Μηδενική κατανάλωση
Διαβάστηκε από 6960 αναγνώστες -
Οι οδηγίες και οι παρεμβάσεις που μπορούν να κάνουν το σπίτι σας Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης και να σας προσφέρουν μέγιστη άνεση, με ελάχιστη ή μηδενική συμβατική θέρμανση και χωρίς ενεργή ψύξη.
Όλοι σήμερα γνωρίζουν ότι η ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσδιορίζεται επιγραμματικά με την θέση για εφαρμογή των στόχων (20 – 20 – 20) μέχρι το 2020, δηλαδή:
- 20% μείωση των εκπομπών CO2,
- 20% μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και
- 20% αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ.
Στην πορεία διαπιστώθηκε ότι πολλές χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, είτε καθυστέρησαν σημαντικά να τους θέσουν σε εφαρμογή, είτε τους έθεσαν πλημμελώς (π.χ. ΚΕΝΑΚ 2010), την στιγμή μάλιστα που ορισμένες χώρες έχουν θέσει νέους στόχους 30 – 30 – 30.
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις η κατάσταση, ειδικότερα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας, διαμορφώνεται σύμφωνα με το γράφημα. Δηλαδή ο στόχος του 20%, στην πραγματικότητα δεν θα ξεπεράσει το 10%, επηρεάζοντας αρνητικά και τον στόχο της μείωσης των εκπομπών CO2.
Η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία
Με βάση τα ανωτέρω, ορισμένες από τις ισχύουσες οδηγίες καταργήθηκαν ή πήραν την μορφή Κανονισμών, δηλαδή θεσμικών κειμένων υποχρεωτικής εφαρμογής. Βέβαια στη χώρα μας αυτό δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό πλήρως, όπως αποδεικνύεται από τη στάση και τις ενέργειες των θεσμικών οργάνων.
Η νέα κοινοτική νομοθεσία, η οποία έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή, συμπεριλαμβάνεται στα κατωτέρω θεσμικά κείμενα:
- Κανονισμός 305/2011/ΕΕ (κατάργηση της 89/106/EOK) για την πιστοποίηση των δομικών υλικών.
- Οδηγία 2010/31/EΕ (κατάργηση της 2002/91/ΕΕ) για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων
- Οδηγία 2010/30/ΕΕ για την επισήμανση με πινακίδες και πληροφορίες για τις προδιαγραφές του προϊόντος, της κατανάλωσης ενέργειας και άλλων πηγών των ενεργειακών προϊόντων.
- Κανονισμός 244/2012/ΕΕ προς συμπλήρωση της οδηγίας 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων με τον καθορισμό συγκριτικού μεθοδολογικού πλαισίου για τον υπολογισμό των επιπέδων βέλτιστου κόστους των ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των δομικών στοιχείων.
- Οδηγία 2012/27/ΕΕ για την Ενεργειακή Απόδοση (κατάργηση των 2004/8/ΕΚ & 2006/32/ΕΚ και τροποποίηση των 2009/125/ΕΚ & 2010/30/ΕΕ) η οποία προβλέπει υποχρεωτικά μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, τα οποία περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα εξής:
i. Οι δημόσιοι φορείς να αγοράζουν ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, προϊόντα και υπηρεσίες, καθώς και να ανακαινίζουν κάθε χρόνο το 3% των κτιρίων
ii. Οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας του ενεργειακού τομέα να ενθαρρύνουν τους τελικούς χρήστες να μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας μέσω βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης, π.χ. φροντίζοντας για τη μόνωση των κατοικιών.
iii. Οι μεγάλες επιχειρήσεις θα υπόκεινται σε ενεργειακό έλεγχο κάθε 3 χρόνια.
iv. Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενέργειας θα λαμβάνουν υπόψη την ενεργειακή απόδοση όταν αποφασίζουν πώς και με ποιο κόστος θα διανέμεται ενέργεια στους τελικούς χρήστες (δηλαδή σύνδεση των τιμολογίων ΔΕΗ κ.λπ. με την Ενεργειακή Ταυτότητα των κτιρίων) .
Ο λόγος που τα κράτη μέλη επείγονται ιδιαίτερα για την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας είναι εξαιρετικά σημαντικός και έχει να κάνει με την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ όπως αποτυπώνεται στο κατωτέρω γράφημα.
Σύμφωνα με το γράφημα, πολύ μεγάλο ποσοστό από την ενέργεια που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη είναι εισαγόμενη και αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα εξοικονόμησης, το 2030 η Ευρώπη θα εξαρτάται αποκλειστικά από εισαγόμενη ενέργεια. Τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης φαίνονται στο επόμενο γράφημα, στο οποίο παρουσιάζονται οι μεταβολές του κόστους της ενέργειας στη Ευρώπη και στις Η.Π.Α. την επταετία 2005 – 2012.
Εύκολα εξάγεται το συμπέρασμα ότι η Ευρώπη καθίσταται έρμαιο των αποφάσεων των χωρών που παράγουν ενέργεια και η ανταγωνιστικότητα της υποβαθμίζεται με ραγδαίους ρυθμούς, καταστροφικούς για τους ευρωπαίους πολίτες.
Επειδή λοιπόν οι τομείς της βιομηχανίας και των μεταφορών δεν έχουν απεριόριστες δυνατότητες στην εξοικονόμηση ενέργειας, ο μόνος τομέας στον οποίο είναι δυνατόν να επιτευχθούν σημαντικές μειώσεις είναι ο τομέας των κτιρίων.
Η νέα κοινοτική νομοθεσία για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 20% μέχρι το 2020 έναντι των επιπέδων του 1990, που έχει τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2014, μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων μέχρι και 50 δισ. ευρώ ετησίως, στο σύνολο των κρατών μελών.
Ήδη τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη προχωρούν σε αναθεώρηση των εθνικών Κανονισμών Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων, σε πολλά από τα οποία οι υφιστάμενοι κανονισμοί είναι πολύ αυστηρότεροι από τον ελληνικό ΚΕΝΑΚ.
Το 2014 θα επανεξεταστεί η πρόοδος στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ για εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% το 2020. Εάν η πρόοδος κριθεί ανεπαρκής, θα προταθούν υποχρεωτικοί εθνικοί στόχοι ενεργειακής απόδοσης.
Ο σχεδιασμός και η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων πρόκειται να αλλάξουν άμεσα, καθώς αυξάνεται η ενημέρωση του κοινού και ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας σχετικά με την ανάγκη για ενεργειακή απόδοση και μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου.
Ο τομέας των κτιρίων θα παίξει σημαντικό ρόλο, αφού πάνω από το 40% της ενέργειας στην Ευρώπη και 60% στην Ελλάδα καταναλώνεται στα κτίρια.
Επιστημονικές έρευνες και παρουσιάσεις έχουν δείξει πως χρησιμοποιώντας κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης ή παθητικά κτίρια, είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτή μία σημαντική μείωση, της τάξης του 70-80%, της υφιστάμενης ενεργειακής κατανάλωσης.
Το κατωτέρω γράφημα περιγράφει την κατανάλωση ενέργειας για οικιακή χρήση στην Ε.Ε. Όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε, το 83% της οικιακής ενέργειας καταναλώνεται για ανάγκες θέρμανσης και Ζεστού Νερού Χρήσης (ΖΝΧ).
Ξέρετε ότι…
- Τα κτίρια ευθύνονται για το 40% της κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ και για το 36% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
- Το 92% του κτιριακού δυναμικού από το 2005 θα υπάρχει και θα χρησιμοποιείται ακόμα το 2050
- Οι μέσοι ενεργειακοί λογαριασμοί για τους οικιακούς καταναλωτές είναι πιθανό να αυξηθούν κατά 40% το 2050.
- Η επένδυση 1 εκατ. Ευρώ σε φιλόδοξα μέτρα ενεργειακής απόδοσης έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία 19 θέσεων εργασίας
- Η δημόσια επένδυση ενός ευρώ στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων αποφέρει 5 επιπλέον ευρώ στα έσοδα του προϋπολογισμού
- Η ενεργειακή απόδοση μπορεί να μειώσει το κόστος περίθαλψης έως
και 42 ευρώ για κάθε 100 ευρώ που επενδύονται
Κτίρια Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης
Στις επόμενες δεκαετίες αναμένεται έξαρση της οικοδομικής δραστηριότητας σε όλη την Ευρώπη. Λόγω του νέου νομικού πλαισίου, ΟΔΗΓΙΑ 2010/31/ΕΕ της 19ης Μαΐου 2010, η οποία τίθεται σε πλήρη εφαρμογή από τις 31/12/2008 σε όλα τα κράτη μέλη, το υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα ουσιαστικά απαξιώνεται εφόσον δεν αναβαθμιστεί ενεργειακά, αφού τα νέα κτίρια θα είναι υποχρεωτικά σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας.
Ο όρος «Κτίριο Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης» αναφέρεται σε ένα τύπο κτιρίου (Net Zero Energy Buildings - ZEB) που εξασφαλίζει μέγιστη άνεση για τους ενοίκους, τόσο κατά τη διάρκεια του χειμώνα όσο και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με ελάχιστη ή μηδενική συμβατική θέρμανση και χωρίς ενεργή ψύξη.
Τα «Παθητικά Κτίρια» έχουν καθορισμένη μέγιστη ενεργειακή κατανάλωση 15kwh/m2 το χρόνο. Για τα κτίρια που προκύπτουν από αναβάθμιση υφισταμένων, η μέγιστη ενεργειακή κατανάλωση καθορίζεται στις 25kwh/m2 το χρόνο. (Passive House). Τα «Κτίρια Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης» έχουν πλήρη αυτάρκεια.
Και στις τρεις περιπτώσεις κτιρίων απαιτείται:
- πολύ καλή θερμομόνωση με ελάχιστες θερμικές γέφυρες,
- χρήση παθητικών συστημάτων (τα ενεργητικά συστήματα λειτουργούν επικουρικά),
- αεροστεγανότητα και εγγυημένη ποιότητα του εσωτερικού αέρα από ένα σύστημα εξαερισμού με ανάκτηση θερμότητας.
Απαιτήσεις θερμομόνωσης κτιριακού περιβλήματος
Το 2008 δημοσιεύεται η μελέτη του οργανισμού Ecofys για την Ευρωπαϊκή Ένωση που κατέληξε σε συστάσεις στόχων των U –values. Η μελέτη βασίστηκε στην αρχή του οικονομικά βέλτιστου σεναρίου και οι τιμές που πρότεινε ήταν πολύ πιο αυστηρές από τις τότε νομοθεσίες.
Με βάση τις απαιτήσεις του προτύπου Passive House καθορίζονται οι κατωτέρω τιμές για τις χώρες της Μεσογείου:
Από σχετικές μελέτες που έχουν γίνει σύμφωνα με το πρότυπο Passive House και τον Κανονισμό 244/2012/ΕΕ για την Ελλάδα, οι τιμές ανά κλιματική ζώνη προσδιορίζονται ως ακολούθως.
Εθνικές Υποχρεώσεις
Βάση του κανονισμού 244/2012/ΕΕ, κάθε χώρα υποχρεούται -μέχρι τον Ιανουάριο 2013 για τα δημόσια κτίρια και μέχρι τον Ιούλιο 2013 για τα ιδιωτικά- να υποβάλει προς έγκριση μελέτη προσδιορισμού των βέλτιστων τιμών στα μεγέθη των δομικών στοιχείων, υποχρέωση που η χώρα μας δεν έχει εκπληρώσει μέχρι στιγμής.
Για να γίνει κατανοητή η ανωτέρω προσέγγιση δίδεται το κατωτέρω διάγραμμα στο οποίο αποτυπώνεται η μεθοδολογία υπολογισμού της βέλτιστης μόνωσης.
Στη συνέχεια και με βάση τα αποτελέσματα της προαναφερθείσας μελέτης θα πρέπει κάθε χώρα να υποβάλει τα τεχνικά χαρακτηριστικά του nZEB κτιρίου, το οποίο με βάση το ανωτέρω διάγραμμα θα πρέπει να βρίσκεται στην ζώνη του ―Society Optimum
Ο λόγος αυτής της απόφασης είναι ότι έπειτα από ανάλυση των μελετών των χωρών με βάση τον κανονισμό 244/2012, δεν προκύπτει μείωση της κατανάλωσης ενέργειας ικανή για την κάλυψη του στόχου 20% και συνεπώς θα πρέπει τα κτίρια να είναι λιγότερο ενεργοβόρα.
Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι η Ε.Ε. εκτιμά ότι τα υφιστάμενα κατά το 2007 κτίρια θα εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται μέχρι το 2050, ενώ μέχρι το 2050 θα πρέπει να έχει επιτευχθεί μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια σε ποσοστό 80% σε σχέση με το 2005.
Μέτρα για την ενεργειακή απόδοση
Για να γίνει εφικτή η αποτελεσματική μείωση των
καταναλώσεων ενός κτιρίου θα πρέπει να εφαρμοστούν τόσο παθητικά όσο και ενεργητικά συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας. Ανάλογα με την περίπτωση και τις δυνατότητες που υπάρχουν είναι δυνατή η εφαρμογή όλων των κατωτέρω συστημάτων ή μέρους αυτών. Αυτό που έχει σημασία είναι η προτεραιότητα που πρέπει να ακολουθηθεί όταν υπάρχουν επικαλύψεις στην εφαρμογή των συστημάτων.
Παθητικά συστήματα
-Θερμομόνωση τοίχων – οροφής - δαπέδου
- Βελτίωση αεροστεγανότητας
- Κουφώματα υψηλής ενεργειακής απόδοσης
- Ενεργειακοί υαλοπίνακες
- Στοιχεία σκίασης
- Πράσινα δώματα
Για τους ανωτέρω λόγους προτείνεται η εξής σειρά εργασιών ώστε να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα:
1. Θερμομόνωση του κτιριακού περιβλήματος (οροφής ή δώματος – δαπέδου – τοίχων). Στα δώματα τοποθετείται συνδυαστικά και η υγρομόνωση.
- Θερμομόνωση δώματος: Διογκωμένη πολυστερίνη EPS 150 ή EPS 200.
- Θερμομόνωση τοίχων: Διογκωμένη πολυστερίνη EPS 80 ή EPS 100 (Σύστημα 1)
- Θερμομόνωση δαπέδων: Διογκωμένη πολυστερίνη EPS 200 ή EPS 250.
Στην ιστοσελίδα: www.epshellas.com μπορείτε να βρείτε λεπτομέρειες για κάθε τύπο εφαρμογής που σας ενδιαφέρει, καθώς επίσης να θέσετε οποιοδήποτε ερώτημα έχετε.
Οι λόγοι που οι εργασίες αυτές πρέπει να προηγούνται είναι οι εξής:
α. Το 95% του κτιριακού περιβλήματος αποτελείται από αδιαφανή στοιχεία (οροφές – δάπεδα – τοίχοι).
β. Όλα τα υπόλοιπα εξωτερικά συστήματα εφαρμόζονται στο κτιριακό περίβλημα αφού περατωθούν οι εργασίες θερμομόνωσης με την προϋπόθεση ότι έχουν τοποθετηθεί προηγουμένως οι αναγκαίες αναμονές και τα στοιχεία στήριξης.
γ. Τα κουφώματα πρέπει να τοποθετούνται στο εσωτερικό επίπεδο της εξωτερικής θερμομόνωσης για την αποφυγή θερμογεφυρών περιμετρικά των ανοιγμάτων.
δ. Με μια αποτελεσματική θερμομόνωση οι ανάγκες ψύξης και θέρμανσης μειώνονται σε μεγάλο βαθμό και συνεπώς τα ενεργητικά συστήματα έχουν πολύ μικρότερη ισχύ και χαμηλότερο κόστος.
2. Τοποθέτηση ενεργειακών κουφωμάτων υψηλής απόδοσης
3. Τοποθέτηση ενεργειακών υαλοπινάκων, σε συνδυασμό με το (2) ή ανεξάρτητα, εφόσον τα υφιστάμενα κουφώματα το επιτρέπουν.
4. Βελτίωση της αεροστεγανότητας με την τοποθέτηση αεροφρακτών στα κουφώματα και αντικατάσταση του υφιστάμενου τζακιού με ενεργειακό εξωτερικής τροφοδοσίας αέρα.
5. Τοποθέτηση στοιχείων σκίασης στο νότιο μέρος ώστε ο ήλιος του θερινού ηλιοστασίου να μην πέφτει στον τοίχο (450). Παράλληλα όπου είναι εφικτό τοποθέτηση φυλλοβόλων δένδρων στο ανατολικό και δυτικό μέρος της κατοικίας. Όπου δεν είναι εφικτό τοποθέτηση καλής ποιότητας θερμομονωμένα εξώφυλλα ή ρολά. Στο βόρειο μέρος περιορισμός των ανοιγμάτων στα απολύτως απαραίτητα και τοποθέτηση ανεμοφρακτών (δένδρα, κάθετες πέργκολες κ.λπ.
6. Πράσινα δώματα. Όπου είναι δυνατόν αποτελούν μια πολύ καλή λύση σε συνδυασμό με πολύ καλή θερμομόνωση. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία από τις ρίζες των φυτών αλλά και στην σωστή επιλογή του συνεργείου για να είναι η εφαρμογή βιώσιμη σε βάθος χρόνου.
Όλα τα ανωτέρω συντελούν αποτελεσματικά στον εντυπωσιακό περιορισμό των αναγκών ψύξης-θέρμανσης.
Ενεργητικά συστήματα
-Ενεργειακά αποδοτικός φωτισμός
- Αποδοτικά συστήματα θέρμανσης - ψύξης
- Θερμικά Ηλιακά
- Φωτοβολταϊκά - ανεμογεννήτριες
- Συστήματα αυτοματισμών
- Οικιακές συσκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης
Σε ότι αφορά τα ενεργητικά συστήματα, ορισμένα από αυτά είναι ανεξάρτητα των ανωτέρω όπως:
1. Ενεργειακά αποδοτικός φωτισμός με χρήση λαμπτήρων οικονομίας (φθορισμού ή LED) και όπου είναι εφικτό με φωτοσωλήνες.
2. Θερμικά ηλιακά για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης. Επίσης, σε κτίρια πολύ καλά θερμομονωμένα μπορούν να συμβάλουν στην υποβοήθηση του συστήματος θέρμανσης με κατάλληλη μελέτη (ηλιοθερμία).
3. Συστήματα αυτοματισμών για τον αποτελεσματικό έλεγχο και την σωστή λειτουργία των συστημάτων (συστήματα αντιστάθμισης, θερμοστατικοί διακόπτες κ.λπ.).
4. Οικιακές συσκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης. Με την σύνδεσή τους στο κεντρικό σύστημα Ζεστού Νερού Χρήσης - ΖΝΧ βελτιώνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό η αποδοτικότητά τους (πλυντήρια ρούχων – πιάτων).
Με την εφαρμογή όλων των ανωτέρω επιλέγουμε τα κατάλληλα ενεργητικά συστήματα:
1. Αποδοτικά συστήματα θέρμανσης – ψύξης. Ανάλογα με την ύπαρξη ή μη δικτύων φυσικού αερίου καθώς επίσης και την ύπαρξη ή μη δικτύου κεντρικής θέρμανσης (ενδοδαπέδιου ή με σώματα) επιλέγουμε κατάλληλους καυστήρες, ή αντλίες θερμότητας υψηλής απόδοσης (χαμηλής ή υψηλής θερμοκρασίας λειτουργίας).
2. Φωτοβολταϊκά – ανεμογεννήτριες οικιακού τύπου κάθετου άξονα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και την αυτοκατανάλωση.
Συμπέρασμα;
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνει ενεργειακή μελέτη από έμπειρο ενεργειακό μηχανικό ο οποίος θα πρέπει να μετρήσει με αντικειμενικά κριτήρια και στοιχεία τις πραγματικές καταναλώσεις του κτιρίου. Για την επιλογή υλικών και συστημάτων θα πρέπει να υπάρχουν τα προβλεπόμενα από την νομοθεσία πιστοποιητικά και οι κατάλληλες σημάνσεις.
Πάντα να απευθύνεστε σε αξιόπιστους ειδικούς και πάντα να διασταυρώνετε τις πληροφορίες πριν αποφασίσετε για την τελική επιλογή των εφαρμογών σας.
¶ρθρο του κ. Παντελή Πατενιώτη (Πολιτικού Μηχανικού), Γενικού Διευθυντή ΠΑ.ΣΥ.ΔΙ.Π., CEN Technical Expert
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Δομικά υλικά από τον ειδικό ή από ένα γνωστό;
Διαλέξτε την ηλεκτρική συσκευή που πραγματικά χρειάζεστε
Εύκολα roof gardens και για προστασία από την βροχή!
Μηχανικός αερισμός: Για να ανασαίνει το σπίτι!
