Προστατέψτε το νερό και την8230 υγεία σας

Τα φίλτρα που επεξεργάζονται το νερό της βρύσης επί τόπου, δίνουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσει κανείς ότι το νερό που πίνει, είναι καθαρό και ασφαλές για την υγεία του, όπως επισημαίνει στο άρθρο του στο Πράσινο Σπίτι & Κτίριο, ο κ. Γιώργος Μαργιώλος, CEO της Primato Hellas.

Eίμαστε νερό! Αυτό όμως δεν είναι είδηση. Το νερό αποτελεί το 75% του οργανισμού ενός νεογνού και το 65% ενός ενήλικα. Το ποσοστό αυτό αλλάζει ανάλογα με την ηλικία, το βάρος, την συνολική υγεία του ατόμου και το φύλο.

Αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι όμως, είναι ότι εάν διψάτε, είστε ήδη αφυδατωμένοι και πρέπει σύντομα να πιείτε νερό. Σύμφωνα με ερευνητές, η αίσθηση δίψας εμφανίζεται αμέσως μόλις χάσουμε 1% του νερού στο σώμα μας.

Η διάθεση μας, η νοητική ικανότητα, τα επίπεδα ενέργειας του μυαλού και του σώματός μας έχουν μειωθεί πάρα πολύ σε αυτό το στάδιο, ακόμα κι αν η αφυδάτωση είναι ήπια.

Το νερό είναι πολύ σημαντικό για τη σωστή λειτουργία σχεδόν όλων των διεργασιών στο σώμα μας:

Ενισχύει την ανοσία του οργανισμού μας. Είναι το ιδανικότερο φάρμακο για τη γρίπη και τα κρυολογήματα.
Μέσω του ιδρώτα και της ούρησης, απαλλάσσει το σώμα μας από τις τοξίνες, τις οποίες καταλύει.
Βοηθάει στην απώλεια βάρους.
Συντηρεί ένα υγιές πεπτικό σύστημα. Το νερό είναι ένας φυσικός τρόπος για την ανακούφιση της δυσκοιλιότητας και βοηθά φυσικά την πέψη.
Αυξάνει την ενέργεια.
«Λιπαίνει» τις αρθρώσεις, βοηθά τον εγκέφαλο να λειτουργεί σωστά και απομακρύνει τους πονοκεφάλους.

Όπως καταλαβαίνετε είναι πολύ βασικό το νερό που πίνουμε να είναι πάνω από όλα καθαρό. Δυστυχώς όμως αυτό δεν συμβαίνει πάντα.

Η «απειλή» του χλωρίου

Το νερό του δικτύου, δηλαδή το νερό της βρύσης, περιέχει χλώριο. Το χλώριο, με τη γνωστή του έντονη μυρωδιά, το βάζουμε στο νερό για να το απολυμάνουμε και να το κάνουμε τουλάχιστον πόσιμο. Το ίδιο το χλώριο όμως και τα παράγωγά του, όπως το χλωροφόρμιο, είναι αρκετά επιβλαβές για τον οργανισμό μας.

Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, παρατηρούνται ανεβασμένα επίπεδα από διάφορες βλαβερές ουσίες. Για παράδειγμα η Χαλκιδική έχει έντονο πρόβλημα με τα νιτρικά, η Θήβα με το χρώμιο, τα νησιά με τα άλατα, κάποιες περιοχές της Χαλκιδικής με το αρσενικό, οι αγροτικές περιοχές συνήθως έχουν πρόβλημα με τα φυτοφάρμακα κ.λπ.

Σε κάποιες περιοχές το πρόβλημα με το νερό είναι τόσο έντονο που οι κάτοικοι αποφεύγουν να πιουν ή να μαγειρέψουν με νερό από τη βρύση και καταφεύγουν στα εμφιαλωμένα μπουκάλια.

Το νερό και η αξία των φίλτρων

Το εμφιαλωμένο νερό με τη σειρά του, κρύβει κι αυτό τις παγίδες του και σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να είναι πιο επικίνδυνο από το νερό της βρύσης. Υπάρχουν 3 είδη εμφιαλωμένου νερού:

1. Το φυσικό μεταλλικό νερό, το οποίο αντλείται από πηγές και προέρχεται υπογείως. Σε αυτό το νερό δεν επιτρέπεται καμία επεξεργασία απολύμανσης.

2. Το νερό πηγής, που όπως το μεταλλικό νερό έχει υπόγεια προέλευση και αντλείται από πηγές. Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του όμως είναι σαν εκείνα του κοινού πόσιμου νερού έναντι του φυσικού μεταλλικού που κρατάει τη φυσιολογική του σύσταση, π.χ. σε περιεκτικότητα ανόργανων αλάτων.

3. Το επιτραπέζιο νερό, που είναι στην ουσία νερό βρύσης που έχει επεξεργαστεί.

Θα έχετε προσέξει ότι και στις τρεις περιπτώσεις, το νερό δεν έχει χλώριο, άρα δεν υπάρχει κάτι για να απολυμαίνει το νερό. Που σημαίνει ότι θα πρέπει να καταναλωθεί μέσα σε μία με δύο ημέρες από την ημερομηνία εμφιάλωσης. Φυσικά, αυτό δεν είναι ούτε πρακτικό, αλλά ούτε και συμβαίνει στην πραγματικότητα. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου ο ήλιος χτυπάει τα εμφιαλωμένα νερά κατά τη μεταφορά τους στα σημεία πώλησης, το νερό αυτό δεν είναι καθόλου ποιοτικό και σίγουρα δεν είναι φρέσκο ή ασφαλές.

Έτσι λοιπόν, το πιο ασφαλές νερό είναι το φιλτραρισμένο. Το φιλτραρισμένο νερό παράγεται από συσκευές, που ονομάζονται «φίλτρα νερού» κι επεξεργάζονται το νερό της βρύσης επί τόπου.

Το νερό του δικτύου έχει χλώριο, οπότε οι περισσότερες βλαβερές ουσίες έχουν απολυμανθεί. Την τελευταία στιγμή, λίγο πριν πιείτε ένα ποτήρι νερό, το φίλτρο νερού αφαιρεί το ίδιο το χλώριο, καθώς και άλλες βλαβερές ουσίες, κι έτσι πίνετε φρέσκο νερό.

Τα φίλτρα νερού τοποθετούνται είτε πάνω στον πάγκο της κουζίνας, είτε από κάτω, ανάλογα με το μέγεθος του χώρου που είναι διαθέσιμος στην εκάστοτε κατοικία ή κτιριακή εγκατάσταση. Αποτελούνται από δύο μέρη, τη συσκευή, που ονομάζεται και «φιλτροθήκη» ή «καβούκι» και το ανταλλακτικό φίλτρο που τοποθετείται εσωτερικά της συσκευής. Η συσκευή μπορεί να είναι μονή και να διαθέτει ένα ανταλλακτικό φίλτρο, διπλή ή ακόμα και τριπλή ανάλογα με το πρόβλημα που έχει το νερό της περιοχής. Για πιο δύσκολες περιπτώσεις όπου το νερό είναι οριακά πόσιμο, υπάρχει τη αντίστροφη όσμωση, που θα αναλύσουμε πιο κάτω.

Η λύση του ενεργού άνθρακα

Στις συσκευές αυτές τοποθετούνται φίλτρα ενεργού άνθρακα. Ο ενεργός άνθρακας είναι οπτικά μία μαύρη σκόνη, στους μικρο-πόρους της οποίας αποθηκεύονται οι βλαβερές ουσίες και το χλώριο. Σκεφθείτε τον ενεργό άνθρακα σαν ένα σφουγγάρι με την ικανότητα να ρουφάει τα χημικά.

Είναι ένα φυσικό και μη τοξικό προϊόν που μπορεί να παραχθεί από μπαμπού, κάρβουνο, ξύλο, πριονίδι, φλοιό καρύδας, ακόμα κι από τους πυρήνες της ελιάς. Κατά την επεξεργασία του θερμαίνεται σε κενό αέρα ώστε να αποκτήσει μία εξαιρετικά πορώδη επιφάνεια. Οι μικροσκοπικές αυτές τρύπες ή αλλιώς πόροι, μπορούν να αυξήσουν το εμβαδόν της επιφάνειας του άνθρακα από 500 έως 1500 m2/gr.

Με αυτόν τον τρόπο μπορεί και δεσμεύει διάφορες ουσίες που έρχονται σε επαφή με αυτόν, είτε σε υγρή είτε σε αέρια μορφή και σε ποσότητες πολλαπλάσιες από το βάρος του. Σκεφθείτε ότι ένα κυβικό εκατοστό ενεργού άνθρακα μπορεί να έχει ίδιο εμβαδόν με μια τεράστια επιφάνεια 50,000 τετραγωνικών μέτρων!

Τα φίλτρα ενεργού άνθρακα στην πράξη

Ο ενεργός άνθρακας κυκλοφορεί στο εμπόριο είτε σαν σκόνη, άρα είναι Κοκκώδης Ενεργός Άνθρακας (Granular Activated Carbon ή σύντομα GAC), είτε Συμπαγής Ενεργός Άνθρακας οπότε ονομάζεται Carbon Block. Η βασική διαφορά μεταξύ αυτών των δύο είναι ότι ο συμπαγής άνθρακας δρα και ως «μηχανικό» φίλτρο. Σκεφθείτε δηλαδή τον συμπαγή άνθρακα σαν έναν τοίχο, μέσα από τον οποίο προσπαθεί να περάσει το νερό από τις πολύ μικρές τρύπες του.

Πόσο μικρές είναι αυτές οι τρύπες από τις οποίες προσπαθεί να περάσει το νερό; Στα πιο συνηθισμένα φίλτρα ενεργού άνθρακα οι τρύπες αυτές έχουν διάμετρο 5 μικρά, δηλαδή πέντε χιλιοστά του χιλιοστού. Για να καταλάβετε πόσο μικρές είναι αυτές οι τρύπες, σκεφθείτε ότι η διάμετρος της τρίχας από τα μαλλιά σας είναι 100 μικρά. Τα πιο στενά φίλτρα ενεργού άνθρακα έχουν διατομή ή διαπερατότητα 0,5 μικρά. Όσο πιο στενό είναι το φίλτρο, τόσο περισσότερα χημικά μπορεί να μειώσει. Εάν για παράδειγμα στην περιοχή σας έχετε μόλυβδο, τότε σίγουρα θα χρειαστείτε ένα φίλτρο με διαπερατότητα 0,5 μικρά.

Το νερό λοιπόν προσπαθεί να περάσει μέσα από αυτές τις μικροσκοπικές τρύπες. Τα σωματίδια και οι βλαβερές ουσίες που είναι μεγαλύτερες από 5 μικρά θα μείνουν από έξω. Όσες καταφέρουν να περάσουν αυτόν τον τοίχο θα φιλτραριστούν από τον ενεργό άνθρακα. Έτσι στο ποτήρι σας φθάνει πραγματικά φρέσκο και καθαρό νερό.

Από τι προστατεύουν τα φίλτρα

Κάποια από τα στοιχεία που μπορεί να μειώσει ένα φίλτρο ενεργού άνθρακα είναι τα εξής: χλώριο, χλωροφόρμιο, δυσάρεστη γεύση, οσμή, αιωρουμένα σωματίδια, άμμο, σκουριά, λάσπη, χώματα, ολικό οργανικό άνθρακα, βιομηχανικές οργανικές ενώσεις (τετραχλωροαιθυλένιο, τριχλωροαιθυλένιο), διαλυμένες οργανικές ενώσεις, οργανικό χρώμα, διαλυμένο σίδηρο, μαγγάνιο.

Στο εμπόριο επίσης κυκλοφορούν φίλτρα που έχουν συμπαγή ενεργό άνθρακα αλλά και κεραμικό. Το κεραμικό είναι ένα υλικό σαν πορσελάνη που είναι ακόμα πιο στενό από τον άνθρακα. Μπορεί να έχει διαπερατότητα 0,2 μικρά. Επειδή όμως είναι στενά, κόβουν αρκετά την πίεση και αργεί να γεμίσει ένα ποτήρι με νερό.

Κάποια από τα στοιχεία που μειώνουν τα κεραμικά φίλτρα (με ενεργό άνθρακα) είναι τα εξής: Ρύποι που μεταφέρονται με το νερό, Βακτηρίδια και κύστες, θολότητα νερού, μόλυβδος, Βακτήρια E. Coli / Cholera/ Shigella /, Βακτήρια Typhoid / Klebsiella Terrigena, Κύστες Cryptosporidium, Κύστες Giardia, Εντομοκτόνα Lindane, Ζιζανιοκτόνα Atrazine, Φαινόλες TCP, πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες PAH’s, Τριαλογονομεθάνια, Χλωροφόρμιο, παθογόνοι μικροοργανισμοί, βακτήρια (Κολοβακτηρίδια, Χολέρα, Σιγκέλωση, Τύφος, Klebsiella Terrigena), Κύστες (Κρυπτοσποριδίωση, Γιαρδίαση), ιχνές οργανικές ενώσεις, Φαινόλες, Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, ανόργανες ενώσεις, ελεύθεροχλώριο και άλλα.

Έξτρα μέσα φίλτρανσης και συσκευές

Ο ενεργός άνθρακας λοιπόν είναι το βασικό μέσο φίλτρανσης νερού. Υπάρχουν και άλλα είδη φίλτρων όπως για παράδειγμα η ρητίνη μείωσης αλάτων, το φίλτρο στερεών που μειώνει τη λάσπη και τη σκουριά, το φίλτρο μείωσης νιτρικών κτλ. Αυτά τοποθετούνται πάντα συνδυαστικά με ένα φίλτρο ενεργού άνθρακα.

Στην φωτογραφία φαίνεται ένα κεραμικό φίλτρο, εσωτερικά του οποίου υπάρχει και συμπαγής ενεργός άνθρακας. Τα βέλη δείχνουν την κατεύθυνση του νερού. Το νερό διαπερνάει το κεραμικό υλικό, έπειτα τον άνθρακα και μετά καταλήγει στο ποτήρι μας.

Εάν για παράδειγμα στην περιοχή σας έχετε πολλά άλατα, τότε θα χρειαστείτε ένα διπλό φίλτρο, είτε πάνω είτε κάτω από τον πάγκο της κουζίνας σας, στο πρώτο στάδιο του οποίου θα μπει ένα φίλτρο μείωσης αλάτων και στο δεύτερο στάδιο ένα φίλτρο ενεργού άνθρακα. Εάν στην περιοχή σας έχετε και πολλά άλατα και πολλά χώματα, τότε θα χρειαστείτε ένα τριπλό φίλτρο: στο πρώτο στάδιο θα μπει το φίλτρο στερεών για τα χώματα, στο δεύτερο στάδιο θα μπει μία ρητίνη μείωσης αλάτων και στο τρίτο στάδιο θα μπει ένα φίλτρο συμπαγούς ενεργού άνθρακα.

Ας δούμε ενδεικτικά κάποιες συσκευές για να σχηματίσετε μία εικόνα.

Στην φωτογραφία βλέπετε ένα κλασσικό μονό φίλτρο άνω πάγκου. Το φίλτρο αυτό τοποθετείται πάνω στον πάγκο της εκάστοτε κουζίνας και συνδέεται με τη μπαταρία της βρύσης. Διαθέτει έναν διανομέα, τον επονομαζόμενο και diverter, από όπου γυρίζοντας έναν διακόπτη έχετε τη δηνατότητα να επιλέξετε είτε φιλτραρισμένο είτε αφιλτράριστο νερό.

Στην φωτογραφία φαίνεται ο διανομέας πάνω στην μπαταρία της κουζίνας. Από εδώ φεύγει ένα σωληνάκι που ενώνεται με το φίλτρο. Όταν επιλέγετε με τον διακόπτη φιλτραρισμένο νερό, τότε το νερό της βρύσης πηγαίνει από τον διανομέα στο φίλτρο, το οποίο με τη σειρά του καθαρίζει στιγμιαία το νερό και το αφήνει να τρέξει από τη βρύση του φίλτρου.

Σε αυτή τη φωτογραφία βλέπετε ένα διπλό άνω πάγκου. Εάν στην περιοχή μας έχουμε πολλά χώματα στο νερό, τότε στο πρώτο στάδιο μπορούμε να βάλουμε ένα φίλτρο στερεών για να μειώσουμε τα χώματα και στο δεύτερο στάδιο ένα φίλτρο ενεργού άνθρακα για να μειώσουμε τα χημικά και το χλώριο και να βελτιώσουμε τη γεύση και τη μυρωδιά του νερού.

Η σύνδεση των φίλτρων κάτω πάγκου

Αυτό είναι ένα διπλό φίλτρο νερού κάτω πάγκου. Τα φίλτρα κάτω πάγκου μπορούν να συνδεθούν με δύο τρόπους, ανάλογα προφανώς με το τι σας βολεύει.

1. Απευθείας στην κρύα παροχή.

Αυτό σημαίνει πρακτικά, ότι κάθε φορά που θα ανοίγεται τη βρύση της κουζίνας σας στο κρύο, το νερό θα είναι φιλτραρισμένο. Αυτό έχει ένα βασικό μειονέκτημα ότι ξοδεύεται πιο γρήγορα το ανταλλακτικό φίλτρο καθώς χρησιμοποιείται και για άλλες χρήσεις πέραν του πόσιμου νερού, όπως για παράδειγμα το πλύσιμο πιάτων. Από την άλλη, βολεύει γιατί τοποθετείται πιο εύκολα και δεν απαιτεί την εγκατάσταση ξεχωριστής βρύσης.

2. Με ξεχωριστή βρύση.

Κάνετε μία πολύ μικρή τρύπα στον πάγκο της κουζίνας σας, διαμέτρου περίπου 1εκ. και τοποθετείτε μία ειδική ξεχωριστή βρύση από την οποία θα τρέχει μόνο φιλτραρισμένο νερό. Πέρα από το προφανές μειονέκτημα ότι χρειάζεται να τρυπήσετε τον πάγκο της κουζίνας σας, είναι πιο πρακτικό καθώς το φίλτρο ξοδεύεται μόνο για πόσιμο νερό και όχι για άλλες χρήσεις όπως το πλύσιμο των πιάτων.

Μία άλλη περίπτωση που κρατήσαμε τελευταία είναι η αντίστροφη όσμωση. Η αντίστροφη όσμωση είναι ένα φίλτρο κάτω πάγκου που αποτελείται τυπικά από 5 στάδια και διαθέτει μία ειδική μεμβράνη με διαπερατότητα 0,0001 μικρά. Σκεφθείτε ότι το φίλτρο αυτό είναι τόσο στενό που φιλτράρει μηχανικά ιούς και βακτήρια και παράγει νερό με μηδενική αγωγιμότητα. Αφαιρεί όλες τις βλαβερές ουσίες καθώς και τα άλατα. Είναι ένα φίλτρο για «ειδικές αποστολές» όπου το νερό είναι οριακά πόσιμο. Στην Ελλάδα, ένα τέτοιο φίλτρο δικαιολογείται σε περιοχές όπως η Χαλκιδική που έχει σοβαρό πρόβλημα με το νερό, τα νησιά λόγω του ότι το νερό τους είναι υφάλμυρο καθώς και περιοχές με πολύ αυξημένα ποσοστά νιτρικών.

*Άρθρο του κ. Γιώργου Μαργιώλου, CEO της Primato Hellas.