«Ψυχρή» αντιμετώπιση

Τα ψυχρά δομικά υλικά, και συγκεκριμένα τα χρώματα, συνεισφέρουν σημαντικά στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και, τελικά, στην εξοικονόμηση χρημάτων!

Τα ψυχρά χρώματα – ψυχρά υλικά είναι ένα ακόμη όπλο στο οπλοστάσιο για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια, που με απλό και οικονομικό τρόπο επιτυγχάνουν καλύτερη θερμική άνεση το καλοκαίρι λόγω χαμηλότερων θερμοκρασιών στο εσωτερικό των σπιτιών, μείωση του κόστους κλιματισμού, άμβλυνση των φαινομένων της αστικής θερμικής νησίδας και μείωση της εκπομπής των αερίων θερμοκηπίου. Όντας ελαστομερή, συμβάλλουν το χειμώνα με τις υγρομονωτικές ιδιότητες που έχουν να μειώνουν την απώλεια θερμότητας.

Η εφαρμογή των ψυχρών χρωμάτων τόσο στο κέλυφος των κτιρίων όσο και σε άλλες επιφάνειες του αστικού δομημένου περιβάλλοντος (π.χ. σε χώρους στάθμευσης, πεζοδρόμια)αποτελεί μία έξυπνη και χαμηλού κόστους λύση για τη μείωση του κόστους δροσισμού κτιρίων σε πόλεις όπου είναι έντονο το φαινόμενο της θερμικής νησίδας.

Οριζόντιες ή κεκλιμένες επιφάνειες μετά από κατάλληλη προεργασία αποκόλλησης σαθρών τμημάτων μπορούν να επικαλυφθούν με το ελαστομερές προϊόν ψυχρής βαφής συνήθως λευκό ή ανοιχτόχρωμο.

Έτσι επιτυγχάνεται η στεγανοποίηση της επιφάνειας έναντι υγρασίας αλλά και η υψηλή ανάκλαση των ηλιακών ακτίνων και η εκπομπή της απορροφούμενης θερμότητας στη διάρκεια της ημέρας. Πρόκειται για προϊόντα εύκολα στη χρήση ακόμη και από ερασιτέχνες χρήστες.

Ποια είναι τα ψυχρά χρώματα και τι τα καθορίζει

Ψυχρά δομικά υλικά προστασίας κτιρίων είναι:

- Οι επιστρώσεις βάσης (αστάρια) κτιριακού κελύφους, εξωτερικών τοίχων και δωμάτων

- Οι επιστρώσεις τελειώματος, κτιριακού κελύφους, εξωτερικών τοίχων και δωμάτων, με ελαστομερές στεγανωτικό υλικό ακρυλικής υδατικής βάσεως.

- Οι επιστρώσεις τελειώματος βάσεως στυρένιο-ακρυλικής, τσιμεντοειδούς, πυριτικού καλίου (potassium silicate) ή ακρυλικής-σιλοξάνης (acryl-siloxane).

Οι παράμετροι που καθορίζουν την απόδοση αυτών των χρωμάτων είναι:

- Η ανακλαστικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία (στο φάσμα 300-2500nm) (Solar Reflectance SR). Είναι η ικανότητα μιας επιφάνειας να ανακλά την προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία και περιλαμβάνει τόσο την ακτινοβολία στο ορατό φάσμα, όσο και την υπέρυθρη και την υπεριώδη ακτινοβολία που περιλαμβάνονται στο φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας. Μια τέτοια ιδιότητα παρουσιάζουν από μόνες τους οι λευκές αποχρώσεις.

- Ο συντελεστής εκπομπής υπέρυθρης ακτινοβολίας (infrared emittance e). Είναι μια παράμετρος, που προσδιορίζει την ικανότητα ενός υλικού να αποβάλλει ποσά θερμότητας, υπό μορφή υπέρυθρης ακτινοβολίας.

- Ο δείκτης ανακλαστικότητας στην ηλιακή ακτινοβολία (Solar Reflectance Index SRI). Προσδιορίζει την ικανότητα μιας επιφάνειας να ανακλά την ηλιακή ακτινοβολία και να αποβάλλει υπό μορφή υπέρυθρης ακτινοβολίας την ενέργεια που έχει απορροφήσει, συναρτήσει της αύξησης που παρουσιάζει η θερμοκρασία της σε σύγκριση με μία πρότυπη λευκή και μαύρη επιφάνεια.

Οι προδιαγραφές της ελληνικής νομοθεσίας

Οι τιμές που θέτει ως όρια εφαρμογής η ελληνική νομοθεσία/εθνικές προδιαγραφές ποικίλουν:

Α. Στις Προσωρινές Εθνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (ΠΕΤΕΠ) 03-11-20-00 (εφαρμογές ψυχρών υλικών) ορίζεται ότι για τις επιστρώσεις εξωτερικών χώρων, συνιστάται η εφαρμογή υλικών με ανακλαστικότητα (SR) τουλάχιστον 0,60 για την περίπτωση υλικών εγχρώμου επιφανείας και τουλάχιστον 0,75 για την περίπτωση υλικών λευκής επιφανείας.

Β. Στην ΚΥΑ για εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια κτήρια ορίζεται για:

Ταράτσες: Ανακλαστική βαφή, κατά προτίμηση λευκού χρώματος, που να παρουσιάζει συνολικό συντελεστή ανακλαστικότητας στην ηλιακή ακτινοβολία τουλάχιστον με 0.87 και συντελεστή εκπομπής τουλάχιστον 0.8. Για βαφές άλλου χρώματος, ο ολικός συντελεστής ανακλαστικότητας να είναι μεγαλύτερος του 0.7 και ο συντελεστής εκπομπής μεγαλύτερος ή ίσος του 0.8.
Κάθετους τοίχους: Οι έγχρωμες βαφές πρέπει να παρουσιάζουν ανακλαστικότητα χαμηλότερη ή ίση της ανακλαστικότητας του δώματος και πρέπει να φέρουν την ένδειξη «ψυχρές βαφές». Παράλληλα πρέπει να παρουσιάζουν συντελεστή εκπομπής τουλάχιστον ίσο ή μεγαλύτερο, από 0.8.

Για να είναι αποτελεσματική η εφαρμογή σε προσιτό κόστος χρειάζεται προσεκτική επιλογή, συγκεκριμένα:

- Να επιλέγονται υλικά με υψηλή αντοχή σε γήρανση. Η γήρανση μειώνει τους σχετικούς δείκτες ειδικά μετά τον πρώτο χρόνο. Αιτίες θεωρούνται η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία, θερμική καταπόνηση, υγρασία και άλλα φαινόμενα όπως παγετός, λασποβροχή, χαλάζι κλπ. άνεμοι, ακραίες καιρικές συνθήκες κλπ.

- Να συνδυάζεται η ιδιότητα των χρωμάτων αυτών με τη στεγανοποίηση και την προστασία της κατασκευής.

Οι πόλεις της Ελλάδας και ιδιαίτερα η Αθήνα μπορούν να ωφεληθούν από τη χρήση των ψυχρών χρωμάτων και καλό είναι να αποτελούν μέρος των προδιαγραφών ενός κτηρίου. Τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας θα πρέπει να περιλαμβάνουν ψυχρά υλικά στις επιλέξιμες δαπάνες.

Οφέλη για τον ιδιοκτήτη/χρήστη του κτιρίου:

Μείωση των εξόδων για ψύξη, από τη μειωμένη χρήση κλιματιστικών - Εξοικονόμηση ενέργειας
Μείωση της θερμοκρασίας στο εσωτερικό των κτηρίου κατά το καλοκαίρι
Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής για το δώμα, λόγω περιορισμένης θερμικής καταπόνησης και οικονομικό όφελος από τις μειωμένες ανάγκες για επισκευή

Οφέλη για το περιβάλλον από την ευρεία εφαρμογή ψυχρών οροφών:

Καλύτερες συνθήκες θερμικής άνεσης στο εξωτερικό περιβάλλον - Μείωση του φαινομένου της "Αστικής Θερμικής Νησίδας"
Περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και εκπομπών CO2 λόγω χαμηλότερων θερμοκρασιών και μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας για ψύξη
Περιορισμός του φαινομένου του θερμοκηπίου

Τι πρέπει να ξέρουμε

Πριν την εφαρμογή των ψυχρών υλικών σε ένα δώμα πρέπει να ελεγχθεί ο περιβάλλοντας χώρος του κτηρίου. Δεδομένου ότι οι ταράτσες στις οποίες έχουν εφαρμοστεί ψυχρά υλικά (συνήθως λευκού χρώματος) είναι ιδιαίτερα ανακλαστικές, ενδέχεται να προκαλέσουν προβλήματα θάμβωσης ή ανεπιθύμητης θέρμανσης από ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας σε γειτονικά, ψηλότερα, κτήρια που έχουν μεγάλα ανοίγματα (παράθυρα) που «βλέπουν» στο συγκεκριμένο δώμα.
Η εφαρμογή ψυχρών υλικών ακόμα και σε ένα καλά θερμομονωμένο κτήριο οδηγεί σε αύξηση του χρόνου ζωής του συστήματος οροφής ενώ σε κάθε περίπτωση ισχύουν τα περιβαλλοντικά οφέλη.
Για να ισχύουν τα ενεργειακά οφέλη από την εφαρμογή των ψυχρών υλικών, στο δώμα πρέπει να προσπίπτει ηλιακή ακτινοβολία. Αν υπάρχουν επιφάνειες του δώματος που είναι μόνιμα σκιασμένες (π.χ. από την παρουσία κάποιου αντικειμένου), για αυτές δεν ισχύουν τα ενεργειακά οφέλη.
Σημαντικό είναι το δώμα να είναι περιορισμένης βατότητας ώστε η επιφάνεια να μην επιβαρύνεται (απόθεση ρύπων, σκόνης κλπ.) από την κίνηση και να διατηρεί για περισσότερο χρονικό διάστημα τις ιδιότητές της. Η δημιουργία ειδικών διαδρόμων πάνω στους οποίους μπορεί να γίνεται η κυκλοφορία στο δώμα είναι συνιστώμενη.
Ο τακτικός καθαρισμός της ταράτσας μπορεί να εξουδετερώσει την επίδραση της απόθεσης σκόνης, ρύπων και μυκήτων. Ένας εύκολος και πρακτικός τρόπος είναι το πλύσιμο με χρήση μαλακής βούρτσας νερού και σαπουνιού. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του παραγωγού σχετικά με τον καθαρισμό διότι λανθασμένες πρακτικές (π.χ. χρήση ισχυρών απορρυπαντικών) ενδέχεται να προκαλέσουν φθορές.

www.ktizontastomellon.gr

Point of view

Τα ψυχρά χρώματα – ψυχρά υλικά, είναι μία συνιστώσα στην ενεργειακή αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και αξίζει να υιοθετείται. Τα ψυχρά χρώματα – ψυχρά υλικά είναι γνωστά εδώ και χρόνια αφού κάθε λευκή επίστρωση μπορεί να θεωρηθεί σαν ψυχρό υλικό.

Οι μετρήσεις που παρέχουν οι παραγωγοί ή εισαγωγείς είναι χρήσιμες αλλά δεν σημαίνει ότι τα προϊόντα είναι πιστοποιημένα, αφού η ΕΕ δεν έχει καθιερώσει πρότυπο. Ομοίως η μέτρηση από ένα αναγνωρισμένου κύρους εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν σημαίνει ότι το προϊόν είναι εγκεκριμένο από το ίδρυμα, η επίκληση συνιστά παραπλάνηση του καταναλωτή.

Οι σοβαροί παραγωγοί ψυχρών χρωμάτων, παρέχουν μετρήσεις για τους παραπάνω συντελεστές και αποφεύγουν να προδιαγράφουν τις επιδόσεις με εξωπραγματικές επιδόσεις ανταγωνιστικές των θερμομονωτικών υλικών πχ 40% μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κλπ. Η αναφορά έχει την ίδια αξία απόδειξης όσο και τα συμπαθή ζωάκια που κοσμούν τέτοιου τύπου προϊόντα και αποβλέπουν στη παραπλάνηση του καταναλωτή.

Είναι εν τούτοις απορίας άξιον πως στον ελληνικό χώρο προέκυψε κατοχύρωση “ευρεσιτεχνίας” για τα εν λόγω υλικά! Ούτε οι παραγωγοί των ψυχρών pigments που σε κάθε περίπτωση έχουν επενδύσει σε τεχνολογία τόλμησαν να το πράξουν.

Ήδη έχουν κινηθεί οι νομικές διαδικασίες για το θέμα.

Άρθρο του κ. Πάνου Σκαρλάτου - Χημικού Μηχανικού, Διευθυντή της Πανελλήνιας Ένωσης Βιομηχανιών Χρωμάτων Βερνικιών και Μελανών – Π.Ε.Β.Χ.Β.Μ. (www.hellenicpaints.gr) και Γενικού Διευθυντή του Συνδέσμου Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών – Σ.Ε.Χ.Β. (www.haci.gr).