Η συνέντευξη Τύπου του ΥΠΕΝ

Διαβάστηκε από 3200 αναγνώστες -

Διαβάστε αναλυτικά όσα ειπώθηκαν στη συνέντευξη Τύπου από την ηγεσία του ΥΠΕΝ:

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Βρισκόμαστε σήμερα εδώ με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον Υπουργό κ. Πάνο Σκουρλέτη και τον Αναπληρωτή Υπουργό κ. Γιάννη Τσιρώνη, προκειμένου να παρουσιαστεί και να δοθούν διευκρινίσεις για το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου για τη δόμηση.
Μαζί μας είναι επίσης η Γενική Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού, κα Ρένα Κλαμπατσέα, καθώς και η Σύμβουλος Υπουργού σε θέματα Πολεοδομίας, κα Σταυρούλα Αγρίου. Όπως όλοι γνωρίζουμε, ένας νόμος για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, ήταν για πολλά χρόνια το ζητούμενο και για πρώτη φορά το Υπουργείο φέρνει ένα νέο πλαίσιο ολιστικής αντιμετώπισης του φαινομένου της αυθαίρετης δόμησης.
Θα δώσω το λόγο στον Υπουργό κ. Πάνο Σκουρλέτη, να θέσει τους πρώτους άξονες.

Π. ΣΚΟΥΡΛΕΤΗΣ: Να σας καλωσορίσω στη σημερινή συνέντευξη Τύπου. Το θέμα το γνωρίζετε. Δεν θα πω πολλά εγώ, γιατί εάν πούμε και οι τρεις πολλά θα σας κουράσουμε.
Θα σας πω κάποιες γενικές σκέψεις, θα είναι πιο αναλυτικός ο κ. Τσιρώνης και η Γενική Γραμματέας. Θέλω να κάνω μια εισαγωγική παρατήρηση λέγοντας ότι η κρίση των τελευταίων ετών είχε επιπτώσεις, όπως ξέρουμε όλοι, όχι μόνο στα εισοδήματα, στα δικαιώματα, στις εργασιακές σχέσεις, είχε και σε αυτά που εκ πρώτης όψεως δεν είναι ορατό. Είχε στο περιβάλλον, είχε στον πολιτισμό και, καθώς βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής όπου εκτιμούμε ότι η χώρα έχει όλες τις προϋποθέσεις για μια διαφορετική πορεία, μια πορεία εξόδου από την κρίση, δεν θα πρέπει η αντικειμενική πίεση που προκύπτει για να βγούμε από την κρίση, να γίνει με εκπτώσεις εις βάρος του περιβάλλοντος και εις βάρος του δομημένου χώρου.
Όταν συζητάμε καμιά φορά για καινούργιες επενδύσεις, υποτιμούμε αυτό που ονομάζουμε εξωτερικές οικονομίες, επιπτώσεις στο περιβάλλον. Και στην προσπάθεια, στην πολύ εύλογη και κατανοητή προσπάθεια, ώστε στη δύσκολη οικονομική κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα, να πάρει μπρος η οικονομία, αυτές οι εκπτώσεις γίνονται εις βάρος του μέχρι τώρα πολεοδομικού κεκτημένου.
Θεώρησα ανάγκη να κάνω αυτή την εισαγωγική παρατήρηση, για να κατανοήσετε λίγο την βαθύτερη αντίληψή μας την οποία προσπαθούμε να αποτυπώσουμε στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Ένα νομοσχέδιο το οποίο μπήκε εδώ και λίγες μέρες για διαβούλευση, έχουν προηγηθεί αρκετές συναντήσεις με επιστημονικούς φορείς, σωματεία. Αυτές προφανώς θα ενταθούν αυτό το διάστημα της διαβούλευσης.
Μιλάμε για ζητήματα τα οποία απασχολούν την ελληνική κοινωνία εδώ και χρόνια, άρα είναι απαραίτητο εξαντλητικά να κουβεντιάσουμε, να αξιοποιήσουμε εναλλακτικές προτάσεις για να κάνουμε κάτι το οποίο θα χαρακτηρίζεται από μια όσο το δυνατόν πιο μόνιμου χαρακτήρα απάντηση στα προβλήματα και της αυθαίρετης δόμησης, αλλά συνολικά να αρχίσουμε να διαμορφώνουμε, να εμπεδώνεται πια στην ελληνική κοινωνία μια αντίληψη γύρω από τα ζητήματα της χωροταξίας.
Όταν μιλάμε για προστασία του δομημένου χώρου, έχουμε στο μυαλό μας τη βασική στόχευση που είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής, διότι την ποιότητα ζωής κανείς δεν πρέπει να την αντιλαμβάνεται μόνο σε ότι αφορά στενά τον ίδιο, είναι αναπόσπαστη από αυτό που ονομάζουμε ποιότητα και στο δημόσιο χώρο.
Άρα, ουσιαστικά κινούμαστε από μια αντίληψη η οποία θέλει να αναδεικνύει και την ατομική ευθύνη και τη συλλογική ευθύνη απέναντι σε αυτό που ονομάζουμε δημόσιο χώρο, απέναντι σε αυτό που ονομάζουμε δομημένο περιβάλλον.
Υπάρχουν ορισμένες έννοιες κλειδιά σε αυτό το νομοσχέδιο. Πρώτα απ΄ όλα είναι η έννοια της πρόληψης. Πρέπει να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα εκ των υστέρων. Να διαμορφώσουμε όλο εκείνο το αναγκαίο θεσμικό πλαίσιο και όλες εκείνες τις δομές ώστε να προλαβαίνουμε καταστάσεις.
Το δεύτερο είναι ότι χρειάζεται διαφάνεια. Διαφάνεια και δυνατότητα πρόσβασης στην ίδια την πληροφορία, τις ίδιες τις εξελίξεις σε σχέση με το σχεδιασμό, σε σχέση με την ατομική υπόθεση που έχει ο, καθένας πια, με τις πολεοδομικές υπηρεσίες.
Τρίτη βασική έννοια είναι ότι υπάρχει μια ημερομηνία ορόσημο. Το 2011 που θέλουμε να πιστεύουμε ότι είναι μια αμετακίνητη κόκκινη γραμμή και όπως αντιλαμβάνεστε αναφέρομαι στην αυθαίρετη δόμηση πριν το 2011 και μετά.
Σε σχέση με το μετά να ξέρετε ότι θα είμαστε αυστηροί. Άτεγκτοι. Σε σχέση με το πριν μας ενδιαφέρει να προσεγγίσουμε πρώτα απ΄ όλα καταγράφοντας την πραγματική εικόνα, διότι κι αυτό ακόμα δεν έχουμε πετύχει ως κράτος, ως κοινωνία. Να προσεγγίσουμε το θέμα της αυθαίρετης δόμησης με τρία ερωτήματα: Ποιος αυθαιρέτησε; Πού αυθαιρέτησε; Πώς αυθαιρέτησε; Και ανάλογα να προβούμε σε τέτοιες λύσεις, που θα έχουν το χαρακτήρα της τακτοποίησης, αντιλαμβανόμενοι πάντοτε τις υποκειμενικές αδυναμίες και καταστάσεις, του καθένα που αυθαιρετεί αφ΄ ενός, αλλά ταυτόχρονα θέλοντας να δώσουμε λύσεις, οι οποίες όπως είπαμε και πριν, θα διαμορφώνουν, μα και θα αποτυπώνουν την πραγματική εικόνα.
Δεν είναι ένα νομοσχέδιο μόνο για την αυθαίρετη δόμηση. Θα το αδικήσουμε. Είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο φιλοδοξεί να προωθήσει μια συνολικότερη αντίληψη για τη δόμηση. Και η πρόταση για τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου Δόμησης, προσπαθεί να εξυπηρετήσει αυτήν ακριβώς την ανάγκη.
Μέσα στο νομοσχέδιο υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση γι΄ αυτούς οι οποίοι οικειοθελώς θα υπαχθούν στις νέες ρυθμίσεις από ότι γι΄ αυτούς τους οποίους θα τους πιάσουν, θα τους «τσιμπήσουν» οι ελεγκτικοί μηχανισμοί.
Αντιλαμβανόμαστε την πολύ δύσκολη κατάσταση που βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας λόγω της κρίσης των τελευταίων ετών. Δεν μπορεί αυτό να μην αποτυπώνεται και στα διάφορα ποσά, πρόστιμα, που πρέπει ο καθένας να πληρώσει για να μπορέσουμε - όχι να επιβραβεύσουμε μια αυθαίρετη συμπεριφορά - αλλά να κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα. Για να βάλουμε σε νέες βάσεις την υπόθεση του δομημένου περιβάλλοντος.
Υπάρχουν λοιπόν, κίνητρα για μεγαλύτερες δόσεις, μεγαλύτερες εκπτώσεις, βεβαίως οι οποίες δεν θα ισχύουν εσαεί. Δεν θα είναι στο διηνεκές, διότι κάτι τέτοιο θα ακύρωνε τις προθέσεις του νομοσχεδίου.
Τέλος, και θα είναι πιο αναλυτικοί γύρω από αυτά τα ζητήματα οι επόμενοι ομιλητές, θεωρούμε ότι πρέπει τελικώς να λειτουργήσει η υπόθεση της ηλεκτρονικής ταυτότητας των κτιρίων και να υπάρξει μια ηλεκτρονική υποδομή, η οποία να δίνει τη δυνατότητα της παρακολούθησης όλων των τεκταινομένων στην υπόθεση της δόμησης. Παράλληλα, υπάρχει μια πρόταση για τη δημιουργία Τράπεζας Δικαιωμάτων Δόμησης, όπου προσπαθούμε για μια επαναπροσέγγιση στο θέμα που παλαιότερα είχε καταγραφεί ως υπόθεση της μεταφοράς συντελεστή.
Αυτές είναι μερικές βασικές έννοιες της προσπάθειας που κάνουμε και αποτυπώνεται στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο που έχει κατατεθεί για διαβούλευση. Κυρίως όμως, επαναλαμβάνω ότι θέλουμε να συμβάλλουμε στο να εμπεδωθεί μια διαφορετική αντίληψη τόσο στο πώς αντιμετωπίζει η οργανωμένη πολιτεία τα ζητήματα αυτά, αλλά και πώς ο καθένας, ο κάθε πολίτης και συλλογικά όλοι μαζί πλέον, αντιμετωπίζουμε το θέμα της δόμησης και του περιβάλλοντος ευρύτερα.
Αυτές τις σκέψεις ήθελα εισαγωγικά να κάνω και να δώσω τον λόγο κατ΄ ευθείαν στον κ. Τσιρώνη.

Γ. ΤΣΙΡΩΝΗΣ: Καλημέρα και από εμένα σε όλες και όλους, καλώς ήρθατε ξανά εδώ στο Υπουργείο μας. Θα ήθελα να ξεκινήσω με μια φράση του καρδινάλιου του Ρετς από το 17ο αιώνα αν θυμάμαι καλά, ο οποίος έλεγε ότι «είναι η διάρκεια του κακού που αποκοιμίζει τα έθνη και το κάνει να φαίνεται αιώνιο». Πραγματικά, στο βραχύ χρόνο του βίου ενός ανθρώπου, ένα κακό μπορεί να μοιάζει με αιώνιο.
Αν δείτε όμως λίγο πιο πίσω την ιστορία, θα δείτε ότι κανένα κακό δεν είναι αιώνιο, τίποτε δεν είναι αιώνιο και έπρεπε να ξεκινήσουμε για την αυθαίρετη δόμηση και την πραγματικότητα του σημερινού δομημένου χώρου, από αυτή τη βασική αρχή: Δεν είναι δυνατό να δεχόμαστε αυτή την τροχοπέδη που στραγγαλίζει την ανάπτυξη, δηλαδή τη δεδομένη αυθαιρεσία.
Σήμερα νομίζω ότι δεν υπάρχει κανένας Δήμαρχος, πολίτης ή φορέας ο οποίος να ανέχεται πλέον αυτή την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και με δεδομένο ότι υπάρχει υπερπροσφορά δομημένου χώρου και υπάρχει και η κρίση που κατά τα άλλα είναι απεχθέστατη, νομίζω ότι είναι μια ιστορική ευκαιρία να αποδείξουμε ότι τα κακά δεν είναι αιώνια.
Πριν ξεκινήσω στην ουσία θα ήθελα να πω κάτι πολύ σημαντικό. Την τελευταία φορά που συναντηθήκαμε σας είχα πει το νομοσχέδιο θα είναι στον αέρα, στη διαβούλευση γύρω στα μέσα Ιουλίου. Θέλω να πω ότι αυτό δεν έγινε, επειδή το νομοσχέδιο αυτό είναι προϊόν της ηρωικής και κατά πάνω από 90% εθελοντικής δουλειάς, με ξενύχτια, από την Γραμματέα μας, την Ρένα Κλαμπατσέα, την σύμβουλο πολεοδομίας, Σταυρούλα Αγρίου και άλλους που δεν είναι αυτή την στιγμή στο πάνελ, ώστε να φτιαχτεί τελικά αυτός ο νόμος μέσα στην καρδιά του Υπουργείου και σε διαρκή διάλογο με τους φορείς. Ήταν αδύνατο, ανθρωπίνως αδύνατο να τηρηθούν αυτές οι προθεσμίες. Αυτό όμως έγινε για καλό της ποιότητας του νόμου και για να μπορέσουμε να ενσωματώσουμε όσο το δυνατό περισσότερες παρατηρήσεις γι΄ αυτό που ανέφερε ήδη ο Υπουργός, τις αιτίες δηλαδή που δημιούργησαν αυτή την κατάσταση.
Γιατί αν δεν πιάναμε από την αιτία το πρόβλημα, δεν νομίζω ότι θα κάναμε κι εμείς κάτι περισσότερο από τους προκατόχους μας. Εδώ είναι αυτό που λέμε να θεραπεύσουμε τα αίτια και όχι να πάμε να δώσουμε μια ασπιρίνη στον άρρωστο. Προφανώς δεν λέω ότι όλη η άλλη προσπάθεια ήταν για τα σκουπίδια. Ο 4178 έκανε μια τομή, άλλωστε ήταν και ο πρώτος συνταγματικός νόμος που προσπάθησε να χειριστεί αυτό το ζήτημα, αλλά νομίζω απέτυχε σε ένα βασικό ζήτημα: στο να καταγράψει την αυθαιρεσία. Αν δεν καταγραφεί η αυθαιρεσία, δεν νομίζω έχει νόημα να συζητάμε για θεραπεία.
Αν δεν φτάσουμε στο σημείο να γνωρίζουμε σε ηλεκτρονική μορφή με τις νέες μεθόδους τι είναι δομημένο σήμερα, νόμιμο και παράνομο, δεν νομίζω ότι μπορούμε να συζητάμε για την αυθαιρεσία.
Αυτή τη στιγμή ακούγονται εκτιμήσεις ότι στον 4178 έχει μπει άλλοι λένε το 40% άλλοι λένε το 50% άλλοι λένε το 60%, άλλοι λένε το 10% της αυθαιρεσίας, αλλά όλα αυτά τώρα δείχνουν κάτι: ένας πολύ μεγάλος όγκος αυθαιρεσίας σήμερα δεν έχει καταγραφεί. Άρα δεν μπορούμε να ξέρουμε τι είναι. Μάλλον σε μερικές περιπτώσεις μιλάμε για χιλιάδες πολυκατοικίες που είναι αυθαίρετες, όπως είναι σε μεγάλα οικιστικά συγκροτήματα, όπου δεν έχουν ολοκληρωθεί τα σχέδια δόμησης. Και είναι τόσο μεγάλες εκεί οι αυθαιρεσίες. με βάση το ότι είναι εκτός σχεδίου, που αυτά τα πρόστιμα προφανώς οι άνθρωποι να αδυνατούν να τα πληρώσουν.
Άρα εκεί, οποιαδήποτε παράταση και να δίναμε, δεν θα είχε κανένα νόημα. Γι΄ αυτό μιλάμε πια για ένα νόμο για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος και όχι για ένα νόμο για την αυθαιρεσία.
Τα πρόστιμα τα οποία θα δείτε στο τελευταίο κεφάλαιο, για να ξεκινήσω με αυτό, προέκυψαν ακριβώς από αυτή την κοινωνική πραγματικότητα. Με ένα και μόνο στόχο, ο οποίος είναι εξόχως περιβαλλοντικός: να έχουμε καταγεγραμμένο το δομημένο χώρο. Αυτό είναι η ύψιστη ευθύνη της πολιτείας σήμερα, ώστε να μπορέσουμε εκεί που η αυθαιρεσία ξεπερνάει την αντοχή της πόλης να έχουμε κατεδαφίσεις και εκεί που η αυθαιρεσία δεν χρειάζεται και δεν μπορεί να εξισορροπηθεί με άλλες παρεμβάσεις, να έχουμε τους πόρους για να κάνουμε αυτές τις παρεμβάσεις.
Άρα τα χρήματα που πληρώνει ο πολίτης και θα το γνωρίζει αυτό, θα φαίνεται από τα παραδείγματα, είναι χρήματα που πληρώνει για να θεραπεύσουμε το πρόβλημα και να ζούμε όλοι σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Και θα αναφέρω και δυο παραδείγματα για να επιμείνω σε αυτό: Για παράδειγμα, είναι ύψιστο καθήκον μας να προστατεύσουμε τη ζωή, άρα να έχουμε σεισμική θωράκιση. Τι νόημα έχει εγώ αυτή τη στιγμή να επιβάλλω ένα πρόστιμο το οποίο συνοδεύεται και από μια δαπάνη για να γίνει η σεισμική θωράκιση, αν δεν υπάρχει σεισμική θωράκιση, όταν ο άλλος δεν μπορεί να πληρώσει αυτά τα δυο κονδύλια μαζί; Άρα δεν θα το κάνει. Και άμα δεν το κάνει και γίνει ο σεισμός, εκεί θα πληρώσουμε πολλαπλάσιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές, σε καταστροφή περιουσιών, όταν ένα τέτοιο ακίνητο δεν έχει σεισμική προστασία και πέσει. Άρα για μας αποτελεί τιμή μας που λέμε σε αυτό τον άνθρωπο ότι «ναι, σου μειώνω το πρόστιμο για να τα δώσεις για την αντισεισμική προστασία».
Μια δεύτερη ριζική διαφορά: Το 25% των νέων προστίμων θα πηγαίνουν στο Παρατηρητήριο, άρα θα έχουμε πόρους για τις κατεδαφίσεις που δεν τους είχαμε, αλλά προέρχονταν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τώρα δεν θα γίνεται έτσι, δεν θα χρειάζεται να πηγαίνουν σε ένα γενικό κουτί που λέγεται Πράσινο Ταμείο. Φυσικά το 50% θα πάει στο Πράσινο Ταμείο, αλλά εκεί συζητάμε πολύ σοβαρά για το πώς θα αξιοποιηθούν οι πόροι του Πράσινου Ταμείου που αυτή τη στιγμή κοιμούνται. Αλλά υπάρχει ένα 25% που θα πάει κατ΄ ευθείαν στους Δήμους, πάντα όμως με την εποπτεία του Πράσινου Ταμείου, για άμεσες παρεμβάσεις. Εδώ μιλάμε για μια ριζική τομή.
Ένα άλλο παράδειγμα στην ίδια κατεύθυνση: Λέμε για εκτός σχεδίου δόμηση, έχει πολύ μεγάλη διαφορά το ξέρετε κι εσείς, το ξέρουν και οι πολίτες, ότι άλλο πράγμα αυτός που πήγε σε κάποια ερημιά εκτός σχεδίου και παραβίασε τα 4 στρέμματα την αρτιότητα, ή έχτισε πολύ περισσότερο, από ανθρώπους που είναι τύποις εκτός σχεδίου από τη βαριά αδυναμία της πολιτείας επί δεκαετίες να ολοκληρώσει τα σχέδια πόλης. Δεν είναι το ίδιο δηλαδή η δομημένη αλλά εκτός σχεδίου περιοχή του Χαλανδρίου, του Ηρακλείου Κρήτης κι άλλων πολλών περιοχών, που εκκρεμούν τα σχέδια πόλης επί δεκαετίες. Δεν είναι ίδιου τύπου παράβαση η μία εκτός σχεδίου δόμηση με την άλλη εκτός σχεδίου δόμηση.
Θα μπορούσα να φέρω και πολλά άλλα παραδείγματα, αλλά θα σταθώ λιγάκι στο Παρατηρητήριο. Το Παρατηρητήριο έτσι όπως το έχουμε σχεδιάσει δεν μπορεί να διαφθαρεί. Το λέω ειλικρινά, γιατί ζούμε σε μια χώρα που όλοι παραδεχόμαστε ότι η διαπλοκή και η διαφθορά και το πελατειακό κράτος ήταν μια πραγματικότητα. Ας μην κρυβόμαστε σε αυτό. Από τώρα κι έπειτα, όταν υπάρχει μια καταγγελία και οι ελεγκτές δόμησης, που είναι ιδιώτες κληρωτοί ελεγκτές, θα πάνε να κάνουν την αυτοψία, θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να ξέρει κάποιος ποιος θα επιλεχθεί, αφού θα είναι με ηλεκτρονική κλήρωση, και τα στοιχεία της αυτοψίας θα πηγαίνουν στο Παρατηρητήριο όπου θα αναρτώνται. Που σημαίνει ότι ο υπάλληλος πλέον, δεν θα μπορεί να «ξεχάσει» τον φάκελο πίσω από κάποιο φοριαμό. Και ο νοών νοείτω.
Να αναφέρω τώρα τα νησιά τα οποία έχουν έναν υπάλληλο στην Πολεοδομία; Σαντορίνη, Θηρασιά, Οίο, Σίκινο, Φολέγανδρο, Ανάφη. Τι μπορεί να φανταστεί ότι αυτός ο άνθρωπος θα κάνει; Ποιες αυτοψίες θα κάνει, τι θα διενεργήσει και τι θα συλλάβει και μάλιστα σε περιοχή με τρομακτικά έντονη οικιστική πίεση; Όσο και να ήθελε δεν θα μπορούσε δηλαδή.
Άρα το Παρατηρητήριο είναι μια μεγάλη τομή. Και θα κλείσω για να μην αναφερθώ σε όλο το νόμο, με την τράπεζα, τη παλιά λεγόμενη Τράπεζα Γης, δηλαδή την Τράπεζα Δικαιωμάτων Δόμησης και Κοινοχρήστων Χώρων.
Ξέρετε πολύ καλά ότι ο προηγούμενος νόμος, ο προ-προηγούμενος είχε κριθεί αντισυνταγματικός, εξαιτίας της έλλειψης αυτού του δεδομένου. Ότι δεν είναι αυτό που είπε βουλευτής πολύ εύσχημα, ο «πληρώνων ρυπαίνει». Πρέπει να γίνει το αντίθετο επιτέλους. Αυτό που λέμε χτίζω και πλήρωσα και καθάρισα, πρέπει επιτέλους όπου η αυθαιρεσία ξεπερνάει τις αντοχές, τη φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής, να μπορεί να θεραπεύεται με παρεμβάσεις. Άρα έπρεπε να δημιουργηθεί, και καλώς το έκανε το Συμβούλιο της Επικρατείας, η Τράπεζα Γης. Μόνο που ξέρετε όλες και όλοι ότι η Τράπεζα Γης στον προηγούμενο νόμο ήταν ένας τίτλος. Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή μπορούμε να πούμε ότι από υπάρχει κάτι πολύ ουσιαστικό. Μπορούμε πλέον να μιλάμε για τίτλους μεταφοράς συντελεστή δόμησης, οι οποίοι θα θεραπεύσουν το πρόβλημα και έχουμε πάρα πολλούς τίτλους που η πολιτεία έχει υποχρέωση να αποζημιώσει, όπως συνεταιρισμούς οι οποίοι με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας όταν αγοράστηκαν ήταν δομήσιμοι και μετά έπαψαν να είναι δομήσιμοι, άρα οι άνθρωποι έχασαν το δικαίωμά τους, ενώ είχαν αρχικά διοικητικές πράξεις, και αντίστοιχα τα διατηρητέα και άλλα πολλά παραδείγματα ανθρώπων οι οποίοι έχουν στερηθεί ενός δικαιώματος, το οποίο όμως μπορεί να αξιοποιηθεί από την πολιτεία ως τίτλος για να μπορέσουμε ακριβώς να θεραπεύσουμε τις πολύ μεγάλες αυθαιρεσίες της πέμπτης κατηγορίας, που δεν αρκεί να πεις ότι επειδή κάποιος πλήρωσε, δεν έχει άλλες υποχρεώσεις.
Γιατί και εκεί, το να λες ότι 30 χρόνια πληρώνω και απαλλάσσομαι της κατεδάφισης δεν λέει κάτι. Κάποια στιγμή δεν πρέπει να λύσουμε το πρόβλημα; Αν έχει χτιστεί σε μια περιοχή 30% υπερβάλλουσα δόμηση, σε χρήσεις γης ή σε αυτοκίνητα αυτό συνεπάγεται πως δεν αντέχει η οδοποιία. Πότε θα λυθεί αυτό το πρόβλημα; Θα το δούνε μετά από 30 χρόνια μπροστά τους αυτοί οι άνθρωποι, όταν θα γκρεμίσουμε; Κάπως πρέπει να γίνει.
Αν είναι να γκρεμίσουμε κάποια να τα γκρεμίσουμε. Με ποιους πόρους; Και εάν είναι να πάρουμε κάποια περιβαλλοντικά ισοδύναμα μέσα στον ίδιο τον οικιστικό ιστό, δηλαδή να χτίσουν κάποιοι άλλοι κάτι λιγότερο, αυτό πρέπει κάπως να γίνει.
Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή γίνεται μια πολύ γενναία προσπάθεια σε αυτή την κατεύθυνση. Δεν θα κουράσω άλλο. Το νομοσχέδιο είναι στη διαβούλευση. Νομίζω ότι - όπως είχαμε πολύ ανοιχτά αυτιά όλο αυτό το διάστημα να ακούμε τους πολίτες, όπου οι ίδιοι μας περιγράφανε τα προβλήματα και το πώς γεννήθηκαν αλλά και το πώς μπορούν να θεραπευθούν - αυτός ο διάλογος πρέπει να ενταθεί και με την δική σας βέβαια συνδρομή η οποία είναι πολύτιμη, για να έχουμε στο τέλος ένα νόμο που πραγματικά θα τον πιστωθεί η ίδια η κοινωνία.
Σας ευχαριστώ.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Να δώσουμε τώρα το λόγο στην Γενική Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού, την κυρία Ρένα Κλαμπατσέα, προκειμένου να περάσει σε μια σύντομη περιγραφή για τη διάρθρωση του νομοσχεδίου.

Ε. ΚΛΑΜΠΑΤΣΕΑ: Στη συνέχεια όσων ήδη έχουν καταγραφεί ως οι βασικοί άξονες, ως πρόθεση, που θέλαμε να καταγραφεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος σε αυτό το πολυνομοσχέδιο - ας μου επιτραπεί αυτός ο όρος - θα ήθελα και εγώ, με τη σειρά μου, να θέσω μερικά από τα κύρια ζητήματα τα οποία έρχεται να παρακολουθήσει και να επιλύσει σταδιακά, αλλά με έναν τρόπο που μπορεί να οδηγήσει πολύ γρηγορότερα σε οριστική επίλυση, το νομοσχέδιο αυτό.
Βλέποντας κανείς τη διάρθρωση αυτού του νομοσχεδίου, νομίζω ότι μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορετική αντίληψη την οποία θέλαμε να θέσουμε υπόψη της ελληνικής κοινωνίας, του τεχνικού κόσμου, των περιβαλλοντικών οργανώσεων, των ενεργών πολιτών, καθώς στο τρίπτυχο γύρω από το οποίο αναπτύσσονται τα ζητήματα που αφορούν στη δόμηση και το δομημένο περιβάλλον, έρχονται να συνομιλήσουν ταυτόχρονα.
Νομίζω ότι είναι η πρώτη φορά – είμαι απολύτως βέβαιη – όπου επιχειρείται κάτι τέτοιο. Και αυτό δεν έχει να κάνει, κατά τη γνώμη μας, επειδή θα θέλαμε να έχουμε παράξει ένα εξαιρετικά βαρύ με την έννοια του πολυσέλιδου, νομοσχέδιο, αλλά γιατί ακριβώς αυτή είναι η μεθοδολογία την οποία έχουμε χρησιμοποιήσει στην κατάρτιση αυτού του νομοσχεδίου.
Πρόκειται δηλαδή για μια λιγότερο αποσπασματική προσέγγιση των ζητημάτων του δομημένου χώρου. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν μιλώ για την απόλυτη, ή την ολική, αλλά για την όσο το δυνατόν λιγότερη αποσπασματικότητα στις διατάξεις που αφορούν το δομημένο περιβάλλον.
Όλοι εμείς ως πολίτες, όποιοι είναι τεχνικοί ως μηχανικοί, ως ειδικοί, αλλά το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, είναι βέβαιο ότι κάθε φορά έχει μια δοσοληψία με θέματα που αφορούν στο δομημένο χώρο. Πολύ συχνά κάνω την εξής ερώτηση , χωρίς να θέλω την απάντησή σας: Ποιοι σε αυτή την αίθουσα δεν έχουν έστω και μια μικρή αυθαιρεσία πέρα και έξω από αυτό το οποίο γράφει η οικοδομική τους άδεια;
…Παρ΄ όλα αυτά χαίρομαι πολύ γι΄ αυτό. Νομίζω ότι δεν θα ήταν καθόλου κομψό και σωστό για σας που μιλάτε για τα θέματα του περιβάλλοντος, να είσαστε οι αυθαιρετούχοι, ας μου επιτραπεί ο όρος. Καταλαβαίνετε όμως, ότι χρησιμοποίησα αυτή την ερώτηση για να πω ότι αφορά πάρα πολύ κόσμο το τι συμβαίνει με τη δόμηση. Επανέρχομαι στο γνωστό τρίπτυχο, το οποίο αφορά κατ΄ αρχήν τους μηχανισμούς και τα μέσα ελέγχου της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος, το πλαίσιο δόμησης και την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης.
Επομένως, για πρώτη φορά η αυθαίρετη δόμηση δεν αποτελεί τον πυρήνα γύρω από τον οποίο ερχόμαστε να υφάνουμε ένα νομοσχέδιο. Επιμένω στο γεγονός ότι δεν έχει καμία σημασία το να κλείσουμε τα μάτια και να κάνουμε ότι δεν υπάρχει. Υπάρχει, είναι εδώ. Δυστυχώς επιδεινώνει την ποιότητα της ζωής όλων μας και θα πρέπει πραγματικά η γραμμή του 2011, η οποία τέθηκε ήδη από τους προηγούμενους νόμους, πραγματικά να μην έχει κανενός τύπου ή είδους παραβίαση.
Εάν πρέπει να επισημάνουμε τα πιο σημαντικά στοιχεία, θα λέγαμε αναμφίβολα ότι η έννοια της παρατήρησης και του ελέγχου, της πρόληψης, της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης για τα θέματα του δομημένου περιβάλλοντος, αποτελούν τη βασική ραχοκοκαλιά της αντίληψης, η οποία έχει ενσωματωθεί σε αυτό το νομοσχέδιο.
Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί χρειάζεται μια νέα δομή κεντρική, η οποία θα φτάνει μέχρι την έδρα της κάθε Περιφερειακής Ενότητας, η οποία θα παρακολουθεί όλα αυτά τα ζητήματα τα οποία για πρώτη φορά όμως αποτελούν ταυτόχρονα αντικείμενο αυτής της δομής.
Όπως ξέρετε, υπάρχει μια πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων ταυτόχρονα με μια εξαιρετικά δύσκολη πολυνομία σε σχέση με τα ζητήματα της δόμησης και προσπαθούμε με ένα συστηματικό τρόπο αυτό να το επιλύσουμε, ή να μπούμε στη διαδικασία για να επιλυθεί. Ταυτόχρονα, μια σειρά από ζητήματα τα οποία αφορούν την ποιότητα, την αισθητική του δομημένου περιβάλλοντος αλλά και τα ζητήματα της προσβασιμότητας, ή των ενστάσεων σε σχέση με τις αυθαιρεσίες, μπαίνουν πλέον κάτω από τη σκέπη αυτού του Παρατηρητηρίου. Χωρίς αυτό, όμως, να σημαίνει ότι ο αποκλειστικός τους ρόλος φτάνει μόνο μέχρι εκεί. Καταλαβαίνοντας ότι σε μεγάλο βαθμό ζητήματα τα οποία αφορούν τον τρόπο με τον οποίο προωθείται ο πολεοδομικός σχεδιασμός στη χώρα μας. Με τις παθογένειες τις οποίες έχει σε ό,τι έχει να κάνει με το ότι δεν ήμασταν μια χώρα που εξ αρχής είχε Κτηματολόγιο, ή που πολύ γρήγορα έστησε Κτηματολόγιο, ή που πολύ γρήγορα έστησε τους δασικούς χάρτες. Που ταυτόχρονα, έχει σε ψηφιακή μορφή όλες τις θεσμικές γραμμές οι οποίες αποτυπώνουν με ένα καθαρό και διαφανή τρόπο γνωστό σε όλους ποια είναι τα όρια της απαγόρευσης, ή ποια είναι τα επιτρεπτά όρια τελικά για τη δόμηση. Με δεδομένο ότι όλα αυτά δεν τα έχουμε σήμερα που μιλάμε, ολοκληρωμένα και με ένα τρόπο αδιαμφισβήτητο. Νομίζουμε ότι είναι το πρώτο βήμα για να μπορέσουν όλα αυτά να «συνομιλήσουν», να συμπράξουν και τελικά να οδηγήσουν σε μια σταθερή βάση γύρω από την οποία θα μπορεί κανείς να αντλεί πληροφορίες και για τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η οποιαδήποτε πολεοδομική πράξη εντός του Δήμου του και αυτό να είναι γνωστό στους δημότες, είτε αυτή είναι μια ατομική πράξη όπως μια οικοδομική άδεια, είτε είναι ένα πολεοδομικό σχέδιο που αφορά μια ολόκληρη περιοχή.
Να βλέπει τις παθογένειες, τις καθυστερήσεις και ταυτόχρονα κάπου να χτυπάει ένα «καμπανάκι», εννοώ εντός Υπουργείου, ώστε να μπορεί να μπαίνει στη διαδικασία να επιλύει αυτά τα ζητήματα, προκειμένου ο μέσος χρόνος που απαιτείται για την ένταξη στο σχέδιο πόλης και την ολοκλήρωση μιας πράξης εφαρμογής, να είναι πολύ μικρότερη από αυτό το οποίο συμβαίνει από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80 έως σήμερα.
Το δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο το οποίο εμπεριέχεται στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο αφορά τη διαδικασία, αυτό που λέμε «πλαίσιο δόμησης», μέσα στο οποίο εντάσσονται τα ζητήματα του ελέγχου των οικοδομικών αδειών, αλλά ταυτόχρονα και η πολύ σοβαρή διαδικασία, αυτή την οποία νομίζουμε ότι έχοντας ενσωματώσει τις παρατηρήσεις από το Συμβούλιο της Επικρατείας αφορά στη λεγόμενη μεταφορά συντελεστή δόμησης και ταυτόχρονα στην παλιά τράπεζα γης, που για μας όλο αυτό το εγχείρημα τιτλοφορείται ως «τράπεζα δικαιωμάτων δόμησης και κοινοχρήστων χώρων» και φυσικά είναι αντιληπτό ότι δεν γίνεται τυχαία.
Αυτό σημαίνει ότι αυτό το περίφημο ισοζύγιο το οποίο μπορεί να λείπει –και λείπει όπως ξέρουμε- γιατί συνδέοντάς το με τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης υπενθυμίζω ότι έχει μεγάλη σημασία το να διασωθούν διατηρητέα κτήρια, ή ταυτόχρονα να είμαστε δίκαιοι για όσα ρυμοτομούνται για να μπορούν να υπάρχουν ολοκληρωμένα σχέδια πόλης –μιλώ στα τέλη της δεκαετίας του ΄90- άρα να κρατήσουμε ένα κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μεταφέροντας αυτό το δικαίωμα το οποίο υπήρχε εκείνη τη δεδομένη στιγμή, στο συγκεκριμένο ακίνητο και έπρεπε να μεταφερθεί.
Είναι γνωστό βεβαίως ότι αυτό δεν μπορεί να είναι ένα εμπορεύσιμο αγαθό και ταυτόχρονα γνωρίζουμε ότι από τις υπερβάσεις της αυθαίρετης δόμησης υπάρχουν πολλά τετραγωνικά μέτρα, χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα, στρέμματα ολόκληρα τα οποία καταγράφονται ως υπερβάσεις μέσα στις πόλεις μας.
Ακριβώς αυτή τη λογική έχουμε προσπαθήσει να σκιαγραφήσουμε μέσα από το νομοσχέδιο που κρατάτε. Πρόκειται για μια διαδικασία που προσπαθεί να βρει αυτό το ισοζύγιο μεταξύ δόμησης και κοινόχρηστων χώρων και ταυτόχρονα καταγράφει την αγωνία όλων στο ότι συνεχώς καθημερινά, οι Υπηρεσίες του Υπουργείου μας μπαίνουν στη διαδικασία της άρσης απαλλοτρίωσης κοινόχρηστων χώρων, οι οποίοι μετατρέπονται σε δομήσιμοι γιατί ακριβώς δεν υπάρχουν τα χρήματα για να αποδοθούν στους δικαιούχους, ώστε να παραμείνουν ως κοινόχρηστοι.
Θα ήταν κατά τη γνώμη μας πολύ μεγάλη έλλειψη εάν δεν κάναμε την προσπάθεια να περιγράψουμε αυτή τη δομή με ένα τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει με όρους διαφάνειας, μη εμπορεύσιμης διαδικασίας, η οποία όμως θα είναι καταγεγραμμένη και θα παρακολουθείται συστηματικά και αυτή από το Παρατηρητήριο δομημένου περιβάλλοντος.
Στη συνέχεια η ταυτότητα κτηρίου, όπως και η ταυτότητα του κοινόχρηστου χώρου ή η πολεοδομική ταυτότητα Δήμου, προφανώς αποτελούν μια σειρά από διαδικασίες τις οποίες δεν θα θέλαμε να τις αντιληφθείτε ως πάρα πολλά καινούργια και νέα ηλεκτρονικά μέσα, μητρώα, πλατφόρμες - και μια σειρά από τέτοια ζητήματα - τα οποία παραπέμπουν στις καλένδες τη λειτουργία τους. Θα θέλαμε να καταγράψετε μέσα από αυτό, το γεγονός ότι όλα αυτά θέλουμε να είναι συνδεδεμένα, να είναι διάφανα και να είναι προσβάσιμα από όλους. Αυτό έχει μεγάλη σημασία εάν θέλουμε να οικοδομήσουμε πράγματι τη συλλογική ευθύνη για την προστασία του περιβάλλοντος και να μην φέρνουμε πάντα με την ενοχική διαδικασία τον πολίτη απέναντι σε αυτό, αλλά με την έννοια της αρωγής προς αυτό.
Τέλος ως προς την αυθαίρετη δόμηση και την αντιμετώπισή της. Θέλω να πω ότι είμαι σίγουρη ότι θα υπάρχουν σειρά ερωτήσεων που θα αφορούν πολύ συγκεκριμένες διατάξεις που αγγίζουν πάρα πολλούς και επομένως, μια σειρά από προσωπικά στοιχεία πολύ ευχαρίστως να σας εξηγήσουμε με ποιο τρόπο έχουν προσεγγιστεί. Η φιλοσοφία, όμως, είναι ξανά και σε αυτό το τελευταίο κεφάλαιο του νομοσχεδίου, η πρόληψη. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι μερικά ζητήματα όπως για παράδειγμα αυτό το περίφημο Δελτίο Αποστολής ορισμένων οικοδομικών υλικών που θα αναγράφει την οικοδομική άδεια, είναι κάτι πάρα πολύ απλό και κάτι πάρα πολύ εύκολο, που δεν έγινε όμως ποτέ μέχρι σήμερα. Δεν λέω ότι αυτό θα λύσει το πρόβλημα. Λέω, όμως, ότι δείχνει ένα τρόπο μέσα από τον οποίο θα μπορούσε πολύ εύκολα, εάν πραγματικά δεν υπήρχε μια σειρά πελατειακών σχέσεων που οικοδομήθηκαν πολλές δεκαετίες, στο όνομα του αυθαιρέτου του φτωχού, ή του λιγότερου φτωχού, του πραγματικά φτωχού, αλλά και του καταπατητή, να έχουν οικοδομηθεί όλα αυτά τα χρόνια.
Η έννοια της μείωσης των παραβόλων στο 50% έχει να κάνει με το ότι θέλουμε να έρθουν οι περισσότεροι και να καταγραφούν. Αν δεν καταγραφούν, δεν μπορούν να θεραπευθούν. Ό,τι σημαίνει θεραπεία και με όποιο μέσο κάθε φορά θεωρούμε ότι είναι το καλύτερο. Μιλώ πάντα για τα αυθαίρετα προ του 2011. Αυτό νομίζω ότι οι Υπουργοί το τόνισαν σε τέτοιο βαθμό που δεν νομίζω ότι χρειάζεται να το επαναλάβω.
Πολλές φορές η θεραπεία, τις περισσότερες φορές, βρίσκεται πολύ κοντά με την ανάγκη αυτά να μελετηθούν σε επίπεδο πολεοδομικό. Δεν βρίσκονται στο κενό αυτά τα αυθαίρετα, πρώτον. Ή αυτά που έχουν αυθαιρεσίες εν πάση περιπτώσει. Και, δεύτερον, καμία ανοχή στις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, αυτές οι οποίες εξαιρούνταν. Ταυτόχρονα, αντιστάθμισμα μέσω των ζωνών αυξημένης επιβάρυνσης σε συντελεστή, που ανήκουν και αυτές στην Τράπεζα Δικαιωμάτων Δόμησης και Κοινοχρήστων Χώρων, σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο κανείς αποδίδει αυτό το κόστος, το περιβαλλοντικό και κοινωνικό, όμως ταυτόχρονα που γίνεται από την υπέρβαση στους υπολοίπους, στην υπόλοιπη κοινωνία.
Ελπίζοντας ότι θα έχουμε τη δυνατότητα να πούμε ότι θα είστε πολύ καλά διαβασμένοι και χαιρόμαστε γι΄ αυτό, να απαντήσουμε στις ερωτήσεις σας. Ευχαριστώ πολύ.

Προηγούμενη σελίδα

Επόμενη σελίδα