LED... it be light

Μπορεί η τιμή των λαμπτήρων τύπου LED να βρίσκεται σε υψηλότερα επίπεδα από τις υπόλοιπες εναλλακτικές, ωστόσο, η οικονομία που επιτυγχάνουν είναι μεγαλύτερη.

Τα τελευταία χρόνια, λοιπόν, έχουν κάνει την εμφάνισή τους στην αγορά οι λαμπτήρες τύπου LED (διόδου εκπομπής φωτός), οι οποίοι υπόσχονται μέχρι και 60.000 ώρες λειτουργίας με τη χρήση ενός και μόνο λαμπτήρα.

Διατίθενται σε πολλά είδη και με διάφορα χαρακτηριστικά, και για αυτό το κόστος τους μπορεί να κυμαίνεται από μικρό μέχρι και ιδιαίτερα μεγάλο για ένα λαμπτήρα.

Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση τέτοιου είδους λαμπτήρων έναντι άλλων είναι πολλαπλά. Σε σύγκρισή με τους κλασικούς λαμπτήρες πυρακτώσεως καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια, ενώ ταυτόχρονα δεν περιέχουν υδράργυρο ή άλλα βαρέα μέταλλα, τα οποία μπορούν αν αποδειχθούν ιδιαίτερα βλαβερά για την ανθρώπινη υγεία σε περίπτωση που ο λαμπτήρας σπάσει.

Ο ίδιος ο λαμπτήρας είναι ανακυκλώσιμος σε μεγάλο βαθμό και μπορεί με σωστή διαχείριση του, μετά το πέρας του κύκλου ζωής του, να χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη για την κατασκευή νέων λαμπτήρων.

Η μεγάλη διάρκεια ζωής τους οφείλεται στο γεγονός ότι δεν θερμαίνονται, ενώ επιπλέον δεν είναι ευαίσθητοι σε κραδασμούς και χτυπήματα, δεν τρεμοπαίζούν και εκπέμπουν άμεσα το μέγιστο της φωτεινότητας τους.

Τέλος, με τη πάροδο του χρόνου δεν μειώνεται η απόδοση και η φωτεινότητα τους.

Εξάλλου, σύμφωνα με την οδηγία 2009/125 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον κανονισμό 244/2009 έχει ήδη από τα τέλη 2012 σταματήσει η παραγωγή των κλασικών λαμπτήρων πυράκτωσης. Για την αντικατάσταση αυτών των λαμπτήρων μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι βελτιωμένοι λαμπτήρες πυρακτώσεως (ενεργειακής κατηγορίας C και Β), οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού και, φυσικά, οι LED (ενεργειακής κατηγορίας Α).

Πλεονεκτήματα LED λαμπτήρα

- Μικρότερη κατανάλωση ενέργειας

- Μεγάλη διάρκεια ζωής (έως και 60.000 ώρες)

- Δεν περιέχουν υδράργυρο ή άλλα βαρέα μέταλλα

- Είναι ανακυκλώσιμος

- Σταθερή απόδοση με την πάροδο του χρόνου

Η ιστορία της τεχνολογίας LED

- 1927: Ο Ρώσος Oleg Losev περιέγραψε στη σχετική εργασία του τη δημιουργία του πρώτου LED. Η χρήση του ήταν αποκλειστικά θεωρητική.

- 1962: Οι James R. Biard και Garry Pittman κατοχυρώνουν την πρώτη πατέντα που αφορά στην πρακτική χρήση της τεχνολογίας LED. Πρόκειται για φωτισμό στο υπέρυθρο φάσμα. Η εταιρεία στην οποία εργάζονταν, η Texas Instruments Inc., αξιοποίησε για πρώτη φορά τη συγκεκριμένη πατέντα για εμπορικούς σκοπούς, λίγους μήνες μετά.

- 1962: Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, ο Nick Holonyak Jr. αναπτύσσει τον πρώτο ορατού φάσματος LED λαμπτήρα, για λογαριασμό της εταιρείας General Motors.

- 1987: Για πρώτη φορά, κλασικοί λαμπτήρες αντικαθίστανται από λαμπτήρες LED, στα φανάρια των δρόμων των ΗΠΑ.

- 1993: Ο ερευνητής της ιαπωνικής εταιρείας Nichia, Naruhito Iwasa, κατασκευάζει τον πρώτο λευκό λαμπτήρα LED, ανοίγοντας το δρόμο για τους λαμπτήρες που γνωρίζουμε σήμερα.

Και για επαγγελματικούς χώρους

Η αντικατάσταση των συμβατικών λαμπτήρων με τύπου LED Μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε 80% οικονομία ρεύματος, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν καλύτερη ποιότητα φωτισμού. Είναι κατάλληλες τόσο για οικιακή χρήση, αλλά και σε μεγαλύτερες εφαρμογές σε επαγγελματικούς χώρους.

Ιδιαίτερα για τους επαγγελματικούς χώρους τα οφέλη είναι πολλαπλά. Σε τέτοιου είδους χώρους το οικονομικό όφελος από την μειωμένη κατανάλωση ρεύματος είναι πολλαπλάσιο, ενώ ανταποκρίνονται πολύ καλά στις αυξημένες απαιτήσεις φωτισμού.

Οι ιδιαιτερότητες των χώρων αυτών μπορεί να περιλαμβάνουν την απαίτηση σε αυξημένη φωτεινότητα η και την πιστή απόδοση των χρωμάτων (λαμπτήρες με πολύ υψηλό δείκτη CRI).

Τι είναι ο δείκτης CRI;

Ο δείκτης χρωματικής απόδοσης CRI μπορεί να πάρει τιμές από 0 μέχρι 100, με το φυσικό υπαίθριο φως να έχει δείκτη CRI ίσο με 100.

Ουσιαστικά, η απόδοση του φυσικού φωτός στα χρώματα αποτελεί το μέτρο σύγκρισης για όλες τις άλλες πηγές φωτός. Στην περίπτωση των λαμπτήρων φθορισμού ο δείκτης CRI κυμαίνεται γύρω στα 50-60, ενώ στην περίπτωση λαμπτήρων LED ο CRI, ανάλογα με την μάρκα του λαμπτήρα, είναι μεγαλύτερος από 80. Λαμπτήρες LED ειδικότητας μπορούν να επιτύχουν τιμές μέχρι και 98CRI.

Οι διαφορές του δείκτη CRI μεταξύ των λαμπτήρων LED μπορεί να είναι μεγάλες και αυτή η διαφορά αντικατοπτρίζεται και στην τιμή τους.

Παρόλα αυτά, και ανάλογα με την περίπτωση στην οποία χρησιμοποιούνται, δεν είναι απαραίτητη η απόκτηση μια λάμπας με υψηλό CRI, ειδικά για οικιακή χρήση.

Αντίθετα σε επαγγελματικούς χώρους, όπως γραφεία ή καταστήματα, είναι βοηθητική η χρήση αυτών των λαμπτήρων.

Τέλος, σε τέτοιους χώρους συνήθως απαιτείται μικρότερος αριθμός φωτιστικών λόγω της υψηλότερης απόδοσης των οπτικών συστημάτων. Με χρήση led λαμπτήρων μπορούν εύκολα να δημιουργηθούν διάφορα εφέ φωτισμού.

Επιλογή του καταλληλότερου LED λαμπτήρα

Για όλα τα είδη λαμπτήρων και για οποιαδήποτε χρήση, υπάρχει πλήρη αντιστοιχία για κάποιο λαμπτήρα LED, οπότε για την αντικατάσταση κάποιου λαμπτήρα ακολουθούνται... 4 Bασικά Bήματα

1. Εκτίμηση της επιθυμητής ισχύος

Ανάλογα με το χώρο που επιθυμούμε να φωτίσουμε, προσδιορίζουμε την επιθυμητή φωτεινότητα. Σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί να βοηθήσει και ο προηγούμενος λαμπτήρας και το κατά πόσο υπήρχε στον χώρο η επιθυμητή φωτεινότητα. Η συσχέτιση μεταξύ της φωτεινότητας, η οποία μετράται σε lumens, με την ισχύ του λαμπτήρα για κλασικό και για LED δίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Μια επιπλέον συσχέτιση μπορεί να γίνει και μεταξύ των χρήσεων του χώρου και της απαιτούμενης φωτεινότητας.

Έτσι, πιο συγκεκριμένα, για διάφορες χρήσεις τα απαιτούμενα ενδεικτικά Lumen φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Εκτός από την φωτεινότητα, ιδιαίτερη σημασία έχει και η ποιότητα του φωτισμού που μπορεί να μετρηθεί με τη χρήση του δείκτη χρωματικής απόδοσης (CRI).

Σε κάθε περίπτωση, στη συσκευασία αναγράφονται όλα τα χαρακτηριστικά του λαμπτήρα και διευκολύνουν το χρήστη στην αγορά.

2. Επιλογή θερμοκρασίας χρώματος

Οι λαμπτήρες τύπου LED διατίθενται τόσο για θερμό όσο και ψυχρό φωτισμό. Συγκεκριμένα ως ψυχρός φωτισμός ορίζεται ο φωτισμός που έχει θερμοκρασία χρώματος μεγαλύτερη από 4.000Κ. Επιτυγχάνεται με ημιδιαφανείς λαμπτήρες και είναι ιδανικός για εργασία. Αντίθετα ο θερμός φωτισμός είναι κατάλληλος για χαλάρωση και μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση ημιδιαφανών και διαφανών λαμπτήρων. Σε αυτή την περίπτωση η θερμοκρασία χρώματος δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 2700Κ.

3. Επιλογή βάσης

Οι LED λαμπτήρες διατίθενται πλέον με διάφορες βάσεις σύνδεσης, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν απευθείας στα φωτιστικά που υπάρχουν στο χώρο. Έτσι στην αγορά κυκλοφορούν λαμπτήρες με βάση Ε27 (κλασικοί σφαιρικοί) και Ε14 (τύπου κεράκι) που αποτελούν και τους πιο συχνά χρησιμοποιούμενους, οι οποίοι αντιστοιχούν σε βιδωτούς λαμπτήρες. Επιπλέον κυκλοφορούν με υποδοχή Β22, γνωστοί και ως κουμπωτοί αλλά και με άλλες υποδοχές όπως οι G4 και G9, αλλά και με υποδοχές GU5,3 και GU10 για σποτ. Τέλος, μπορούν να αντικαταστήσουν τους επιμήκεις λαμπτήρες φθορισμού, οι οποίοι χρησιμοποιούνται κυρίως σε εργασιακούς χώρους. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν υπάρχει κατάλληλος λαμπτήρας με την ζητούμενη βάση, ο καταναλωτής μπορεί να προμηθευθεί τον κατάλληλο μετατροπέα για την χρήση κάποιου που να ικανοποιεί τις ανάγκες του.

4. Επιπλέον χαρακτηριστικά

Για να μην αυξάνεται κατά πολύ το κόστους του λαμπτήρα, αλλά και να καλύπτονται και οι ανάγκες του καταναλωτή, θα πρέπει να αγοράζονται λαμπτήρες που έχουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το πιο σημαντικό από αυτά είναι η ύπαρξη ροοστάτη. Τέτοιους είδους λαμπτήρες (Dimmable) κυκλοφορούν ευρέως και η επιλογή αυτή αυξάνει το αρχικό κόστος, ενώ μπορεί να μην χρειάζεται για συγκεκριμένες εφαρμογές. Μια άλλη κατηγορία είναι οι ανακλαστικοί λαμπτήρες, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για τον κατευθυνόμενο φωτισμό.

Παράγοντες κόστους και χρήσης

Το κόστος ενός λαμπτήρα LED έχει μεγάλο εύρος και εξαρτάται από παράγοντες όπως η ποιότητα φωτισμού, η φωτεινότητα που παράγουν, ο χρόνος ζωής, το είδος του λαμπτήρα και η ισχύς του. Κατά την αγορά λαμπτήρων LED πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλα τα παραπάνω έτσι ώστε να μην αγοράζεται πιο ακριβός λαμπτήρας από αυτόν που απαιτείται.

Τέλος, επισημαίνεται ότι οι λαμπτήρες τύπου LED είναι οι μόνοι που μπορούν να καλύψουν το πλήρες εύρος των λαμπτήρων πυρακτώσεως, τόσο σε ποιότητα φωτισμού (τύπος φωτισμού, επιθυμητή φωτεινότητα) όσο και ως προς τις δυνατότητες τους (άμεσος- πλήρης φωτισμός, επαναλαμβανόμενο άναμμα και σβήσιμο του λαμπτήρα).

Σε κάθε περίπτωση, η συσκευασία διαθέτει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, μαζί και με την ενεργειακή ετικέτα, για την επιλογή του κατάλληλου λαμπτήρα.