε αυτή την περίπτωση ελήφθη υπόψη.

Η αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο με συμμετοχή και των ίδιων των πολιτών, η διαμόρφωση με άλλα λόγια ενός πλουραλιστικού στις μορφές του κοινωνικού / δημόσιου τομέα παραγωγής ενέργειας με πυρήνα την ΔΕΗ (προστατευμένη από πρακτικές ιδιωτικοποίησης), αποτελεί κεντρική επιλογή. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζουμε τους θεσμικούς και χρηματοδοτικούς όρους για τη σύσταση βιώσιμων εταιρικών σχημάτων με κοινωνική συνεργατική συγκρότηση – στενά συσχετισμένων με τεχνολογίες ΑΠΕ που συνδέονται για παράδειγμα με την ενεργειακή αυτονομία επιλεγμένων νησιών, την βιομάζα και τα υβριδικά.

«Στόχος ένα ασφαλές

επενδυτικό περιβάλλον

για τις ΑΠΕ»

Aρθρο του κ. Πάνου Σκουρλέτη, Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας