Με βάση τις μελέτες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, ο τομέας των κτιρίων στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας στην χώρα.
Υπολογίζεται πως περίπου το 36% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης οφείλεται σε αυτά.
Βασικός λόγος για τον οποίο τα ελληνικά κτίρια είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα, είναι η παλαιότητα τους και η μη ενσωμάτωση σύγχρονης τεχνολογίας σε αυτά.
Ζητήματα όπως η μερική ή παντελής έλλειψη θερμομόνωσης, κουφώματα πεπερασμένης τεχνολογίας, ελλιπής ηλιοπροστασία ή ανεπαρκής αξιοποίηση του ηλιακού δυναμικού της χώρας, καθώς και η ανεπαρκής συντήρηση των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης, αποτελούν τα κύρια ενεργειακά “αγκάθια”, στα οποία το πρόγραμμα έρχεται να δώσει λύσεις.
Οι λύσεις που προσφέρει θωρακίζουν ενεργειακά το σπίτι και μας αποδίδουν άμεσο οικονομικό όφελος, όποιο σύστημα θέρμανσης ή ψύξης και αν χρησιμοποιούμε. Ήδη μέχρι τώρα πάνω από 40 χιλιάδες συμπολίτες μας έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα.
Να σημειώσουμε δε, πως με βάση τις δράσεις του προγράμματος έχουν δημιουργηθεί περίπου 3 χιλιάδες θέσεις εργασίας, ενώ υπολογίζεται πως μέχρι και το τέλος του θα φτάσουν τις 12 χιλιάδες αθροιστικά.
Παράλληλα, έχει ήδη διατεθεί στην πραγματική οικονομία ένα ποσό που ξεπερνά τα 150 εκατομμύρια ευρώ. Το συγκεκριμένο ποσό υπολογίζεται πως μέχρι το τέλος του προγράμματος θα ξεπεράσει τα 600 εκατομμύρια ευρώ.
Ταυτότητα του προγράμματος
Το πρόγραμμα υπό τον τίτλο “Eξοικονόμηση κατΆ Oίκον” αποτελεί απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης ήδη από τον Μάη του 2009. Αφορά στη δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, δράσεων βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας, καθώς και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε κτίρια του οικιακού τομέα. Το ανώτατο όριο κόστους των εργασιών που δικαιολογούνται φτάνει τις 15.000 ευρώ. Τα χρήματα της επιδότησης, ανάλογα καταβάλλονται από το ΕΤΕΑΝ, μέσω των τεσσαρων συνεργαζόμενων με το πρόγραμμα τραπεζών (Εθνικής, Πειραιώς, Alpha, Eurobank), οι οποίες με τη σειρά τους, για το υπόλοιπο ποσό του προϋπολογισμού πέραν της επιδότησης, εκδίδουν άτοκο δάνειο 4ετούς έως 6ετούς αποπληρωμής.
Πραγματικά οφέλη για τους δικαιούχους
- Παρέχεται επιχορήγηση και στις 3 κατηγορίες ωφελουμένων
- Παρέχεται ρευστότητα (κεφάλαιο) με τη μορφή δανείου, ώστε να μπορεί να ξεκινήσει τις εργασίες χωρίς να βάλει δικά του χρήματα
- Τα δάνεια δίδονται με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους (άτοκα)
- Καλύπτεται το κόστος των απαραίτητων ενεργειακών επιθεωρήσεων
- Καλύπτεται η αμοιβή σύμβουλου έργου
Με αφορά;
Το Εξοικονόμηση κατΆ Οίκον αφορά σε κάθε φυσικό πρόσωπο, το οποίο έχει την πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία της επιλέξιμης κατοικίας.
Σε περίπτωση ύπαρξης δικαιωμάτων συγκυριότητας, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των συνιδιοκτητών. Αυτός πρέπει να έρθει σε συμφωνία με τους υπολοίπους, οι οποίοι θα δηλώσουν την συγκατάθεση τους, με υπεύθυνη δήλωση περί συγκυρίων ακινήτου.
Οι επιλέξιμες κατοικίες μπορεί να είναι μονοκατοικίες, πολυκατοικίες ή και μεμονωμένα διαμερίσματα που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης μέχρι και 2.100 ευρώ ανά τ.μ.. Επίσης, θα πρέπει να έχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ.
Ποιος μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα;
- Φυσικά πρόσωπα με δηλωθέν ατομικό εισόδημα που δεν ξεπερνά τα 12.000 ευρώ ή οικογενειακό που δεν ξεπερνά τα 20.000 ευρώ ανά έτος. Για τη συγκεκριμένη κατηγορία, η επιχορήγηση από το πρόγραμμα φτάνει το 70% του συνολικού ποσού των 15.000 ευρώ. Το υπόλοιπο 30% επιχορηγείται με άτοκο δάνειο από χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Δηλαδή ο καταναλωτής ιδιοκτητής που υποβάλλει πρόταση για ενεργειακή αναβάθμιση, συνολικού προϋπολογισμού κόστους 10.000¤, θα πάρει 7.000¤ επιχορήγηση και 3.000¤ άτοκο δάνειο.
- Φυσικά πρόσωπα με δηλωθέν ατομικό εισόδημα μεγαλύτερο των 12.000 που δεν ξεπερνά τα 40.000¤ ή οικογενειακό, μεγαλύτερο των 20.000, που δεν ξεπερνά τα 60.000 ¤. Για αυτήν την κατηγορία, η επιχορήγηση από το πρόγραμμα φτάνει το 35% του συνολικού ποσού των 15.000 ευρώ. Το υπόλοιπο 65% επιχορηγείται άτοκα από τραπεζικό ίδρυμα.
- Φυσικά πρόσωπα με δηλωθέν ατομικό εισόδημα μεγαλύτερο των 40.000 ευρώ που δεν ξεπερνά τα 60.000 ή οικογενειακό, μεγαλύτερο των 60.000 ευρώ, που δεν ξεπερνά τα 80.000 ευρώ. Για την τελευταία αυτή κατηγορία, η επιχορήγηση του προγράμματος φτάνει το 15% επί του συνόλου των 15.000 ευρώ. Το υπόλοιπο 85% επιχορηγείται από τραπεζικό ίδρυμα, άτοκα.
Είδη κατοικιών
Οι κατοικίες που μπορούν να επιδοτηθούν από το πρόγραμμα Εξοικονόμηση κατ Οίκον είναι οι μονοκατοικίες, οι πολυκατοικίες και τα μεμονωμένα διαμερίσματα που πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
- Βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης χαμηλότερη ή ίση των 2.100 ευρώ/τ.μ, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί μέχρι τις 31.12.2009.
- Φέρουν οικοδομική άδεια.
Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δε διαθέτει οικοδομική άδεια, θα πρέπει να προσκομισθεί σχετικό νομιμοποιητικό έγγραφο από το οποίο να προκύπτει ότι το κτίριο δεν είναι αυθαίρετο.
- Έχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ.
- Δεν έχουν κριθεί κατεδαφιστέα.
Οι εργασίες που εντάσσονται στο πρόγραμμα
0 Αντικατάσταση κουφωμάτων (πλαίσια - υαλοπίνακες) και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης. Λόγω της απαίτησης του προγράμματος για ενεργειακή αναβάθμιση, η παρέμβαση αφορά κατά βάση σε θερμομονωτικά/ θερμοδιακοπτώμενα κουφώματα με διπλούς υαλοπίνακες.
- Ο δικαιούχος μπορεί, επίσης, να επιλέξει αντικατάσταση εξώπορτας σε μονοκατοικία και κουφωμάτων κλιμακοστασίου και φωταγωγού σε πολυκατοικία.
- Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κτιριακό κέλυφος, συμπεριλαμβανομένου του δώματος/στέγης και της πιλοτής. Στην κατηγορία αυτή είναι δυνατή και η τοποθέτηση εσωτερικής θερμομόνωσης, όταν η τοποθέτηση εξωτερικής είναι τεχνικά αδύνατη ή δεν επιτρέπεται από τη νομοθεσία.
- Αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης και συστήματος παροχής ζεστού νερού.
Τι περιλαμβάνει η αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης και συστήματος παροχής ζεστού νερού;
- Εγκατάσταση νέου ή αντικατάσταση του παλαιού συστήματος καυστήρα και λέβητα, με καινούριο σύστημα πετρελαίου ή φυσικού αερίου (κεντρικό ή ατομικό) ή σύστημα που λειτουργεί κυρίως με την αξιοποίηση ανανεώσιμης πηγής ενέργειας (καυστήρας βιομάζας, αντλίες θερμότητας, ηλιοθερμικά συστήματα).
- Τοποθέτηση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης, όπως χρονοδιακόπτες, αυτοματισμούς αντιστάθμισης κλπ.
- Τοποθέτηση ηλιακών συστημάτων για την παροχή ζεστού νερού χρήσης.
info
Η πρόταση για ενεργειακή αναβάθμιση που θα υποβάλλεται με την αίτηση θα πρέπει να καλύπτει την απαίτηση που αποτελεί τον ελάχιστο ενεργειακό στόχο του προγράμματος για ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας.
Πρόκειται για εξοικονόμηση μεγαλύτερη από το 30% της κατανάλωσης του κτιρίου.
Για αυτό το λόγο, είναι απαραίτητο τα υλικά αλλά και τα συστήματα που θα χρησιμοποιηθούν να φέρουν ενεργειακή πιστοποίηση.
Τα βήματα της ενεργειακής αναβάθμισης
1. Όποιος επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα θα πρέπει πρωτίστως να ελέγξει αν το ακίνητό του πληροί τις προϋποθέσεις που προαναφέραμε και αν το εισόδημα του εμπερικλείεται σε μια από τις εισοδηματικές κατηγορίες.
Κατόπιν θα πρέπει να πάρει την απαραίτητη προέγκριση δανείου, επισκεπτόμενος μία από τις τέσσερις τράπεζες που παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα (τράπεζα Πειραιώς, Εθνική, Alpha, Eurobank).
Ο χρόνος προέγκρισης δανείου από την τράπεζα είναι περίπου δέκα εργάσιμες ημέρες.
2. Το δεύτερο βήμα του ενδιαφερόμενου είναι να καλέσει έναν μηχανικό (ενεργειακό επιθεωρητή), ο οποίος θα διενεργήσει την επιθεώρηση της κατοικίας.
Από την επιθεώρηση θα καθορισθεί η ενεργειακή κατηγορία της οικίας, καθώς και οι προτεινόμενες παρεμβάσεις για την επίτευξη του στόχου του προγράμματος.
Το κόστος αυτών των παρεμβάσεων θα διαμορφωθεί ανάλογα με τις προσφορές που θα ληφθούν από τους επαγγελματίες του κάθε κλάδου.
3. Έπειτα, ο ενδιαφερόμενος υποβάλει την αίτηση με τα απαραίτητα δικαιολογητικά στη συμβαλλόμενη τράπεζα. Ο χρόνος που χρειάζεται η τράπεζα για τον έλεγχο και την έγκριση των δικαιολογητικών, μέχρι και την αποστολή του φακέλου στο υπουργείο, καθώς και ο αντίστοιχος του υπουργείου μέχρι την τελική απάντηση είναι περίπου τρεις μήνες.
Κατόπιν τούτου, και αφού η τράπεζα εγκρίνει τον φάκελο, ο ενδιαφερόμενος υπογράφει την σύμβαση του δανείου με την τράπεζα, η οποία στέλνεται εκ νέου στο υπουργείο για νέα έγκριση. Σε διάστημα περίπου δεκαπέντε ημερών, η σύμβαση εγκρίνεται και από το υπουργείο και πλέον γίνεται η εκταμίευση μιας προκαταβολής του δανείου. Αυτή μπορεί να φτάνει (ανάλογα με την κατηγορία και με βάση τις προσφορές που δόθηκαν) στο 30% με 40% του συνολικού ποσού.
Τα χρήματα αυτά μπαίνουν στους λογαριασμούς των προμηθευτών και ξεκινούν οι εργασίες.
4. Μετά το τέλος των εργασιών ακολουθεί δεύτερη επιθεώρηση και, αφού πιστοποιηθεί ο έλεγχος, δίδεται στο υπουργείο μαζί με τα δικαιολογητικά (τιμολόγια και παραστατικά των εργασιών), για να προχωρήσει η δεύτερη και οριστική εκταμίευση του υπολοίπου δανείου και της κρατικής επιχορήγησης σε διάστημα περίπου τριών μηνών.
Να σημειώσουμε σε αυτό το σημείο πως η αποπληρωμή του δανείου μεταξύ των δυο εκταμιεύσεων γίνεται έντοκα, με χρήματα που παίρνει πίσω ο ενδιαφερόμενος μετά την δεύτερη εκταμίευση.
Τα δικαιολογητικά...
... προέγκρισης δανείου
- Ταυτότητα
- Εκκαθαριστικό εφορίας
- Τριμηνιαίο απόκομμα σύνταξης (συνταξιούχοι)
- Τελευταίο εκκαθαριστικό μισθοδοσίας (μισθωτοί)
... που συνοδεύουν την αίτηση προς την τράπεζα
- Απόφαση γενικής συνέλευσης πολυκατοικίας (απόφαση συνιδιοκτητών) για τη συναίνεση στις απαιτούμενες παρεμβάσεις.
- Αντίγραφο δελτίου ταυτότητας
- Οικοδομική άδεια ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο.
- Υπεύθυνη δήλωση Ν.1599/1986 συγκυριών ακινήτου.
- ΕΤΑΚ ή βεβαίωση ΔΟΥ για την τιμή ζώνης.
- Εκκαθαριστικό σημείωμα εφορίας προηγούμενου έτους.
- Αντίγραφο δήλωσης φορολογίας εισοδήματος τελευταίου έτους
- Αντίγραφο δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9) του προηγούμενου οικονομικού έτους.
- Πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης.
- Οικονομικές προσφορές αναδόχων/ προμηθευτών
- Έντυπο πρότασης παρεμβάσεων.
Κόστος ενεργειακής επιθεώρησης
Η ελάχιστη αμοιβή για την ενεργειακή επιθεώρηση προσδιορίζεται ρητά από το νόμο ως εξής:
- για κτίρια πολλών ιδιοκτησιών (πολυκατοικία), όταν η επιθεώρηση αφορά στο σύνολο του κτηρίου η αμοιβή καθορίζεται σε 1 ¤/τ.μ. επιφανείας του κτιρίου και δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 200¤
- για κτίρια πολλών ιδιοκτησιών (πολυκατοικία), όταν η επιθεώρηση αφορά σε τμήμα κτηρίου (μεμονωμένο διαμέρισμα) η αμοιβή καθορίζεται σε 2 ¤/τ.μ. επιφανείας του κτηρίου και δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 150 ¤.
- για μονοκατοικία η αμοιβή καθορίζεται σε 1,5 ¤/ τ.μ. επιφανείας του κτιρίου και δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 200 ¤
Για τον προσδιορισμό της τελικής ελάχιστης αμοιβής, πρέπει φυσικά να συμπεριληφθεί ο ΦΠΑ που αναλογεί. Εξάλλου, οι ανωτέρω αμοιβές καλύπτονται από το πρόγραμμα σε ποσοστό 100%.
Σύμβουλοι έργου: Ο εναλλακτικός δρόμος
Η υποβολή της αίτησης, οι προτάσεις για την αναβάθμιση, η παρακολούθηση της υλοποίησης των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας και ολοκλήρωσης του έργου, συμπεριλαμβανομένης της προσκόμισης των δικαιολογητικών έως την τελική εκταμίευση, αλλά και η δυνατότητα να προχωρήσουν οι εργασίες χωρίς την “αναμονή” των προκαταβολών, μπορεί να ανατεθεί από τους ενδιαφερόμενους και σε ειδικό “σύμβουλο έργου”.
¶λλωστε, το σύνολο της δαπάνης για το κόστος των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων καθώς και της δαπάνης του συμβούλου έργου, καλύπτεται από το πρόγραμμα, υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου.