Ενεργειακοί «φύλακες» για το σπίτι σας

Τα μονωτικά υλικά
Τα μονωτικά υλικά διακρίνονται σε:

1. Ανόργανα ή οργανικά, ανάλογα με την προέλευση και τη σύσταση τους.
2. Φυσικής προέλευσης ή τεχνητά, ανάλογα με το βαθμό επεξεργασίας που υφίστανται πριν διατεθούν για κατανάλωση.
3. Ανοικτών ή κλειστών κυψελών ή πόρων αέρα
4. Μεγάλου ή μικρού φαινόμενου βάρους.

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται περισσότερο για την μόνωση των τοίχων είναι η διογκωμένη πολυστερίνη, η εξηλασμένη πολυστερίνη, η πολυουρεθάνη, ουαλοβάμβακας/ πετροβάμβακας κ.α, αλλά και πιο σύνθετα υλικά τα οποία υπόσχονται καλύτερη θερμική αντίσταση, όπως οι κόκκοι πολυεστερίνης που περιέχουν γραφίτη. Ανάλογα με το υλικό η θερμική αγωγιμότητα τους κυμαίνεται από 0,045-0,02 W/(mK).

1. Εν αρχή ην… το εξωτερικό περίβλημα
Θερμομονώνοντας την εξωτερική τοιχοποιία, απαιτείται λιγότερη ενέργεια για να θερμανθεί η κατοικία και μπορείτε να επιτύχετε μείωση στην δαπάνη θέρμανσης. Χρησιμοποιείστε διογκωμένη πολυστερίνη, πετροβάμβακα ή εξηλασμένη πολυστερίνη για να προστατεύσετε την εξωτερική πλευρά του κτιρίου από την υγρασία, αφού έτσι δεν δημιουργούνται συνθήκες υγροποίησης υδρατμών. Με τον τρόπο αυτό, ελαχιστοποιούνται οι θερμικές απώλειες του κτιρίου από τους εξωτερικούς τοίχους και έχει μεγάλη αποτελεσματικότητα στην εξοικονόμηση ενέργειας κυρίως τους θερινούς μήνες που φτάνει έως και το 65% ανάλογα με το κτίριο, την περιοχή και τον προσανατολισμό του.

2. Προστατέψτε την οροφή και κερδίστε
Θερμομονώστε την οροφή (ταράτσα ή σκεπή) της κατοικίας. Θερμομονώνοντας την οροφή σας μπορείτε να επιτύχετε μείωση στην δαπάνη θέρμανσης έως 250 ¤ ετησίως. Η θερμομόνωση της οροφής και εν γένει της ταράτσας αποτελεί μια από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε ένα κτίριο. Λόγω καθημερινής καταπόνησης από τις καιρικές συνθήκες, το δώμα αποτελεί το πιο ευπαθές δομικό στοιχείο σε ένα κτίριο. Υπάρχουν σήμερα εξαιρετικές λύσεις θερμομόνωσης των δωμάτων που μειώνουν σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση και ψύξη. Το δώμα πρέπει να θερμομονώνεται και για έναν πρόσθετο λόγο, αυτόν της προστασίας της πλάκας από τη διάβρωση και τις καιρικές μεταβολές που σταδιακά την αποσαθρώνουν. Με την θερμομόνωση της πλάκας της ταράτσας επιτυγχάνεται παράλληλα και η υγρομόνωσή της, το αντίστροφο δεν ισχύει. Συνήθεις τρόποι θερμό-υγρομόνωσης της ταράτσας αποτελούν:
 

• Τοποθέτηση εξηλασμένης ή διογκωμένης πολυστερίνης ή πετροβάμβακα 9-12cm, τσιμεντοκονία ή περλομπετόν ή αφρομπετόν προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες ρύσεις για την αποφυγή συσσώρευσης υγρασίας και η τοποθέτηση ασφαλτόπανου ψηφίδας στην τελική επίστρωση.
• «Ανεστραμμένη μόνωση»: Η διαφορά της με την προηγούμενη είναι η σειρά που τοποθετούνται τα υλικά. Δηλαδή τοποθετείται πρώτα το ασφαλτόπανο και στη συνέχεια η εξηλασμένη πολυστερίνη και το πρόσμικρο τσιμεντοειδές για τη δημιουργία ρύσεων, ενώ ως τελική επιφάνεια ενδείκνυται η τοποθέτηση πλακιδίων ή βιομηχανικό δάπεδο για την καλύτερη προστασία και καλαισθησία.
• Τοποθέτηση ασφαλτικού γαλακτώματος ως φράγμα υδρατμών στην πλάκα, στη συνέχεια ψεκασμός με spray πολυουρεθάνης μέσου πάχους 3-4cm και τέλος τοποθετείται γαρμπιλομπετό ρύσεως.

3. Κλείστε την «τρύπα» των κουφωμάτων
Αντικαταστήστε τα παλιά κουφώματα της κατοικίας σας με νέα θερμομονωτικά κουφώματα, με διπλά τζάμια. 
Η αντικατάσταση των κουφωμάτων (κούφωμα νοείται το σύστημα που αποτελείται από τους υαλοπίνακες και το προφίλ που περιβάλλει τον υαλοπίνακα) σε μια οικία περιλαμβάνεται στις πρώτες αλλαγές που πραγματοποιεί ο ιδιοκτήτης που επιθυμεί την ενεργειακή αναβάθμισή της. Η αντικατάσταση των παλαιών κουφωμάτων με σύγχρονα, πιστοποιημένα και ενεργειακά αποδοτικά κουφώματα που διαθέτουν ενεργειακά τζάμια μικρής θερμοχωρητικότητας εξασφαλίζουν την εξοικονόμηση ενέργειας.
Επιπλέον, μπορείτε να στεγανοποιήστε όλα τα παλιά κουφώματα (πόρτες, παράθυρα), αν δεν υπάρχει η δυνατότητα αντικατάστασης. Αυτό γίνεται σφραγίζοντας τις χαραμάδες των κουφωμάτων και χρησιμοποιώντας κατάλληλα υλικά (βουρτσάκι και ειδικές μονωτικές ταινίες).

4.Υαλοπίνακας αισθητικής και οικονομίας
Η αντικατάσταση των υαλοπινάκων αγγίζει το 20-25% της συνολικής ενεργειακής αναβάθμισης της οικίας. Επίσης, η βελτίωση της θερμικής άνεσης είναι εντυπωσιακή χειμώνα-καλοκαίρι, εξαφανίζοντας τα φαινόμενα συμπύκνωσης υδρατμών στα παράθυρα τον χειμώνα και μειώνοντας την υπερθέρμανση του χώρου το καλοκαίρι. Υλικά όπως το ξύλο ή το PVC έχουν από μόνα τους ικανή θερμοχωρητικότητα για την αναβάθμιση των προφίλ των κουφωμάτων, και ειδικά τα ξύλινα, προσδίδουν ένα ομορφότερο αισθητικό αποτέλεσμα στην κατοικία. Για την ορθή επιλογή των ενεργειακών υαλοπινάκων θα ήταν προτιμότερο να απευθυνθούμε σε έναν ενεργειακό επιθεωρητή ή σε ένα πιστοποιημένο με CE κατάστημα.

5. Η σκιά σώζει… ενέργεια
Υπάρχουν πολυποίκιλα ήδη σκιάστρων όπως τα εξωτερικά (π.χ. περσίδες, στέγαστρα, τέντες, πατζούρια κ.α.) ή τα εσωτερικά (π.χ. περσίδες, κουρτίνες, rollers κ.α.), τα κινητά ή/και τα σταθερά, τα διάτρητα ή τα συμπαγή. Τα εξωτερικά σκίαστρα τοποθετούνται για προστασία περισσότερο τους καλοκαιρινούς μήνες σε προσανατολισμούς (νότιους, νοτιοανατολικούς και νοτιοδυτικούς) με μεγάλη θερμική επιβάρυνση λόγω ηλιασμού. Πιο συνηθισμένη μορφή σκιάστρων είναι οι τέντες, οι οποίες τοποθετούνται πλέον χωρίς συγκεκριμένο προσανατολισμό με γνώμονα τον περιορισμό «προσβασιμότητας» και ελέγχου του ιδιωτικού χώρου των ενοίκων. Η ορθή διαστασιολόγηση των σκιάστρων είναι πολύ σημαντική προκειμένου να προστατεύουν την κατοικία από την ηλιακή ακτινοβολία το καλοκαίρι, αλλά παράλληλα να επιτρέπουν την είσοδό της στο κτίριο το χειμώνα. Επίσης, θα πρέπει να εξετάζεται και το θέμα του φυσικού φωτισμού ώστε να εξασφαλίζεται επάρκεια και προστασία από θάμβωση. Από την άλλη, με τα εσωτερικά σκίαστρα περιορίζεται η σκίαση μόνο στα σημεία των κουφωμάτων με συνέπεια το κέλυφος του κτιρίου να εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία. Τέλος, μια μορφή σκιάστρων είναι και ο πρόβολος των βεραντών, με το εκτιμώμενο κόστος να κυμαίνεται ανάλογα με το είδος, τον μηχανισμό και τον τρόπο εγκατάστασης εσωτερικά (περσίδες) ή εξωτερικά (τέντες-στέγαστρα). Πιο αναλυτικά, τα συστήματα σκίασης, έχουν ως εξής:
 

• Τέντες: Αποτελούν τη πιο παλιά, απλή και γνωστή μέθοδο σκίασης. Έχουν χαμηλό κόστος τοποθέτησης και ευκολία στο χειρισμό τους. Τα τελευταία χρόνια ελέγχονται και ηλεκτρικά στη λειτουργία τους, ενώ συχνά διαθέτουν και αισθητήρες ανέμου για να κλείνουν αυτόματα όταν η δύναμη του αέρα ξεπερνάει μια δεδομένη ένταση.
• Πέργκολες: Είναι πιο «μόνιμες» κατασκευές και συναντούνται κυρίως σε μονοκατοικίες αλλά και δώματα πολυκατοικιών. Μπορεί να είναι κατασκευασμένες από ξύλο ή και από μπετό. Εκτός από το αισθητικό τους αποτέλεσμα στην όψη του κτιρίου συμβάλουν ενεργά και στη μόνωση του, καθώς απομακρύνουν σημαντικά τα ποσοστά της ηλιακής ακτινοβολίας λόγω αντανάκλασης.
• Σκίαστρα: Εμφανίζονται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια ειδικά σε νέες κατασκευές, αλλά κυρίως σε βιοκλιματικά κτίρια. Τοποθετούνται κάθετα στο επάνω μέρος των γυάλινων επιφανειών για να περιορίσουν το ποσοστό εκείνο της ακτινοβολίας που είναι προβληματικό, χωρίς να στερούν παράλληλα το οπτικό αποτέλεσμα των ενοίκων. Μπορούν να είναι σταθερά ή και με μεταβαλλόμενη κλίση που ελέγχεται από αισθητήρες φωτός. Σε βιοτεχνικά κτίρια, γραφεία ή και μοντέρνους βιομηχανικούς χώρους που το εξωτερικό μέρος αποτελείται από γυαλί, μπορούν να καλύψουν όλες τις εξωτερικές όψεις και να συνδυαστούν με αυτούς τους έξυπνους μηχανισμούς ελέγχου για μέγιστη εξοικονόμηση, ή και αυτονομία.

6. Τα χρώματα κάνουν τη διαφορά
Η συνήθης πρακτική σε κάθε σπίτι, κάθε καλοκαίρι είναι ο χρωματισμός ή αλλιώς φρεσκάρισμα των επιφανειών του σπιτιού, είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά. Τώρα πια με αυτή την απλή διαδικασία, που είναι και πιο οικονομική λύση, μπορούμε ταυτόχρονα να επιτύχουμε και εξοικονόμηση ενέργειας στην οικίας μας, ακόμη και της τάξης του 30%. Πως; Βάφοντας το σπίτι μας με χρώματα εξοικονόμησης ενέργειας και υψηλής αντανακλαστικότητας. Χρώματα τα οποία λόγω των υλικών τους παίρνουν ανοιχτές αποχρώσεις το καλοκαίρι για να αντανακλούν τον ήλιο (και να μη διαπερνάει η ακτινοβολία στο εσωτερικό) και σκουραίνουν τον χειμώνα ώστε να απορροφούν ηλιακή ενέργεια (και να ζεσταίνεται πιο πολύ το σπίτι). Επίσης μειώνουν τη θερμοκρασία των δομικών υλικών, δημιουργώντας μια μεμβράνη προστασίας.

7. Μην ξεχάσετε τους σωλήνες
Τέλος, μην ξεχάσετε να μονώστε όλες τους σωλήνες θέρμανσης και ζεστού νερού χρήσης. Αρχικά ελέγξτε του όλους και στην κεντρική θέρμανση και κατόπιν, μονώστε όπου δεν υπάρχει μόνωση, ή αντικαταστήστε οποιαδήποτε έχει ενδεχομένως φθαρεί. 

+1. Παρέμβαση «SOS» και στις ηλεκτρικές συσκευές
Μία έξτρα, αλλά εξίσου σημαντική εσωτερική παρέμβαση, που μπορεί να ενισχύσει ακόμα περισσότερο, τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας σε ένα νοικοκυριό, θεωρείται και η αντικατάσταση παλαιών ή/και ενεργοβόρων ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, με νέες ενεργειακά πιο αποδοτικές. Η σωστή επιλογή μιας τέτοιας ηλεκτρικής οικιακής συσκευής, η οποία θα καλύπτει τις ανάγκες του νοικοκυριού, θα αποδειχθεί συμφέρουσα σε βάθος χρόνου. Οι συσκευές υψηλότερης ενεργειακής απόδοσης συνήθως έχουν σχετικά μεγαλύτερο κόστος αγοράς, από τις συσκευές χαμηλότερης ενεργειακής απόδοσης, όμως, το κόστος λειτουργίας τους, κατά τη διάρκεια ζωής τους, είναι δεδομένα, πολύ πιο μικρό, επιτρέποντας τη σχετική απόσβεση.

Για την επιλογή των κατάλληλων συσκευών, βασικό ρόλο παίζει η ενεργειακή ετικέτα, η οποία και αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο που μπορούν να χρησιμοποιούν οι καταναλωτές για να πραγματοποιούν συμφέρουσες αγορές, καθώς παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την κατανάλωση ενέργειας μιας συσκευής, καθώς και για τα βασικά τεχνικά της χαρακτηριστικά. Είναι πια δε, υποχρεωτική, σύμφωνα και με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.