Το κτίριο του 21ου αιώνα στην Ελλάδα

Την εντυπωσιακή ενεργειακή «συμπεριφορά» των παθητικών κτιρίων επιβεβαιώνουν όλα τα δεδομένα γύρω και από την κατασκευή των πρώτων πιστοποιημένων κτιρίων στην Ελλάδα, σύμφωνα και με τον πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Παθητικού Κτιρίου, κ. Στέφανο Παλλαντζά.

Eίναι πια προφανές στον καθένα μας ότι η κλιματική αλλαγή μας επηρεάζει όλους. Είναι επίσης πια κοινά αποδεκτό ότι για να την αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά, πρέπει να μειώσουμε στο μέγιστο βαθμό την κατανάλωση ενέργειας, πρωτίστως στα κτίρια και τις μεταφορές. Αυτό σημαίνει πιο συγκεκριμένα αποδοτική χρήση της διαθέσιμης ενέργειας με προτεραιότητα στην εξοικονόμηση και έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές. Κατά μέσο όρο, περίπου το 40% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στις αναπτυγμένες χώρες αφορά τα κτίρια. Αυτά στα οποία ζούμε το 80% της ζωής μας. Γι’ αυτό το λόγο, σημαντική βελτίωση στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων λόγω του μεγάλου κύκλου ζωής τους, θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στη συνολική ενεργειακή αξιολόγηση μιας κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο, μια συνεπής προσέγγιση είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Στη χώρα μας ασχοληθήκαμε συστηματικότερα με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων από το 2010, με την υιοθέτηση του ΚΕΝΑΚ. Η ενασχόληση αυτή πέρασε από διάφορα στάδια και πολλές στρεβλώσεις. Σήμερα, εν έτει 2016, δεν έχουμε ακόμη ικανό αριθμό μόνιμων και σωστά εκπαιδευμένων και πιστοποιημένων ενεργειακών επιθεωρητών, τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης δεν είναι αξιόπιστα και δεν έχει γίνει αντιληπτή η χρησιμότητα τους από τους πολίτες-χρήστες, το κτιριακό απόθεμα παραμένει στην μεγάλη του πλειοψηφία διάτρητο ενεργειακά και οι πολιτικές που εφαρμόζονται είναι κύρια επιδοματικές για την ενεργειακή φτώχια παρά κίνητρα για πραγματική εξοικονόμηση.

Ο ίδιος ο ΚΕΝΑΚ παραμένει ελλιπής και με λάθη, η εθνική νομοθεσία δεν έχει εναρμονιστεί στην πράξη με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, οι εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών που έχουν νομοθετηθεί, υπολειτουργούν και ασχολούνται με τον δημοτικό φωτισμό, το κτίριο ΣΧΕΔΟΝ ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ δεν έχει οριστεί ακόμη, ενώ η κρίση στις τράπεζες και η λήξη του προγράμματος «εξοικονόμηση κατ’ οίκον» έχει εξαλείψει κάθε πιθανότητα χρηματοδότησης και έχει παγώσει όλη την αγορά.

Όμως το 2020 απέχει πια μόλις 4 χρόνια. Έχουμε την πολυτέλεια να αναβάλλουμε ακόμη, αυτά που θα έπρεπε να έχουμε κάνει εδώ και 5 χρόνια τουλάχιστον;

«Το κόστος υλοποίησης του παθητικού κτιρίου στην Ελλάδα δεν διαφέρει από αυτό ενός συμβατικού κτιρίου, συχνά δε ίσως είναι και χαμηλότερο»

Ο ρόλος του Ινστιτούτου

Eμείς στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου (www.eipak.org) , αξιοποιώντας την 25χρονη εμπειρία του παγκόσμιου κινήματος Παθητικών Κτιρίων και την αξιοπιστία που μας δίνει η μεθοδολογία του προτύπου αυτού, προχωράμε με σταθερά βήματα και με συγκεκριμένους στόχους στην «εκπαίδευση» της ελληνικής κοινωνίας, των Ελλήνων επιστημόνων και όλων των παραγόντων του κλάδου της οικοδομής σε αυτό που εμείς είμαστε πλέον βέβαιοι ότι αποτελεί τον μοναδικό αξιόπιστο και στην πράξη αποδεδειγμένα σωστό δρόμο για την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής.

Για εμάς το Παθητικό Κτίριο δεν είναι απλά η προφανής σωστή απάντηση στο ζητούμενο της ορθής διαχείρισης ενέργειας. Υπάρχουν και άλλες, εξίσου σημαντικές, παράμετροι που ενισχύουν την άποψη ότι η εφαρμογή του προτύπου του Παθητικού Κτιρίου συμβάλλει αποφασιστικά όχι μόνο στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων μέσα στα κτίρια.

Το παθητικό κτίριο στην πράξη

Tα πρόσφατα πιστοποιημένα κτίρια στο Βόλο και την Αθήνα, κτίρια τα οποία επισκέπτονται καθημερινά δεκάδες πολίτες και ενημερώνονται για τη λειτουργία τους και την εντυπωσιακή ενεργειακή συμπεριφορά τους, μας δείχνουν ότι πάνω από όλα και πριν από όλα το να ζεις σε ένα παθητικό κτίριο είναι πραγματικά τύχη. Απολαμβάνεις κορυφαία ποιότητα εσωτερικού αέρα, χωρίς την ανάγκη να ανοιγοκλείνεις τα παράθυρα, νιώθεις την καθολική θαλπωρή σε κάθε γωνιά του σπιτιού, ξεχνάς οσμές και σκόνη, χαίρεσαι τον ήλιο χωρίς να σε ενοχλεί αλλά εκμεταλλευόμενος όλα τα οφέλη του. Και όλα αυτά με μόλις 1-2 ευρώ κόστος ενέργειας την ημέρα.

Έχοντας πια σαν δεδομένο την πεντάχρονη εμπειρία μας από τη δραστηριότητα του ΕΙΠΑΚ, τα σχεδιασμένα και υλοποιημένα από Έλληνες Μηχανικούς και πιστοποιημένα από το Γερμανικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου Παθητικά Κτίρια σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, διαπιστώνουμε με βεβαιότητα τα παρακάτω:

• Το Παθητικό Κτίριο μπορεί να υλοποιηθεί με επιτυχία σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, όπως και σε όλο τον κόσμο. Το Παθητικό κτίριο είναι το κτίριο Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης που επιτάσσει η ευρωπαϊκή νομοθεσία ως τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να υλοποιούμε κτίρια μετά το 2020.

• Υπάρχει πλέον το επιστημονικό δυναμικό μηχανικών -το οποίο μάλιστα αυξάνεται πια με εντυπωσιακούς ρυθμούς - το οποίο μπορεί να σχεδιάσει και να υλοποιήσει τέτοια κτίρια με διασφαλισμένη την ποιότητα και εγγυημένο το αποτέλεσμα.

• Υπάρχουν πλέον στην ελληνική αγορά όλα τα ενδεικνυόμενα υλικά και εξοπλισμοί που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εφαρμογές παθητικών κτιρίων. Πολλά από αυτά είναι ελληνικής παραγωγής, κύρια στον τομέα της μόνωσης και των κουφωμάτων.

• Το κόστος υλοποίησης του παθητικού κτιρίου στην Ελλάδα δεν διαφέρει από αυτό ενός συμβατικού κτιρίου, συχνά δε ίσως είναι και χαμηλότερο, αν ακολουθούνται αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού. Επιπλέον δε, το κόστος χρήσης του μπορεί να είναι μέχρι και 7 φορές πιο χαμηλό από ένα συμβατικό κτίριο.

• Το οικονομικό όφελος είναι πολύ μεγαλύτερο στην περίπτωση αναβάθμισης υφιστάμενων κτιρίων, κύρια των παλαιότερων, και μπορεί να φτάσει ακόμη και 95% μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Το δε κόστος αναβάθμισης μπορεί να αποσβεστεί εύκολα σε 6-7 χρόνια.

Ο «δρόμος» προς το κτίριο του 21ου αιώνα

Όταν ξεκινούσαμε τη δραστηριότητα μας πριν πέντε χρόνια, πολλοί πίστευαν ότι η παρουσία μας θα ήταν προσωρινή, ότι θα περνάγαμε σαν μόδα, όπως και τόσες άλλες πρωτοβουλίες γύρω από ενεργειακά θέματα. Ότι δεν θα καταφέρναμε να πείσουμε για την αξιοπιστία του προτύπου, ότι το παθητικό κτίριο θα αποδεικνυόταν ανεφάρμοστο στο ελληνικό περιβάλλον και κλίμα, ότι το ενδιαφέρον από την τεχνική κοινότητα θα μειωνόταν προοδευτικά.

Σήμερα η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Σήμερα το Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου, έχοντας πια ένα σταθερό και διαρκώς διευρυνόμενο δίκτυο 150 και πλέον μελών σε όλη την επικράτεια συνεχίζει σε σταθερά ανοδική πορεία, επεκτείνοντας διαρκώς τις δραστηριότητες του. Με ορμητήριο το πρότυπο επιδεικτικό κτίριο στο Δήμο Παπάγου και με δεκάδες νέα στελέχη, πιστοποιημένους σχεδιαστές, προσφέρει υπηρεσίες υποστήριξης στον ιδιωτικό τομέα, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και σε συλλόγους Μηχανικών, αλλά και στον τουριστικό τομέα. Παράλληλα ενισχύει την παρουσία του και τον κυρίαρχο ρόλο του στην Κύπρο και την υπόλοιπη Ανατολική Μεσόγειο. Στο επικείμενο παγκόσμιο συνέδριο Παθητικών Κτιρίων θα παρουσιαστούν τα νέα παθητικά κτίρια στην Ελλάδα, ενώ πολύ σύντομα το ΕΙΠΑΚ θα διενεργεί όλες τις διαδικασίες πιστοποίησης κτιρίων, υλικών και ανθρώπινου δυναμικού στην Ελλάδα.

Το πρότυπο του Παθητικού Κτιρίου οδηγεί την στρατηγική για το κτίριο του 21ου αιώνα. Με γνώμονα την αειφορία, την ποιότητα και την οικονομία υλοποιούμε σήμερα τα σπίτια του αύριο.

Περισσότερες πληροφορίες για το Παθητικό Κτίριο και το ΕΙΠΑΚ στους συνδέσμους:

ww.eipak.org, www.passivistas.com