Θέρμανση με κριτήρια

Η θέρμανση δεν αποτελεί μόνο ένα σημαντικό θέμα της καθημερινότητάς μας, αλλά και έναν επίκαιρο προβληματισμό, τώρα που ο χειμώνας έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του.

Για το λόγο αυτό προχωρήσαμε τις προηγούμενες εβδομάδες σε μια σχετική έρευνα, κατά την οποία ζητήσαμε από τους αναγνώστες της ιστοσελίδας 4green.gr να μας αποκαλύψουν τις προτιμήσεις τους, όσον αφορά στον τρόπο θέρμανσης που προτιμούν. Η συμμετοχή ήταν μεγάλη και μας επέτρεψε να καταλήξουμε σε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα, όσον αφορά στις προτιμήσεις των καταναλωτών, αλλά και τους λόγους που καθορίζουν τις αποφάσεις τους στον τομέα της θέρμανσης. Αναλυτικότερα, όσοι συμμετείχαν στην έρευνα κλήθηκαν να ξεκαθαρίσουν δύο πράγματα: το σύστημα της θέρμανσης που προτιμούν (είτε το χρησιμοποιούν ήδη είτε σκοπεύουν να το κάνουν στο μέλλον) και τα βασικά κριτήρια που καθορίζουν την τελική τους επιλογή, κατά τη διάρκεια αναζήτησης νέου συστήματος θέρμανσης.

Οι δύο παραπάνω τομείς μπορούν – όπως θα δείτε και παρακάτω – να χαρίσουν περισσότερα των δύο συμπεράσματα. Χάρη στα αποτελέσματα, λοιπόν, μπορούμε να δούμε τις διαφαινόμενες τάσεις σε επιμέρους τομείς, όπως το ρόλο που παίζει κατά την επιλογή η οικονομία, η αποδοτικότητα ή η προστασία του περιβάλλοντος, η προτίμηση που απολαμβάνουν τα συστήματα κεντρικής θέρμανσης έναντι των συστημάτων θέρμανσης χώρου και άλλα χρήσιμα στοιχεία, τα οποία σας παρουσιάζουμε παρακάτω.

Τύποι θέρμανσης

Αν χωρίσουμε τα συστήματα θέρμανσης που είναι αυτή τη στιγμή διαθέσιμα στην αγορά μπορούμε να καταλήξουμε σε δύο συγκεντρωτικές κατηγορίες: τα συστήματα που προσφέρουν κεντρική θέρμανση, δηλαδή καλύπτουν όλους τους χώρους μιας οικίας ή ενός γραφείου (όπως οι αντλίες θερμότητας και οι λέβητες), και τα συστήματα θέρμανσης χώρου, τα οποία διαθέτουν μικρότερη εμβέλεια (όπως το τζάκι, η σόμπα και οι θερμοπομποί). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, λοιπόν, τα συστήματα που προσφέρουν κεντρική θέρμανση συγκεντρώνουν στο σύνολό τους το διπλάσιο σχεδόν ποσοστό προτίμησης των καταναλωτών, καθώς ξεπερνούν το 68%, έναντι του 31% που συγκέντρωσαν τα συστήματα θέρμανσης χώρου. Οι λόγοι των αποτελεσμάτων αυτών είναι προφανείς. Ένα σύστημα κεντρικής θέρμανσης είναι πιο ολοκληρωμένο, καθώς ζεσταίνει ομοιόμορφα όλους τους χώρους του σπιτιού, με αποτέλεσμα να δικαιολογείται στη συνείδηση των καταναλωτών το επιπλέον κόστος, σε σύγκριση με ένα απλό σύστημα θέρμανσης χώρου.

Δημοφιλέστερα συστήματα θέρμανσης

Ανεξάρτητα από τον τύπο θέρμανσης που προσφέρει, κάθε σύστημα που συναντάμε στην αγορά απολαμβάνει διαφορετικής προτίμησης. Το καθένα από αυτά επιλέγεται σύμφωνα με τα κριτήρια που έχει θέσει ο κάθε καταναλωτής (οικονομία, αποδοτικότητα και άλλοι παράγοντες) και τα αποτελέσματα, χωρισμένα, ανά τύπο θέρμανσης, έχουν ως εξής:
Σύμφωνα με τα παραπάνω αποτελέσματα, λοιπόν, στην κατηγορία των συστημάτων κεντρικής θέρμανσης επικρατεί με τεράστια διαφορά αυτό των αντλιών θερμότητας. Η εξήγηση για το εν λόγω αποτέλεσμα δεν είναι δύσκολο να βρεθεί. Πρόκειται, άλλωστε, για ένα σύστημα που δε βασίζεται σε καύση και προσφέρει οικονομία και προστασία προς το περιβάλλον, παράλληλα με αποδοτικότητα. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε ο λέβητας/ καυστήρας αερίου/υγραερίου, χάρη στα ίδια χαρακτηριστικά του και στην τρίτη ο παραδοσιακός καυστήρας πετρελαίου. Στην κατηγορία των συστημάτων θέρμανσης χώρου, από την άλλη, αυτό που επικρατεί είναι το ενεργειακό τζάκι ξύλου, ένας οικονομικός τρόπος θέρμανσης που προσφέρει μεγαλύτερη αποδοτικότητα από το παραδοσιακό τζάκι. Ακολουθούν τα κλιματιστικά υψηλής ενεργειακής απόδοσης και τα πάνελ υπέρυθρης θέρμανσης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει στη συγκεκριμένη κατηγορία, πάντως, το γεγονός ότι οι διαφορές ανάμεσα στις επιλογές σε αυτή την περίπτωση δεν είναι τόσο μεγάλες όσο σε αυτή της κεντρικής θέρμανσης, καθώς οι απαντήσεις όσων συμμετείχαν στη συγκεκριμένη έρευνα ήταν περισσότερο μοιρασμένες.

Ηλεκτρικό ρεύμα ή καύση ξύλου;

Την ίδια ακριβώς εικόνα θα δούμε αν επιχειρήσουμε να χωρίσουμε τα επιμέρους συστήματα θέρμανσης χώρου σε δύο βασικές κατηγορίες: αυτή που τροφοδοτείται από το ηλεκτρικό ρεύμα και αυτή που τροφοδοτείται μέσω της καύσης ξύλου. Η διαφορά ανάμεσα στις δύο αυτές επιλογές, όπως διαφαίνεται από τα αποτελέσματα της έρευνας, είναι αρκετά μικρή. Αναλυτικότερα, κρίνοντας από τις παραπάνω επιλογές τους, το 52% προτιμά τη μέθοδο της καύσης ξύλου ή pellet και το 48% τη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος.

Κριτήρια επιλογής συστήματος θέρμανσης

Όπως είναι φυσικό, πέρα από τα συστήματα θέρμανσης που επιλέγουν οι καταναλωτές, τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα βασικά κριτήρια που θεωρούν σημαντικά για την επιλογή συστήματος. Η τοποθέτηση ενός συγκεκριμένου συστήματος θέρμανσης σε ένα νέο σπίτι ή η αντικατάσταση του παλιού με ένα νέο αποτελούν μια σημαντική επένδυση, η οποία επηρεάζει τον προϋπολογισμό και την ποιότητα ζωής του καταναλωτή. Για το λόγο αυτό, είναι ανάγκη να υπολογίζονται κάποιοι βασικοί παράγοντες, από τους οποίους θα προκύψουν τα κριτήρια της τελικής επιλογής. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να αφορούν την οικονομία, την αποδοτικότητα, την πρακτικότητα σε καθημερινό επίπεδο, αλλά δεν εξαντλούνται εκεί. Η σύγχρονη πραγματικότητα ωθεί τους καταναλωτές να λάβουν υπόψη τους και άλλους παράγοντες, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, να τοποθετείται εύκολα ή να περιλαμβάνεται στη χρηματοδότηση που προσφέρει το πρόγραμμα Εξοικονόμηση κατ Οίκον.
Στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε συμπεριλάβαμε τα εξής εννέα συνολικά κριτήρια, από τα οποία έπρεπε να επιλεχθούν τρία:
- Να είναι οικονομικό στην κατανάλωση καυσίμου/ενέργειας
- Να είναι αποδοτικό
- Να έχει χαμηλή τιμή αγοράς
- Να καλύπτει όλους τους χώρους (κατοικία/επαγγελματικός χώρος)
- Να είναι απλό στην καθημερινή χρήση
- Να μην έχει δύσκολη τοποθέτηση (μερεμέτια ή επιπλέον έξοδα)
- Να μην επιβαρύνει το περιβάλλον
- Να χρηματοδοτείται από το Εξοικονόμηση κατ Οίκον
- Να έχει μεγάλη εγγύηση
Το καθένα από αυτά έχει τη δική του βαρύτητα και όλα επηρεάζουν λίγο-πολύ την τελική απόφαση του καταναλωτή. Ας δούμε, λοιπόν, πως κατατάσσονται σε σημασία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας.
Τα παραπάνω αποτελέσματα παρουσιάζουν αρκετό ενδιαφέρον. Τα τρία δημοφιλέστερα κριτήρια είναι μάλλον αναμενόμενα. Η οικονομική κατανάλωση, η οποία αναδείχθηκε ως το βασικότερο κριτήριο, είναι μάλλον αυτονόητη, αφού πολλοί είναι αυτοί που αλλάζουν το σύστημα θέρμανσης στο κτίριό τους, με γνώμονα τη χαμηλότερη κατανάλωση. Το ίδιο συμβαίνει και με το τρίτο κατά σειρά κριτήριο, αυτό της χαμηλής τιμής αγοράς, καθώς πολλοί είναι αυτοί που αδυνατούν να πληρώσουν ένα ακριβό σύστημα. Στη δεύτερη θέση, ωστόσο, έχει αναρριχηθεί η αποδοτικότητα του εκάστοτε συστήματος. Και η επιλογή αυτή είναι λογική, καθώς κάποιος που θα ξοδέψει (λίγα ή πολλά, δεν έχει σημασία) χρήματα για ένα συγκεκριμένο σύστημα θέρμανσης, απαιτεί να τον ζεσταίνει αποτελεσματικά.
Από εκεί και κάτω συναντάμε και άλλα σημαντικά κριτήρια. Τα δημοφιλέστερα εξ αυτών έχουν σχέση κυρίως με την πρακτικότητα. Συγκεκριμένα, κάτι περισσότερο από το 10% των απαντήσεων αφορούν στην απλή καθημερινή χρήση, ενώ δεν απουσιάζουν και κριτήρια όπως η εύκολη τοποθέτηση (η οποία έχει πρακτικό, αλλά και οικονομικό χαρακτήρα) και η κάλυψη όλων των χώρων από ένα μόνο σύστημα.

Οι εκπλήξεις

Αν αναζητήσουμε κάποιου είδους εκπλήξεις στα παραπάνω αποτελέσματα, αυτές θα εντοπιστούν στα δύο τελευταία κριτήρια: τη χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Εξοικονόμηση κατ Οίκον και την αναζήτηση μεγάλης σε διάρκεια εγγύηση. Το δεύτερο αφορά στην αξιοπιστία του συστήματος και, λογικά, θα έπρεπε να θεωρείται απαραίτητο στην επιλογή μιας επένδυσης πολλών ευρώ. Το πρώτο, από την άλλη, προκαλεί έκπληξη, καθώς προσφέρει οικονομικά οφέλη σε όσους επιθυμούν να αναβαθμίσουν ενεργειακά το κτίριό τους και ο τομέας της θέρμανσης περιλαμβάνεται στο Εξοικονόμηση κατ Οίκον. Μια πιθανή ερμηνεία που μπορεί να δοθεί για την κακή του επίδοση στην έρευνά μας είναι ότι πολλοί καταναλωτές δε γνωρίζουν καν την ύπαρξη του προγράμματος και τις χρηματοδοτικές δυνατότητες που προσφέρει.

Οικονομία εναντίον άλλων κριτηρίων

Η οικονομία αποτελεί οπωσδήποτε ένα εξαιρετικά σημαντικό κριτήριο στην τελική επιλογή. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί από την οικονομική κατάσταση όλων μας, αλλά και από το γεγονός ότι την πρώτη θέση κατέλαβε το κριτήριο της χαμηλής κατανάλωσης. Ωστόσο, η πρακτικότητα και οι υπόλοιποι λόγοι δε μπορούν να χαρακτηριστούν δευτερεύοντα κριτήρια.
Στα αποτελέσματα της έρευνας, τα κριτήρια που αφορούν αποκλειστικά στην οικονομία (όπως η τιμή απόκτησης και η κατανάλωση) βρέθηκαν σε υψηλές θέσεις, αλλά δεν κυριάρχησαν με διαφορά. Οι υπόλοιποι λόγοι, στο σύνολό τους, αποδεικνύονται εξίσου σημαντικοί, ακόμη κι όταν δεν επηρεάζουν στο ελάχιστο την οικονομία.
Η απλή χρήση, η προστασία του περιβάλλοντος και άλλα κριτήρια παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στην τελική επιλογή συστήματος θέρμανσης.