Η πίεση στο φυσικό περιβάλλον προέρχεται κατά βάση από δύο στοιχεία: (α) την εξάντληση των ορυκτών πόρων (π.χ. μέταλλα) και (β) την υποβάθμιση των φυσικών οικοσυστημάτων (π.χ. μείωση βιοποικιλότητας, αποψίλωση, ρύπανση υδατικών πόρων). Διεθνώς, το κόστος αυτής της πίεσης φθάνει στο σχεδόν 35% του διεθνούς ΑΕΠ. Η βασική μας διαφοροποίηση είναι ότι χρησιμοποιούμε οικονομικά μοντέλα κι αλγορίθμους που εκτιμούν τόσο το περιβαλλοντικό κόστος από την ρύπανση των αποβλήτων, όσο και την αξία που μπορούν να έχουν οι φυσικοχημικές ιδιότητές τους. Εν ολίγοις, υιοθετούμε μεθόδους Ολοκληρωμένης Οικονομικής και Περιβαλλοντικής Λογιστικής (Integrated Economic and Environmental Accounting). Έτσι είμαστε ήδη έτοιμοι να εφαρμόσουμε λύσεις για την Βιομηχανική Συμβίωση με την λειτουργία του μηχανισμού των τιμών σε ένα πλαίσιο αγοράς, το οποίο θεσμικά μόλις ξεκινά να δημιουργείται. Κατόπιν, η πλατφόρμα συναλλαγών μας σχεδιαστικά διαφεύγει από την απλοϊκή λογική ενός «τόπου αγοράς» (marketplace), κινούμενη περισσότερο στην λογική ενός «χρηματιστηρίου» με αναλυτική δεδομένων υψηλής παραμετροποίησης που επιτρέπει την επιλογή από ένα μεγάλο εύρος χρηματοπιστωτικών εργαλείων για την μέγιστη οικονομική αξία κάθε αποβλήτου από το εμπόριό του.
Εν τέλει, για την EVOTROPIA, η Αειφορία και η Κυκλική Οικονομία παντρεύονται στην έννοια του «Συμβιωτικού Σχεδιασμού» (Symbiotic Design). Πλέον, σχεδιάζουμε λαμβάνοντας υπ` όψιν τόσο τα βιομηχανικά μοτίβα παραγωγής αποβλήτων όσο και τους βιογεωχημικούς κύκλους των οικοσυστημάτων, προσαρμόζοντας αντίστοιχα το ανθρώπινο δομημένο περιβάλλον. Αυτήν την προσέγγιση πρακτικά την έχουμε εισάγει πρώτοι στην αγορά.
Ποια είναι η οπτική της εταιρείας για την Κυκλική Οικονομία και τις προοπτικές της;
Αν συναρτήσουμε την εξέλιξη του ανθρώπου στον πλανήτη με το ποσό ενέργειας που μπορούσε να χρησιμοποιήσει, θα δούμε μια ενοποιημένη πορεία από τις Πρωτόγονες Κοινωνίες (στα 200.000 έτη) στον Γεωργικό Πολιτισμό (στα 15.000 έτη) και σήμερα στον Βιομηχανικό Πολιτισμό που μετρά μόλις 200 έτη. Από τα στοιχεία, διαπιστώνουμε ότι η διαθεσιμότητα της ενέργειας αυξάνεται εκθετικά ενώ οι χρόνοι μετάβασης μειώνονται εκθετικά. Ο συνδυασμός της άνευ προηγουμένου διαθεσιμότητας ενέργειας και του μοντέλου της «Γραμμικής Οικονομίας», όπου το φυσικό περιβάλλον θεωρείται απλώς πηγή πόρων κι αποδέκτης αποβλήτων, δίνει στον άνθρωπο την ικανότητα να επηρεάσει σε μεγάλη κλίμακα τους πλανητικούς βιογεωχημικούς κύκλους. Σύμφωνα και με την κατάταξη του αείμνηστου Ρώσου αστρονόμου Nikolai Kardashev (1932 - 2019), ο πολιτισμός μας πλησιάζει το Επίπεδο 1, όπου μπορεί να διαταράξει τις καθιερωμένες φυσικές ενεργειακές ροές μέσα από την απόρριψη θερμικών και υλικών αποβλήτων με ρυθμό υψηλότερο από αυτόν που μπορούν να μεταβολίσουν τα πλανητικά οικοσυστήματα.
Εδώ η «Κυκλική Οικονομία» έρχεται να προτείνει την μίμηση των φυσικών οικοσυστημάτων στο οικονομικό επίπεδο, ώστε μέσα από μια αγορά τα «απόβλητα» να ανταλλάσσονται σαν κανονικά εμπορεύματα προτού καταλήξουν στην φύση. Γι` αυτό κι έχει σημασία η αναγνώριση των ιδιοτήτων τους που έχουν οικονομική αξία. Με αυτόν τον τρόπο παράγεται εμπορικό κέρδος, ενώ τα οικοσυστήματα αποσυμπιέζονται για να συνεχίζουν τις πολύτιμες για τον άνθρωπο λειτουργίες τους.
Ωστόσο, παρόλο που η Κυκλική Οικονομία συνιστά έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς της οικονομικής εξέλιξης, θα πρέπει να αναδείξουμε την σκοτεινή πλευρά της που συνίσταται στο μεγάλο θέμα του «οικολογικού ξεπλύματος» ή «green washing». Έτσι, κάποιες χώρες υψηλού εισοδήματος εξάγουν τα απόβλητά τους σε χώρες χαμηλού εισοδήματος με ανύπαρκτη περιβαλλοντική νομοθεσία, «καθαρίζοντας» τα εθνικά περιβαλλοντικά «βιβλία» τους. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια περίπτωση «περιβαλλοντικού dumping». Εκτός του ότι είναι υποκριτική, είναι κι επικίνδυνη. Σκεφθείτε για παράδειγμα, μια ποσότητα βαρέων μετάλλων που έχει ξεκινήσει από την Ευρώπη προς «επεξεργασία» κάπου στην Ασία, αλλά όταν φθάνει εκεί απλώς απορρίπτεται ανεξέλεγκτα στον ωκεανό. Το ψάρι που θα αλιευθεί από αυτόν τον ωκεανό θα καταλήξει κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, στο πιάτο μας.
Ποια πιστεύετε ότι είναι τα κλειδιά για τις επιτυχίες του εγχειρήματός σας;
Θα λέγαμε ότι οι 3 πυλώνες της μέχρι τώρα επιτυχίας μας συνίστανται στις εξής στάσεις απέναντι στην οικολογική επιχειρηματικότητα:
- `Ανεση με την ιδέα ότι δεν έχουμε καμία απολύτως εξασφάλιση να πετύχουμε, ακόμη κι αν έχουμε αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής μας σε αυτό το έργο. Με αυτήν την στάση έχουμε επιτύχει να τροφοδοτούμαστε διαρκώς με ψυχικά «καύσιμα» που μας δίνουν αντοχές μέχρι την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος.
- Η επιτυχία βασίζεται περισσότερο στις ταπεινές εργασίες που δεν εντυπωσιάζουν. Το μεγάλο όραμα, το φυσικό ταλέντο κι ο ενθουσιασμός για το αντικείμενο συνιστούν την καλύτερη αρχική συνθήκη για την έναρξη μιας επιχείρησης. Την διαφορά ωστόσο , που συνήθως ξεχωρίζει τους καλούς από τους καλύτερους, κάνει η διάθεση να υποστηριχθούν καθημερινά οι πιο ταπεινές αλλά απαραίτητες εργασίες της, όπως η εποπτεία λογιστικών καταστάσεων, η μελέτη της νομοθεσίας ή η συγγραφή ενός εταιρικού κειμένου για την πνευματική ιδιοκτησία της.
- Η επιτυχία δοκιμάζει την ποιότητα της ομάδας πολύ περισσότερο από την αποτυχία. Διότι στην αποτυχία, υπάρχουν μόνον δύο επιλογές· είτε να ξανασηκωθείς ή να παραιτηθείς. Στην επιτυχία όμως, υπάρχουν πολλές και πιο δελεαστικές επιλογές που μπορούν να διεγείρουν σκέψεις πλεονεξίας και ματαιοδοξίας που δοκιμάζουν τόσο το όραμα όσο και τους δεσμούς της ομάδας.
Το προηγούμενο διάστημα αφιερώσαμε αρκετό χρόνο στο να χαρτογραφήσουμε τις στρατηγικές επιλογές μας για την είσοδό μας στην αγορά. Κατόπιν αρκετών δοκιμών, καταλήξαμε στις βέλτιστες επιλογές που ταιριάζουν στον χαρακτήρα της εταιρείας μας. Στο επίπεδο διεθνών οργανισμών, από τον Μάρτιο 2020 η EVOTROPIA διευθύνει την Ειδική Επιτροπή Κυκλικής Οικονομίας και Δομημένου Περιβάλλοντος του Συμβουλίου Αειφόρου Δόμησης Ελλάδας (Sustainable Building Council Greece, SBC - GR) μέλους του World Green Building Council (WGBC), ώστε η τεχνογνωσία μας να έχει πρόσβαση σε εθνικά και υπερεθνικά θεσμικά όργανα. Στο επιχειρηματικό επίπεδο, έχουμε ήδη ξεκινήσει συνεργασίες με επιλεγμένους στρατηγικούς συνεργάτες από τους κλάδους των τροφίμων, της ενέργειας και της τραπεζικής που έχουν αποδεδειγμένο έργο και προσανατολισμό στην Κυκλική Οικονομία. Σε αυτό το στάδιο οι αρχές της Κυκλικής Οικονομίας ξεκινούν να υιοθετούνται μαζικά. Κατά συνέπεια, η συνεργασία με στρατηγικούς παίκτες που μπορούν να λειτουργήσουν ως ηγέτες της αγοράς και πόλοι έξης κι άλλων επιχειρήσεων συνιστά προτεραιότητά μας. Μέχρι το 2025, φιλοδοξούμε να είμαστε ένα διεθνώς αναγνωρίσιμο όνομα στην αναλυτική δεδομένων και ψηφιακών εφαρμογών για την Βιομηχανική Συμβίωση, καθώς και στον σχεδιασμό οικολογικών χρηματοπιστωτικών εργαλείων.
Τέλος, ποια θα ήταν η συμβουλή σας για μία νέα επιχείρηση που θέλει να ακολουθήσει το μονοπάτι της οικολογικής επιχειρηματικότητας;
Να γνωρίζουν πολύ καλά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των λύσεών τους. Βλέπουμε συχνά «λύσεις» που στην πραγματικότητα απλώς μεταθέτουν το θέμα σε άλλο πεδίο. Σύνηθες παράδειγμα συνιστούν οι λύσεις που προτείνουν την ψηφιοποίηση για την αντικατάσταση της χρήσης χάρτου. Αγνοείται ωστόσο ότι η ψηφιοποίηση είναι περιβαλλοντικά μια πολύ ακριβή υπόθεση. Σκεφθείτε για παράδειγμα, ότι μόνον η εξόρυξη των νέων bitcoins σήμερα έχει ετησίως τις ενεργειακές απαιτήσεις μιας χώρας σαν την Ιρλανδία. Επομένως μπορεί να φανταστεί κάποιος το μέγεθος της πρόκλησης να μεταβούμε στην πλήρη ψηφιοποίηση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αντίστοιχα, η ετήσια ροή δεδομένων στο διαδίκτυο δαπανά το 6% της διεθνούς χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας. Κι από πού παράγεται αυτή η ενέργεια; Αν μελετήσει κανείς τα στοιχεία του διεθνούς μίγματος, θα δει ξεκάθαρα ότι συνίσταται κατά 65% από ορυκτά καύσιμα που εκπέμπουν CO2. Υπό αυτά τα ψυχρά δεδομένα, αφαιρώντας από την εξίσωση τις τεχνολογίες δέσμευσης CO2 που αυξάνουν κατακόρυφα το κόστος επένδυσης, είναι προτιμότερο να μην αντικαταστήσουμε πλήρως το χαρτί. Διότι αν δεχόμαστε ότι οι εκπομπές του CO2 πρέπει να τεθούν υπό έλεγχο, τότε συγκριτικά με τον ρυθμό απορρόφησης του CO2 από την ατμόσφαιρα, ο συνδυασμός των τεχνολογιών ανακύκλωσης χάρτου και του υψηλού ρυθμού ανανέωσης της βιομάζας των δασών δημιουργεί μια συνολικά μικρότερη πίεση στο οικοσύστημα.
Αντίστοιχο αποτέλεσμα έχει και η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών προς πιο υγιεινά και «οικολογικά» πρότυπα. Είναι γνωστό ότι η σύγχρονη συμβατική γεωργία είναι μια ιδιαίτερα εντατική ενεργειακά δραστηριότητα. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο μιας νέας μόδας, η στροφή προς την πιο υγιεινή quinoa αύξησε την διεθνή ζήτησή της. Αυτή όμως συνοδεύτηκε και από μια άνευ προηγουμένου αύξηση των εκτάσεων που αποψιλώθηκαν στον Αμαζόνιο, ενός πλανητικού πνεύμονα, προκειμένου να δημιουργηθούν οι απαιτούμενες εκτάσεις για την καλλιέργειά της. Ασφαλώς, αυτή η αποψίλωση ήταν ένα σημαντικό περιβαλλοντικό κόστος που σε διαφημιστικό επίπεδο δεν επισημάνθηκε καθόλου.
Κρατώντας λοιπόν στον νου ότι η οικονομία ανταποκρίνεται με μη γραμμικό τρόπο στις δομικές αλλαγές και δίχως να υποβαθμίζουμε την σημασία των νέων τάσεων, όπως της ψηφιοποίησης και της εναλλακτικής καλλιέργειας (που θα είναι αναπόφευκτες), επισημαίνουμε απλώς ότι θα πρέπει να γίνεται εκ των προτέρων ενδελεχής μελέτη των επιπτώσεων της κάθε εναλλακτικής λύσης.
Εταιρείες Εξοικονόμησης & Ενέργειας
