Φθηνοί και παράνομοι κυκλοφορητές που κοστίζουν ακριβά

Τα νόμιμα προϊόντα αποδεικνύονται στην πράξη πιο οικονομικά, αφού προσφέρουν μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας στον καταναλωτή, αλλά και την εγγύηση της μακροζωίας τους.

H έννοια του παράνομου και ειδικότερα του «παράνομου προϊόντος» παραπέμπει σε κάτι εκτός πλαισίου, κάτι μη συμβατό με τα άλλα, τα «νόμιμα». Αν θέλουμε λοιπόν να ορίσουμε το παράνομο προϊόν θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι αυτό που δεν υπακούει σε κάποιους κανόνες, οδηγίες, καθεστώς κυκλοφορίας, σήμανση, αγορανομικό έλεγχο, φυσικοχημικό πιστοποιημένο έλεγχο των ιδιοτήτων και της σύστασης του, κ.α.

Κάθε κράτος η εμπορικός συνασπισμός κρατών (π.χ. Ευρωπαϊκή Ένωση), για να προστατεύσει τους πολίτες-καταναλωτές του, επιβάλει κανόνες στην παραγωγή και διακίνηση-εμπορία των προϊόντων και υπηρεσιών. Η προστασία αυτή αφορά τους χρήστες αλλά και το περιβάλλον. Αναφέρεται τόσο στα υλικά και στις μεθόδους με τα οποία έχει το προϊόν παραχθεί (αδρανή ανακυκλωμένα υλικά, φιλική προς το περιβάλλον κατεργασία, κλπ) όσο και στους τρόπους διακίνησης, αποθήκευσης, συσκευασίας, χρόνο ανάλωσης, συμβατότητα με άλλα προϊόντα κλπ). Επιπλέον αναφέρεται διεξοδικά στους τρόπους ποιοτικού ελέγχου όχι μόνο για την εξακρίβωση, αλλά και για την πιστοποίηση καλής λειτουργίας.

Γίνεται αντιληπτό λοιπόν ότι ένα από τα πολλά προνόμια που εξασφαλίζει το κράτος και απολαμβάνει ο πολίτης-καταναλωτής είναι και η διαφύλαξη της ατομικής υγείας του και του περιβάλλοντος του (έδαφος, νερό και αέρας). Με τον όρο περιβάλλον εδώ ορίζεται και η ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή, λειτουργία και απόσυρση του κάθε προϊόντος (π.χ. αποτύπωμα άνθρακα). Επειδή ένα κράτος ή μία Ένωση κρατών πρωτίστως ενεργεί σαν οικονομική οντότητα, η εξασφάλιση θέσεων εργασίας, το πνευματικό κεφάλαιο, οι δεξιότητες, η παραγωγική δεινότητα, αλλά και η απορρόφηση εσωτερικά παραγόμενων προϊόντων παίζουν ζωτικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του. Για το σκοπό αυτό ρυθμίζει την παραγωγή και διακίνηση προϊόντων στην επικράτειά του μέσω των κανόνων και νόμων που προαναφέραμε, ενημερώνοντας παράλληλα τους καταναλωτές.

Νόμιμα και παράνομα προϊόντα

Tα προϊόντα που εντάσσονται στους κανόνες και τους νόμους είναι νόμιμα (και φέρουν την ανάλογη γνήσια σήμανση και πιστοποίηση) ενώ τα άλλα είναι παράνομα και διώκονται όλοι όσοι εμπλέκονται στην διακίνηση τους (συμπεριλαμβανομένου του τελικού χρήστη-καταναλωτή).

Τα νόμιμα προϊόντα έχουν σχεδιαστεί σωστά, παραχθεί σωστά, ελεγχθεί εξονυχιστικά, σημανθεί κατάλληλα, έχουν πληρώσει τους δασμούς και τα τελωνεία τους, με άλλα λόγια είναι πλήρως ενταγμένα στο οικονομικό περιβάλλον που καταναλώνονται. Τα παράνομα προϊόντα όχι.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι μικρές αντλίες που χρησιμοποιούνται στα συστήματα θέρμανσης, οι κυκλοφορητές. Εδώ και δέκα χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση διαπίστωσε ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα καταναλώνουν τεράστια ποσά ηλεκτρικής ενέργειας (όχι τόσο λόγω της κατανάλωσης καθενός αλλά του πολύ μεγάλου αριθμού που είναι εγκατεστημένοι) με συνέπεια την αυξημένη ζήτηση πετρελαίου (το πετρέλαιο είναι το κύριο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας) που και εισαγόμενο στην Ε.Ε είναι, και εξαιρετικά ρυπογόνο (αιθαλομίχλη, όξινη βροχή, φαινόμενο θερμοκηπίου).

Τα οφέλη της νέας τεχνολογίας και οι στόχοι της Ε.Ε.

H σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει, μέσω της χρήσης εξελιγμένων ηλεκτροκινητήρων με ινβέρτερ, εξοικονόμηση ενέργειας που ξεπερνά το 80%. Η τεχνολογία αυτή είναι διαθέσιμη από τις αρχές του 2000 και λίγες πρωτοπόρες και καινοτόμες εταιρείες κατασκευής κυκλοφορητών (όπως η γερμανική Wilo) διαθέτουν υψηλής απόδοσης κυκλοφορητές από τότε.

Η Ε.Ε. έχοντας βάλει έναν αρκετά φιλόδοξο στόχο, να μειώσει μέχρι το 2020 κατά 20% την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα (όπως το πετρέλαιο) και να καλύπτει κατά 20% τις ενεργειακές της ανάγκες από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) τον λεγόμενο 20-20-20, πήρε μια σειρά από μέτρα. Αναγνωρίζοντας την τεράστια εξοικονόμηση, αλλά και την εξ ίσου σημαντική μείωση των ρύπων που μπορεί να γίνει με την σταδιακή αλλαγή των συμβατικών, σταθερών στροφών κυκλοφορητών με νέας τεχνολογίας με ινβέρτερ, νομοθέτησε την απαγόρευση διακίνησης των συμβατικών από την 1/1/2013. Έτσι οι κυκλοφορητές σταθερών στροφών (με χειροκίνητη ρύθμιση ταχύτητας μέσω εξωτερικού διακόπτη), ασχέτως χώρας παραγωγής τους, δεν μπορούν να πάρουν CE και είναι παράνομοι. Η τεχνολογία που είναι ενσωματωμένη στους νέους κυκλοφορητές υψηλής απόδοσης επιβάλλει ελαφρά αύξηση της τιμής τους, που όμως αποσβένεται σε διάστημα 2-3 ετών (η μέση διάρκεια ζωής ενός κυκλοφορητή είναι πάνω από 10 έτη).

Τα δεδομένα στην Ελλάδα

Στην χώρα μας παρατηρείται διακίνηση συμβατικών κυκλοφορητών ακόμη. Η προέλευση τους είναι κυρίως η Κίνα αλλά και άλλες χώρες της Ε.Ε. που όμως και σε εκείνες έφτασαν από την Ασία και απλά άλλαξαν όνομα. Απέκτησαν «Ευρωπαϊκό ψευδώνυμο» αλλά όχι και πατρότητα γι’ αυτό και τα δήθεν CE που κατέχουν είναι και αυτά παράνομα και προϊόντα πλαστογραφίας. Παρά τις προσπάθειες ενημέρωσης, τόσο των Τεχνικών κάθε βαθμίδας όσο και των εμπορικών καταστημάτων, ο απλός καταναλωτής δεν είναι ενημερωμένος πλήρως. Αυτό μεγιστοποιεί την ευθύνη των επαγγελματιών του χώρου (υδραυλικών και καταστημάτων θέρμανσης) απέναντι στον καταναλωτή, ευθύνη που οριοθετεί σαφώς στην οδηγία που ισχύει από το 2012 (ErP 622/2012), ο νομοθέτης.

Η «παγίδα» του κόστους

Είναι αφέλεια να πιστεύει κανείς ότι η διαφορά τιμής μεταξύ ενός επώνυμου, νόμιμου και πλήρως συμμορφούμενου με τις ενεργειακές ανάγκες και οδηγίες προϊόντος και ενός παράνομου, αγνώστου κατασκευαστή και προέλευσης, οφείλεται μόνο στα «φθηνά μεροκάματα» της Ασίας. Οφείλεται στην παντελή έλλειψη κεφαλαίων έρευνας και εξέλιξης, στην ανυπαρξία υποδομών υποστήριξης πριν και μετά την πώληση, στην χρήση υλικών κατασκευής ακατάλληλων για την εφαρμογή αυτή, σε παράνομη εργασία, στην μη καταβολή δασμών, στην παράνομη διακίνηση και άλλα πολλά.

Ο καταναλωτής, συνεπικουρούμενος από τον τεχνικό του, θα πρέπει να μην εξετάζει μόνο το «πόσο κάνει» δηλαδή το κόστος κτήσης του προϊόντος. Ιδιαίτερα στην περίπτωση διαρκών αγαθών (με χρόνο ζωής πάνω από 8-10 έτη) είναι απαραίτητο να εξετάσει το «πόσο θα μου κοστίσει», δηλαδή το κόστος χρήσης, για όσο αυτό το προϊόν είναι εγκατεστημένο, που περιλαμβάνει κόστη ενέργειας (τα συμβατικά καίνε 80% περισσότερο), επισκευής και συντήρησης, διακοπής λειτουργίας λόγω βλάβης (η αξιοπιστία ενός επώνυμου προϊόντος δεν έχει σχέση με ένα αγνώστου προελεύσεως), απορρύθμισης ή και πλημμελούς λειτουργίας άλλων εξαρτημάτων της εγκατάστασης ή και όλης της εγκατάστασης λόγω κακής και μη πιστοποιημένης κατασκευής προϊόντος, διάβρωσης σωληνώσεων και άλλα.

Εγγύηση στην πράξη

Είναι χρέος όλων να προστατεύσουμε την αγορά μας και τον καταναλωτή, προσφέροντας μόνον νόμιμα, πιστοποιημένα και ελεγμένα προϊόντα, με γνήσια και αυθεντική ταυτότητα προέλευσης, με την πραγματική εγγύηση του κατασκευαστή και όχι ένα ταμπελάκι εμπορικής ονομασίας που πίσω του δεν υφίσταται καμία υποδομή. Εγγύηση δεν είναι το «έλα μωρέ μη σε νοιάζει αν χαλάσει θα σου δώσω ένα άλλο». Αυτό μάλλον δείχνει το πόσο τελικά στοιχίζει σε αυτόν που το προσφέρει άρα και ποια είναι τελικά η πραγματική του αξία. Εγγύηση είναι να μην χαλάσει, και αν κάτι τέτοιο συμβεί (στο όριο του στατιστικού σφάλματος) να ενεργοποιηθεί ένας ολόκληρος μηχανισμός για να διαπιστώσει με βεβαιότητα αν η βλάβη οφείλεται στο προϊόν ή στις συνθήκες λειτουργίας της εγκατάστασης, σε λάθος ρύθμιση ή τοποθέτηση, σε αλλαγή των φυσικοχημικών ιδιοτήτων του μέσου που ρέει στην εγκατάσταση, στην ποιότητα της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, και άλλα πολλά. Αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει ο κατασκευαστής του προϊόντος να το υποστηρίζει. Να έχει δηλαδή στην διάθεση των καταναλωτών, των εμπορικών επιχειρήσεων και των τεχνικών, εκπαιδευμένους, εξειδικευμένους, διαθέσιμους και πρόθυμους συνεργάτες, πού όχι μόνο να υποστηρίζουν τις τρέχουσες τεχνολογίες και προϊόντα αλλά να είναι σε θέση να μεταλαμπαδεύουν όλες τις καινοτομίες και τεχνολογικές εξελίξεις και να τις ενσωματώνουν στην αγορά.

Τι ελέγχουμε για να καταλάβουμε αν ένα προϊόν είναι σύννομο

Από την 1η Ιανουαρίου 2013, o υπολογισμένος Δείκτης Ενεργειακής Απόδοσης (EEI), πρέπει να αναγράφεται στο ταμπελάκι του κυκλοφορητή, στη συσκευασία του καθώς και στα ανάλογα τεχνικά εγχειρίδια χρήσης με την μορφή EEI 0,xx
Θα πρέπει να αναφέρεται σε κάποιο σημείο (π.χ. εγχειρίδιο χρήσης), η ακόλουθη πρόταση: Η τιμή αναφοράς για τον αποδοτικότερο κυκλοφορητή είναι EEI 0,20
Ο κυκλοφορητής θα πρέπει απαραιτήτως να είναι τεχνολογίας ιinverter
Η ημερομηνία κατασκευής θα πρέπει να είναι μετά την 1/1/2013
Ο κυκλοφορητής θα πρέπει να φέρει απαραίτητα την ένδειξη CE
Θα πρέπει να υπάρχει και να δίδεται το πιστοποιητικό καταλληλόλητας (Declaration of Conformity)
Η ένδειξη «Ενεργειακή Κλάση A-G», έχει καταστεί πλέον παράνομη και δεν είναι αποδεκτή από τον οργανισμό «Europump»

Προϊόντα που «ονομάζονται» ανταλλακτικά λεβήτων αερίου, νομιμοποιούνται μόνο αν είναι κατασκευασμένα από τον αρχικό κατασκευαστή.

Προϊόντα που «ονομάζονται» solar ή γεωθερμίας, οφείλουν να είναι κατασκευασμένα με ανάλογες προδιαγραφές (υλικό από ορείχαλκο κλπ.) κι όχι να «βαφτίζονται» σαν τέτοια οι απλοί κυκλοφορητές θέρμανσης των κλειστών κυκλωμάτων.

Η αξία των επώνυμων προϊόντων

Οι επώνυμες μάρκες (είναι επώνυμες γιατί ο καταναλωτής, η αγορά τις κατέστησε σαν τέτοιες) περνώντας από συνεχείς εξετάσεις καθιερώνονται όχι γιατί έχουν την χαμηλότερη τιμή ή μπορείς να τις βρεις με τη μεγαλύτερη έκπτωση, αλλά γιατί προσφέρουν πολύ περισσότερη «ποιότητα» (ανταλλακτικά, εγγύηση, υποστήριξη, τεχνική βοήθεια, πλήρη αποθήκη, άμεση προσβασιμότητα, διαφάνεια παραγωγής και διακίνησης, πλήρη συμμόρφωση με οδηγίες /κανόνες /νόμους), περισσότερη σιγουριά, κάνοντας το κλάσμα ωφέλεια/κόστος πάρα πολύ ελκυστικό. Κι αυτό το κάνουν συνεχώς, συστηματικά, σε όλη την επικράτεια, σε κάθε ευκαιρία.

Από την πλευρά της η Wilo είναι μία επώνυμη μάρκα, που υπάρχει για πάνω από 140 χρόνια διεθνώς και πάνω από 40 χρόνια στην ελληνική αγορά, έχει χτίσει σχέσεις εμπιστοσύνης, έχει δημιουργήσει δίκτυα ποιότητας, έχει εκπαιδεύσει γενιές Μηχανικών και Τεχνικών, έχει στέρεες υποδομές υποστήριξης, επέμβασης, μελέτης και προσφοράς λύσεων, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη και οικονομική λειτουργία της εγκατάστασης. Αλλά και μια μάρκα και εταιρεία που λειτουργώντας νόμιμα έχει συνεισφέρει μέσω άμεσων και έμμεσων φόρων αλλά και σημαντικών επενδύσεων τα μέγιστα στην ελληνική οικονομία.

*Άρθρο του κ. Τάκη Στάπα, Διευθύνοντα Συμβούλου της Wilo Hellas ΑΒΕΕ