Π.Ε.Α.: Εργαλείο Εξοικονόμησης στις Κατοικίες

Η εξοικονόμηση ενέργειας στον τομέα των κτιρίων μπορεί σε μεγάλο βαθμό να επιτευχθεί μέσω της γνώσης της υφισταμένης ενεργειακής κατάστασης του κτιρίου/κατοικίας και των μέτρων που μπορούν να ληφθούν προκειμένου να μειωθούν οι ενεργειακές του ανάγκες. Σε αυτό το σκοπό επιδιώκει να συμβάλει το έργο REQUEST2ACTION «Removing barriers to low carbon retrofit by improving access to data and insight of the benefits to key market actors». Πρόκειται για ένα κοινοτικό έργο που συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη», έχει διάρκεια τρία έτη και συμμετέχουν σε αυτό, οργανισμοί από εννέα συνολικά χώρες. Από την Ελλάδα συμμετέχει το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας - ΚΑΠΕ. 

Το έργο αποσκοπεί στην ενθάρρυνση των ιδιοκτητών και ενοικιαστών ακινήτων, προκειμένου να υιοθετήσουν τις συστάσεις των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) και να βελτιώσουν ενεργειακά τα νοικοκυριά τους. Μέσα από την συγκέντρωση και τη διάδοση των αναγκαίων πληροφοριών, οδηγιών και δεδομένων, καθώς και τη δημιουργία ενός μοντέλου αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης μεταξύ του καταναλωτικού κοινού και της αγοράς στην ανακαίνιση των κατοικιών, διευκολύνεται η διαδικασία της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων και επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση ενέργειας και η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, CO₂.

Το έργο προτρέπει στην παρακίνηση και λήψη αποφάσεων ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών μέσω της εξασφάλισης εύκολης πρόσβασης σε ακριβή, αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης, φέρνοντας σε στενή επαφή τους παράγοντες της αγοράς – ιδιοκτήτες/ ενοικιαστές ακινήτων, τους προμηθευτές, κατασκευαστές και εγκαταστάτες, παρόχους υπηρεσιών, την τοπική αυτοδιοίκηση καθώς και τους φορείς χάραξης πολιτικής.

Οι δράσεις του REQUEST2ACTION
Oι κύριες δράσεις του ευρωπαϊκού έργου REQUEST2ACTION αφορούν
ν στην παρακολούθηση των δραστηριοτήτων ανακαίνισης, μέσα από την συγκέντρωση και την ανάλυση των υφιστάμενων συστημάτων των ΠΕΑ,
ν στη δημιουργία τεσσάρων εργαλείων ενεργειακού ελέγχου (Home Energy Check) της κατοικίας, που βοηθούν τον απλό χρήστη να εξοικειωθεί με τον τρόπο εξοικονόμησης ενέργειας και χρημάτων στο νοικοκυριό του,
ν στην ανάπτυξη πέντε διαφορετικών πιλοτικών κόμβων επικοινωνίας (HUB), που έχουν ως κοινό στόχο τη διάδοση των μέτρων εφαρμογής των συστάσεων των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης.

Στην Ελλάδα, ειδικότερα, κατά τη διάρκεια του έργου, το ΚΑΠΕ ασχολείται με την ανάπτυξη δύο κύριων δράσεων:
ν Το ελληνικό HUB για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και
ν το Εργαλείο Ενεργειακού ελέγχου κατοικιών “Home Energy Check”

Το ελληνικό HUB για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων
O όρος “HUB” σημαίνει κόμβος και ειδικότερα για το έργο REQUEST2ACTION αποτελεί έναν κόμβο επικοινωνίας μεταξύ της αγοράς και των ιδιοκτητών ή/ και ενοικιαστών ακινήτων, έναν ενεργό μηχανισμό παρακολούθησης της πραγματικής εφαρμογής των μέτρων που προτείνονται μέσα από τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ). 

Το ελληνικό HUB για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, που έχει ως βασική του αρχή να φέρει σε επαφή τα διαφορετικά ενδιαφερόμενα μέρη, αποτελεί μια κεντρική πηγή πληροφοριών για όλες τις διαδικασίες που πρέπει να λαμβάνουν χώρα στην ανακαίνιση των κατοικιών, τα πρότυπα ποιότητας προϊόντων & συστημάτων κ.ά.

Δημιουργείται με σκοπό να βοηθήσει την «Κοινότητα των συμβαλλόμενων μελών στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων» όπως είναι, η αγορά προϊόντων και υπηρεσιών ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων, οι τεχνικοί εμπειρογνώμονες, οι ερευνητές, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι πολίτες, ώστε κάθε ένας τους να βελτιώσει τις μεθόδους και τις στρατηγικές εξοικονόμησης στον τομέα όπου δραστηριοποιείται.

Το ελληνικό HUB αναπτύσσεται σε ένα διαδικτυακό και συνάμα δυναμικό περιβάλλον, του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά συνοψίζονται στα εξής πεδία:
ν Η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων
ν Τα κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (nZEBs)
ν Παρουσίαση στατιστικά στοιχείων των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές συλλογής & διαχείρισης των δεδομένων αυτών)
ν Πληροφορίες & βήματα για την πιστοποίηση ενεργειακών προϊόντων/ συστημάτων
ν  “Blog” ανταλλαγής εμπειριών, απόψεων, βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των ενδιαφερόμενων μελών
ν Μηχανή αναζήτησης προμηθευτών ενεργειακών προϊόντων & συστημάτων
ν Παρουσίαση χρηματοδοτικών εργαλείων και χρήσιμων συνδέσμων
Το ΚΑΠΕ έχει ξεκινήσει να αναπτύσσει το δικτυακό περιβάλλον που πρόκειται να φιλοξενήσει το ελληνικό HUB, ενώ με τη συμβολή και τη συνεργασία των ενδιαφερόμενων μερών, η έναρξη της λειτουργίας του αναμένεται τον Σεπτέμβριο 2015.

Το Εργαλείο ενεργειακού ελέγχου κατοικίας – Home Energy Check (HEC)
Το “Home Energy Check” είναι μια εφαρμογή εξοικείωσης του χρήστη με την εξοικονόμηση της ενέργειας, σε ένα φιλικό διαδικτυακό περιβάλλον. Πρόκειται για ένα διαδραστικό εργαλείο που υπολογίζει τις ανάγκες ενός νοικοκυριού και δύναται να τις συγκρίνει με τις αντίστοιχες που προκύπτουν μέσα από τις συστάσεις των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης.

Με απλά και λίγα βήματα, ο χρήστης αρχικά καλείται να εισάγει τα χαρακτηριστικά της κατοικίας του όπως τον τύπο κατοικίας, την γεωγραφική περιοχή, την επιφάνειά του καθώς και στοιχεία που αφορούν στην κατασκευή και τον Η/Μ εξοπλισμό του (τοιχοποιία, ανοίγματα, σκίαση, συστήματα θέρμανσης, ψύξης, κλπ). Τα πρώτα αποτελέσματα θα αποτυπώσουν την υφιστάμενη ενεργειακή κατανάλωση για θέρμανση, ψύξη και για ζεστό νερό χρήσης (kWh/m2) και βάσει αυτών, θα προκύψει η κατάταξη της κατοικίας στην αντίστοιχη ενεργειακή κατηγορία. Στη συνέχεια ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση του σπιτιού του, επιλέγοντας μία ή περισσότερες παρεμβάσεις εξοικονόμησης (π.χ. ενισχυμένη θερμομόνωση, διπλά τζάμια με χαμηλό συντελεστή εκπομπής - e, σύστημα θέρμανσης υψηλής απόδοσης, εισαγωγή ΑΠΕ, κλπ). 

Με την ολοκλήρωση και αυτού του βήματος, θα προκύψει η ποσοστιαία (%) εξοικονομούμενη ενέργεια και επομένως, η βελτίωση της ενεργειακής κατηγορίας του σπιτιού του. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να συγκρίνει την ενεργειακή κατανάλωση πριν και μετά τη βελτίωση, ενώ ένα ενδεικτικό κόστος των παρεμβάσεων που επέλεξε, θα υπολογιστεί μέσα από το εργαλείο αυτό. Ο χρήστης στο τέλος, μπορεί να αποθηκεύσει τα αποτελέσματα και να αξιολογήσει το Home Energy Check ως προς την ποιότητα, το όφελος και τη χρησιμότητα που παρέχει στον χρήστη.

Οι στόχοι του έργου
Oι βασικοί στόχοι του έργου REQUEST2ACTION είναι:
ν Η ανάπτυξη και η διάδοση ενεργειακών συμβουλών για τους ιδιοκτήτες/ ενοικιαστές κατοικιών, εστιάζοντας στη υποβολή σχεδίου ανακαίνισης γύρω από τις συστάσεις ΠΕΑ.
ν Η διευκόλυνση της εφοδιαστικής αλυσίδας (κατασκευαστές, εγκαταστάτες και προμηθευτές) προκειμένου να χρησιμοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα δεδομένα για το σχεδιασμό στρατηγικών προώθησης, να εντοπίσει τους πελάτες και να χτίσει εταιρικές σχέσεις για την εφαρμογή μέτρων μείωσης των εκπομπών CO2 στις ανακαινίσεις των κατοικιών.
ν Η επίτευξη της απρόσκοπτης πρόσβασης επενδυτών σε αξιόπιστα στοιχεία, προκειμένου να κατανοήσουν τις δυνατότητες ανακαίνισης – μέτρων μείωσης των εκπομπών CO2, το κόστος και την απόσβεσή τους.
ν Η στήριξη στην πολιτεία σε πολιτικές παρεμβάσεις για την προώθηση μέτρων μείωσης των εκπομπών CO2 και να βελτιώσει τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις των ΠΕΑ, κάνοντας χρήση των δεδομένων από αποτελεσματικά συστήματα παρακολούθησης.
ν Η δημιουργία ενός οικονομικά βιώσιμου ενεργειακού κόμβου (HUB) για την ανακαίνιση των κατοικιών.

Αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου
Τα κύρια αποτελέσματα του έργου συνοψίζονται στα εξής:.
Πέντε εθνικοί/περιφερειακοί οικονομικά βιώσιμοι ενεργειακοί κόμβοι για την ανακαίνιση των κατοικιών
ν Αναπαραγωγή σε όλη την Ευρώπη (ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών).
ν Δράσεις προώθησης των ΠΕΑ, με έμφαση στην προσφορά και ζήτηση της αγοράς ενεργειακής ανακαίνισης των κτιρίων.
ν Ευρεία χρήση του κόμβου (HUB) από τους ιδιοκτήτες κατοικιών και υλοποίηση εν τέλει εργασιών ενεργειακής ανακαίνισης της κατοικίας του.
ν Εμπλοκή όλων των φορέων που σχετίζονται με την κατασκευή (κατασκευαστές, προμηθευτές, εγκαταστάτες) ανά κόμβο (HUB) στην παροχή στοιχείων προκειμένου να είναι εύκολη η προώθηση των προϊόντων τους.
Πιλοτικές εφαρμογές παρακολούθησης της εφαρμογής των συστάσεων ΠΕΑ οι οποίες περιλαμβάνουν:
ν Κοινή χρήση των εθνικών/ περιφερειακών βέλτιστων πρακτικών, τις οποίες μπορούν να χρησιμοποιούν οι ένοικοι/ ιδιοκτήτες, στον υπολογισμό της ενέργειας της δικής τους κατοικίας.
ν Ανάπτυξη και αναβάθμιση τεσσάρων εργαλείων με ευρεία χρήση από τους ιδιοκτήτες κατοικιών.
ν Πιλοτικό έργο για τη χρήση των δεδομένων ΠΕΑ με επενδυτές στην Ολλανδία, οδηγώντας σε 2500 ανακαινίσεις.
ν Άλλα πιλοτικά έργα που χρησιμοποιούν δεδομένα ΠΕΑ και άλλα σχετικά στοιχεία με τις τοπικές αρχές, δημόσιο τομέα και προμηθευτές.

Γιατί είναι απαραίτητα τα ενεργειακά πιστοποιητικά;
Η έκδοση του ΠΕΑ απαιτείται για όλα τα κτίρια συνολικής επιφάνειας άνω των 50 τμ, των βασικών χρήσεων (κατοικία, μόνιμη και παραθεριστική, γραφεία, εμπορικές χρήσεις, συνάθροιση κοινού, εκπαίδευση, προσωρινή διαμονή, υγεία και κοινωνική πρόνοια, κλπ), ως εξής: Νέα και ριζικά ανακαινιζόμενα: - Με το πέρας της κατασκευής κάθε νέου ή ριζικά ανακαινιζόμενου κτιρίου. Υφιστάμενα: - Από 09.01.2011: για κάθε πώληση-αγορά ενιαίου κτιρίου και πώληση-αγορά τμήματος κτιρίου (πχ διαμέρισμα), καθώς και ενοικίαση αλλά μόνο στην περίπτωση ενιαίου κτιρίου. - Από 09.1.2012: για την ενοικίαση τμήματος κτιρίου για κατοικία (πχ διαμέρισμα) και για επαγγελματική στέγη.

Τα οφέλη από το έργο ανά ομάδα ενδιαφέροντος, είναι:
Ιδιοκτήτες κατοικιών - Παροχή χρήσιμων και εξατομικευμένων πληροφοριών η χρήση των οποίων θα οδηγήσει σε βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των νοικοκυριών και σε εξοικονόμηση χρημάτων.
Παράγοντες της αγοράς - Ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την ανάδειξη των καλύτερων ευκαιριών ανακαίνισης, Δυνατότητα συνεργασίας εφοδιαστικής αλυσίδας με τους ιδιοκτήτες που αναζητούν προμηθευτές, κατασκευαστές, εγκαταστάτες και παρόχους υπηρεσιών.
Τοπική Αυτοδιοίκηση – Δήμοι - Χρήση αξιόπιστων και λεπτομερών πληροφοριών του έργου οι οποίοι θα συμβάλουν στην υποστήριξη της ενεργειακής ανακαίνισης κτιρίων, Κατανόηση των δυνατοτήτων ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών, σε επίπεδο κοινότητας και αναζήτηση χρηματοδοτικών πόρων.
Υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής - Παρακολούθηση δραστηριοτήτων ανακαίνισης, προώθηση στοχευμένων πολιτικών παρεμβάσεων, Στήριξη στην οικοδόμηση γεφυρών και σύνδεση της πολιτείας με την εφοδιαστική αλυσίδα.